Κονιάκ μηδέν αστέρων

Χαμένα πᾶνε ἐντελῶς τὰ λόγια τῶν δακρύων.
Ὅταν μιλάει ἡ ἀταξία ἡ τάξη σωπαίνει
-ἔχει μεγάλη πείρα ὁ χαμός.
Τώρα πρέπει νὰ σταθοῦμε στὸ πλευρὸ
τοῦ ἀνώφελου.
Σιγὰ σιγὰ νὰ ξαναβρεῖ τὸ λέγειν της ἡ μνήμη
νὰ δίνει ὡραῖες συμβουλὲς μακροζωΐας
σὲ ὅ,τι ἔχει πεθάνει.

Ἂς σταθοῦμε στὸ πλευρὸ ἐτούτης τῆς μικρῆς
Φωτογραφίας
ποῦ εἶναι ἀκόμα στὸν ἀνθὸ τοῦ μέλλοντός της:
νέοι ἀνώφελα λιγάκι ἀγκαλιασμένοι
ἐνώπιον ἀνωνύμως εὐθυμούσης παραλίας.
Ναύπλιο Εὔβοια Σκόπελος;
Θὰ πεῖς
καὶ ποὺ δὲν ἦταν τότε θάλασσα.

Από το «Χαῖρε ποτέ» της Κικής Δημουλά, εκδόσεις Ίκαρος


Η Κική Δημουλά γράφει το Κονιάκ Μηδέν Αστέρων όταν ο άντρας της, ο Άθως Δημουλάς, έχει πεθάνει. Μια φωτογραφία των δυο τους από τον καιρό της νιότης τους σε κάποια παραλία, ενεργοποιεί τις αναμνήσεις της. Η ζωή σε υποκατάστατο επανέρχεται μπροστά της. Όμως το δυνατό κονιάκ, το ποτό του μνημοσύνου, έχει πια ξεθυμάνει. Είναι πια μηδέν αστέρων.

Πολλές φορές εκτιμούμε τη ζωή που έχουμε γύρω μας όταν είναι πολύ αργά. Όταν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο λείπει. Ο αποχωρισμός αυτός για την Δημουλά είναι οριστικός. Ο άντρας της δεν θα επιστρέψει ποτέ. Είναι ήδη αλλού. Αυτή όμως συνεχίζει να ζει. Ζει; Τι, πώς και με ποιους ζει;

Η ζωή δεν είναι πολλά περισσότερα από τις σχέσεις που έχουμε με τους ανθρώπους. Κι όταν αυτοί οι άνθρωποι λείψουν, η ζωή μετριέται αλλιώς. Αλλάζει η ποιότητά της. Τα δάκρυα, η νοσταλγία, ο πόνος, ο αβάσταχτος συχνά, τι να κρατήσουν; «Χαμένα πάνε εντελώς τα λόγια των δακρύων.
Όταν μιλάει η αταξία η τάξη σωπαίνει -έχει μεγάλη πείρα ο χαμός». Το μάθημα στο δίνει ακριβώς η εμπειρία της απουσίας του άλλου, της μη σχέσης μαζί του. Η ανάμνηση, η φωτογραφία ή κάποιες εικόνες μαζί του είναι μια ασπιρίνη και μόνο. Δεν είναι όμως, δεν μπορεί να είναι, ζωή.

Έχει πλέον έρθει το δραματικά σε όλα ανώφελο. «Τώρα πρέπει να σταθούμε στο πλευρό του ανώφελου. Σιγά σιγά να ξαναβρεί το λέγειν της η μνήμη να δίνει ωραίες συμβουλές μακροζωΐας σε ό,τι έχει πεθάνει». Να ακούς τα λόγια, τις συμβουλές των άλλων, να ξεγελιέσαι κοιτώντας φωτογραφίες, να κοροϊδεύεις τον εαυτό σου τριγυρνώντας στις γειτονιές της μνήμης. Όμως ο άλλος είναι εκτός της ζωής σου. Είναι τραγικά αλλού. Έχει μεταφέρει όλες τις λεπτομέρειες που ζήσατε μαζί, σε έναν άλλον χώρο.

Έχει ήδη μαζί του τις αναμνήσεις από εκείνη τη φωτογραφία «ανώφελα λιγάκι αγκαλιασμένοι» στην παραλία τον καιρό της νιότης, το καθημερινό μεγάλωμά του, την έκπληξη ή την απογοήτευσή του, τον τρόπο που υπήρχε δίπλα σου, τον τρόπο που γερνούσατε μαζί.

Ανάμεσα στα μεγάλα μυστήρια του κόσμου ετούτου, υπάρχει ένας χρόνος κοινός που ο ένας ζει για τον άλλον. Σε ένα τέτοιο θαύμα μπορεί να χωρέσουν δυο ζωές. Μπορεί να αισθανθείς για λίγο το αναντικατάστατο και το αναπότρεπτο στη ζωή σου. Να νιώσεις πως ζεις μαζί με έναν άνθρωπο, πως πια δεν είσαι μόνος, δεν θα είσαι, δεν θα επιτρέψει να είσαι ποτέ πια μόνος.

Ώσπου έρχεται ο θάνατος, η απουσία, το αναπόφευκτο χώρισμα. Τότε ακριβώς αντιλαμβάνεσαι τι σημασία έχει ο θάνατος. Πόσο είναι ένα προνόμιο για όσους έζησαν αληθινά. Αν κι εσύ μοιράστηκες αυτή τη συμπόρευση ως την άκρη του σύμπαντος μαζί με έναν άνθρωπο, δεν θα ψάχνεις για δικαιολογίες ή παρηγοριές ανέξοδες. Δεν θα ψάχνεις πουθενά τη ζωή, γιατί την έζησες και σιχαίνεσαι τα υποκατάστατα.

Έκτοτε τη ζωή αυτή την κουβαλάς μέσα σου, όχι στα όρια μιας φωτογραφίας ή μιας ανάμνησης. Την κουβαλάς κάθε στιγμή μέσα σου, γιατί μόνο εκεί με τον τρόπο που έμαθες, δεν υπάρχουν όρια. Όπως ακριβώς και στη μεγάλη θάλασσα. Στον δίχως κανόνες κόσμο. Γιατί μόνο εκεί, όπως όταν ήταν μαζί σου «και πού δεν ήταν τότε θάλασσα».