Δυο φωνές

Η κούνια μου ακουμπούσε στη βιβλιοθήκη, βαβήλ σκοτεινό, όπου μυθιστορήματα, επιστήμη, μυθολογία, τα πάντα, η λατινική τέφρα και η ελληνική σκόνη, ανακατεύονταν. Δεν ήμουν μεγαλύτερος από ένα βιβλίο.

Δύο φωνές μου μιλούσαν. Η πρώτη, ύπουλη και σταθερή, έλεγε: «Η γη είναι ένα ωραίο γλύκισμα ωραίο (και η ευχαρίστηση σου θα είναι τότε χωρίς τέλος!) μπορώ να σου δώσω μία όρεξη παρόμοια μεγάλη.» Και η δεύτερη: «Έλα! Ω, έλα στο ταξίδι των ονείρων, πέρα από το δυνατό, πέρα από το γνωρισμένο!» Και η φωνή αυτή τραγουδούσε όπως ο άνεμος στις ακρογιαλιές, φάντασμα που κλαυθμυρίζει και κανείς δεν ξέρει από πού ήρθε, που χαϊδεύει το αυτί κι όμως το τρομάζει. Σου απάντησα: «Ναι γλυκιά φωνή!»

Από τότε κρατάει αυτό που μπορεί, αλίμονο! Να ειπωθεί πληγή και πεπρωμένο μου. Πίσω από τις σκηνοθεσίες της απέραντου υπάρξεως, στο μελανότερο της αβύσσου, βλέπω καθαρά κόσμους παράξενους, και , θύμα της οξυδέρκειας μου , σέρνω φίδια που μου δαγκώνουν τα πόδια. Κι από εκείνο τον καιρό αγαπώ τόσο τρυφερά, καθώς οι προφήτες, την έρημο και τη θάλασσα, γελώ στα πένθη και κλαίω στις γιορτές, βρίσκω μια γεύση γλυκιά στο πιο πικρό κρασί, νομίζω πολλές φορές για ψέματα τις αλήθειες, και, με τα μάτια στον ουρανό, πέφτω σε γκρεμούς.

Αλλά η φωνή με παρηγορεί και λέει: «Κράτησε τα όνειρα σου. Οι συνετοί δεν έχουν έτσι ωραία σαν τους τρελούς!»

Από τα «Άνθη του κακού» του Charles Baudelaire, εκδόσεις Μεταίχμιο Ολόκληρη η ανάρτηση...

Ο μόνος δρόμος

Ποτὲ δὲ φανταζόμουν πὼς θὰ μποροῦσα ν’ ἀγαπήσω ἔτσι. Μοῦ εἶναι ἀδύνατο νὰ σοῦ ἐξηγήσω τί εἶναι αὐτὸ τὸ τρομερὰ δυνατὸ καὶ ζωντανὸ πράγμα ποὺ κρατῶ μέσα στὴν ψυχή μου καὶ μέσα στὴ σάρκα μου. Εἶμαι κάποτε σὰν τρελὸς ἀπὸ τὸν πόνο καὶ αἰσθάνομαι πὼς ὅλοι οἱ ἄλλοι μου δρόμοι ἔξω ἂπ αὐτὸν τὸν πόνο, εἶναι κομμένοι. Πῶς μόνο ἄπ΄ αὐτὸν μπορῶ πιὰ νὰ περάσω.

Από την "Αλληλογραφία Σεφέρη - Μάρως", εκδόσεις Ίκαρος Ολόκληρη η ανάρτηση...

Η πρώτη ευχή

Κι αν κάποτε σε κάνουν να νιώσεις ένας απ' όλους αγνόησέ τους. Όχι, όχι, καλύτερα βρίσε τους και φύγε αηδιασμένος. Δεν είναι που δεν σε ξέρουν, είναι που βλασφημούν από άγνοια αυτό που αιώνια ποθεί να εκπληρώσει η αγία Φαντασία. Στο είπα την πρώτη στιγμή που γεννήθηκες, θυμάσαι; στο λέω και τώρα: Τίμησε τη ζωή σου. Και θα' σαι συ πάντα ο ένας ανάμεσα σε όλους, θα είσαι εσύ πάντα η αρχή , το τέλος, η ιστορία του σύμπαντος μαζεμένη σε έναν άνθρωπο, συμπυκνωμένη από χρόνο και στιγμές πίσω από αυτό το όμορφο ιδιαίτερο χαμόγελό σου που για χάρη του ο Θεός έπλασε τον κόσμο.

Από το "Γράμματα στο γιο μου" του Αντρέι Σεραπόβιτς, εκδόσεις Έσοπτρον Ολόκληρη η ανάρτηση...

Όποιος πολύ φυλάχτηκε

Ανέκαθεν, όποιος πολύ φυλάχτηκε, αρρώστησε από την πολύ προφύλαξη. Ας είναι ευλογημένο ό,τι σκληραγωγεί! Δεν πλέκω εγκώμια στη χώρα που το βούτυρο και το μέλι ρέουν!

Από το "Τάδε έφη Ζαρατούστρα" του Φρειδερίκου Νίτσε, εκδόσεις Δωδώνη Ολόκληρη η ανάρτηση...

Στον κόσμο που ολοένα νυχτώνει

Είμαι στη στάση του Ηλεκτρικού και πλησιάζει ο συρμός. Μια παρέα τριών νέων βρίσκεται δίπλα μου κι ο ένας από αυτούς ζητάει εισιτήριο για το ακυρωτικό μηχάνημα. Κανείς δεν του δίνει. Φίλους έχει, ας βρει ένα. Πριν λίγο δεν ανέβηκε από τα εκδοτήρια; Δεν μπορούσε να αγοράσει από εκεί ένα; Τι μας ενοχλεί; Θύματα ψάχνει; Έχω ένα αλλά θα το χρειαστώ, το έχω ανάγκη, εγώ θα του δώσω; Χαμένη η παρτίδα φίλε μου! Το τρένο έρχεται και ανταπόκριση καμιά! Ξαφνικά, ένας ηλικιωμένος πλησιάζει τον απογοητευμένο νέο και του δίνει ένα εισιτήριο. Ο νέος τον ευχαριστεί και παράλληλα του προσφέρει το αντίτιμο του εισιτηρίου. Ο ηλικιωμένος τού χαμογελά και αρνείται τα χρήματα λέγοντάς του: Την επόμενη φορά που θα χρειαστώ εγώ, θα μου δώσεις εσύ. Ο συρμός έρχεται, γνωστοί και άγνωστοι επιβιβαζόμαστε, οι δυο πρωταγωνιστές του επεισοδίου μπαίνουν σε ξεχωριστά βαγόνια, ο συρμός ξεκινά, η ζωή συνεχίζεται.

Από συνήθεια μάλλον, βγάζω από τη τσάντα μου ένα βιβλίο από τα πολλά που κάθε φορά φροντίζω να έχω μαζί μου και το ανοίγω στη σελίδα που το είχα αφήσει. Το κλείνω εκνευρισμένος στη στιγμή. Τα βάζω με τον εαυτό μου. Τι ανοησία! Τι προκλητική ανοησία! Να σου προσφέρει η ζωή τόσα και τέτοια όμορφα μαθήματα κι εσύ να γυρεύεις στα χυμένα μαύρα γράμματα που απλωμένα πάνω σε ολόλευκες σελίδες υπόσχονται συγκινήσεις και τάζουν δασκάλους. Κλείνω το βιβλίο, το τοποθετώ πίσω στη θέση του, γυρίζω το βλέμμα στο παράθυρο, κάθε φθινόπωρο άλλωστε ο κόσμος ολοένα νυχτώνει, με τα μάτια μιλώ στα απογευματινά τοπία, με το μυαλό στο μάθημα που πήρα.

Ποιος έδωσε και ποιος πήρε; Ποιος αλήθεια είναι αυτός ανάμεσα στους ήρωες του επεισοδίου με το εισιτήριο που κέρδισε, έχασε κανείς, τι εν τέλει κάνει έναν άνθρωπο σπουδαίο ακόμη και μέσα από τις μικρές στιγμές του; Δεν το μαθαίνω τώρα. Απλά τώρα το ξαναζώ, το εντυπώνω βαθύτερα. Αυτός που αιώνια κερδίζει και θα κερδίζει είναι αυτός που δίνει και θα δίνει. Μοιραία θα είναι αυτός που με το να δίνει θα λαμβάνει τα περισσότερα ή και όλα. Να δίνει όμως με τον τρόπο που δίνουν οι κατ’ εξαίρεσιν σπουδαίοι (και γι’ αυτό εξαιρετικοί)˙ χωρίς αντάλλαγμα! Δίχως να περιμένουν τίποτα, ούτε καν το δίκαιο ευχαριστώ.

Το τρένο προχωράει, τα απογευματινά τοπία εναλλάσσονται, από το μυαλό μου παρελαύνουν σχεδόν όλοι οι άνθρωποι που σχετίστηκα βαθειά μαζί τους. Μαζί με αυτούς κι εγώ. Άνθρωποι που μοιάζουμε ανίκανοι να δικαιολογήσουμε την ιστορία δίχως να ορίσουμε τον άξονα, το κέντρο της γης γύρω από το σαρκίο μας. Άνθρωποι που μετράγαμε τις εντυπώσεις μας στα συναισθήματα που δίναμε για να γυρίσουν πίσω σε εμάς ως ανταπόδοση, ως οφειλή ή ως χρωστούμενο. Άνθρωποι που δεν διανοηθήκαμε ποτέ να ριψοκινδυνεύσουμε τις εσχατιές της αγίας εμπιστοσύνης γιατί ποτέ δεν νοήσαμε τους τόπους της ως λυτρωτικά ιερούς. Για εμάς οι άγιοι τόποι παρέμεναν τα σύνορα από την ικανοποίηση ως την ασφάλειά μας, οι άγιοι χρόνοι οι στιγμές που μας έδιναν μικρές και μεγάλες δικαιολογίες να θαυμάζουμε τον εαυτό μας. Ως εκεί.

Αλήθεια πόσοι και πόσοι δεν κρύφτηκαν απ’ τη ζωή μας σαν αντίκρισαν αυτό τον εαυτό για τον οποίο περήφανοι δεν υπήρξαμε ποτέ, αλλά τον κουβαλούσαμε ως πληγή ή ως αρρώστια, πόσοι δεν προτίμησαν την άρνηση ή την λήθη σαν πάψαμε να τους δίνουμε ό,τι είχαν ανάγκη ή ό,τι επιθυμούσαν; Στ’ αλήθεια υπάρχουν σχέσεις δίχως ανταλλάγματα κάθε είδους, υπάρχουν άνθρωποι που με ισορροπία τις διατηρούν είτε πρόκειται για τη μητέρα στο παιδί, για τον πιστό φίλο ή τον μανικό εραστή; Υπάρχουν άνθρωποι που δίνουν δίχως να παίρνουν, που χαρίζουν και τη ζωή τους από αγάπη, δίχως να ζητούν αντάλλαγμα κανένα, υπάρχουν άραγε έστω και λίγοι που δεν λιποτακτούν όταν γυρνούν πικρά διαψευσμένοι στην πατρίδα των ονείρων τους με άδεια χέρια; Γιατί να δώσουν; Γιατί να μείνουν; Γιατί να μην ξαναγυρίσουν στη δική τους πατρίδα, στη γη που γυρίζει γύρω από τον εαυτό τους, στο μέλλον που χωρά το παρελθόν μόνο (κι εξευτελιστικά μόνο) ως ανάμνηση και το παρόν σαν ανεπίγνωστη ελεημοσύνη;

Σε ποιον τόπο να περπατήσεις, με ποιους ανθρώπους να συγχρωτιστείς δίχως να ορίσεις το όποιο επίπεδο σχέσης σαν ένα επίπεδο δοσοληψίας (άσχετα με το τι δίνεις αρκεί κάτι να πάρεις, έστω και λίγο), πώς είναι δυνατόν να είσαι πάντα εσύ ο άλλος σε ένα κόσμο που έχει μάθει, και λατρεύει να ζει με τους κανόνες κι όχι με τις εξαιρέσεις; Κι αν τώρα κάθε βράδυ γυρνάς στα σκοτεινά δωμάτια του μυαλού σου, έχοντας συντροφιά μόνο τον εαυτό σου, εάν δε μπορείς να εξηγήσεις πώς στο καλό γίνεται και ενώ είσαι τόσο καλός στις προσθαφαιρέσεις να είσαι πάντα εσύ που χάνεις, γιατί εσύ πάντα να χάνεις, γιατί να μη μπορείς να ζήσεις την πληρότητα αφού δεν έχεις τίποτα, μην απελπίζεσαι. Κάποιος ηλικιωμένος κύριος, σε κάποιο σταθμό του ηλεκτρικού ένα ηλιόλουστο απόγευμα ξέρει το μυστικό και σίγουρα θα το μοιραστεί μαζί σου, τόσο απλά, όσο το να σου δώσει ένα εισιτήριο, μόνος αυτός ανάμεσα σε τόσους, έτσι, δίχως αντάλλαγμα, δίχως να περιμένει τίποτε, ούτε καν και το δικαιολογημένο ευχαριστώ, έτσι απλά, δίχως να σε ξέρει, ούτε από την καλή ούτε από την ανάποδη, απλά και μόνο επειδή δεν τον ενδιαφέρει τι χάνει ή τι του προσφέρεις, μόνο τι δίνει, ή ορθότερα, να δίνει.

Ο συρμός πλησιάζει στο τέρμα, σηκώνομαι κι εγώ, έφτασα στο τέλος του προορισμού μου, η μέρα λιγόστεψε, οι σκέψεις, τα συναισθήματα και τα συμπεράσματα απλά θα αυλακώνουν σκέψεις, συναισθήματα και συμπεράσματα, οι άνθρωποι θα έρχονται και θα φεύγουν, θα δίνουν και θα παίρνουν, θα φεύγουν σαν πάψουν να παίρνουν, θα ξαναφτιάχνουν τους ανθρώπινους κανόνες, θα επιστρέφουν στη γεωγραφία του ατομοκεντρικού τους κόσμου, θα φτιάχνουν σχέσεις και ιστορία με σχέδια ευρύχωρων και γι’ αυτό άδειων ψυχών που χωράνε τα πάντα καθώς, δες ειρωνεία, στα σχέδιά τους υπάρχει μόνο είσοδος, μα έξοδος καμία. Κι όλοι αυτοί; Οι άνθρωποι της δικής μου ή της δικής σου ιστορίας που δεν τόλμησαν, δεν τολμούν είναι το πιο σωστό, να γίνουν εξαίρεση; Μαντεύεις; Στέκομαι στην άκρη του έρημου πια σταθμού. Βγάζω το βιβλίο από την τσάντα και ανοίγω στο μέρος που το είχα αφήσει. Μα ναι! Θυμάμαι καλά! Τελικά υπάρχουν φορές που και τα βιβλία μαθαίνουν να μιλούν με εκφράσεις σαν να δίνεις δίχως ανταπόδοση καμία ένα εισιτήριο σε ένα άγνωστο παιδί:

Γιατί ἀληθινὸς χρυσὸς ρόδου ἀενάου καὶ ἔλαιο ροδόεν στὴν καρδιά μας μένει ἡ μνήμη μόνο τῶν ἀνθρώπων πού μας ἀγάπησαν χωρὶς ἀνταλλάγματα ἐκείνων ποὺ -ὅπως ἀκριβῶς ἔκαναν ὅσο ζοῦσαν, ἔτσι καὶ μετὰ τὸ θάνατό τους- ξέρουν νὰ ἀθωώνουν. Γι’ αὐτοὺς θὰ μιλήσουν κάποτε τὰ ποιήματα.

Καὶ ξαφνικὰ οἱ μέρες μάκρυναν κι ἀντέχουν. Ολόκληρη η ανάρτηση...

Τα πάθη της βροχής

Εν μέσω λογισμών και παραλογισμών
άρχισε κι η βροχή να λιώνει τα μεσάνυχτα
μ’ αυτόν τον πάντα νικημένο ήχο
σι, σι, σι.
Ήχος συρτός, συλλογιστός, συνέρημος,
ήχος κανονικός, κανονικής βροχής.

Όμως ο παραλογισμός
άλλη γραφή κι άλλην ανάγνωση
μού’ μαθε για τους ήχους.
Κι όλη τη νύχτα ακούω και διαβάζω τη βροχή,
σίγμα πλάι σε γιώτα, γιώτα κοντά στο σίγμα,
κρυστάλλινα ψηφία που τσουγκρίζουν
και μουρμουρίζουν ένα εσύ, εσύ, εσύ.

Και κάθε σταγόνα κι ένα εσύ,
όλη τη νύχτα
ο ίδιος παρεξηγημένος ήχος,
αξημέρωτος ήχος,
αξημέρωτη ανάγκη εσύ,
βραδύγλωσση βροχή,
σαν πρόθεση ναυαγισμένη
κάτι μακρύ να διηγηθεί
και λέει μόνο εσύ, εσύ, εσύ,
νοσταλγία δισύλλαβη,
ένταση μονολεκτική,
το ένα εσύ σαν μνήμη,
το άλλο σαν μομφή
και σαν μοιρολατρία,
τόση βροχή για μια απουσία,
τόση αγρύπνια για μια λέξη,
πολύ με ζάλισε απόψε η βροχή
μ’ αυτή της τη μεροληψία
όλο εσύ, εσύ, εσύ,
σαν όλα τ’ άλλα νά’ ναι αμελητέα
και μόνο εσύ, εσύ, εσύ.

Από τη συλλογή «Το Λίγο του κόσμου» της Κικής Δημουλά, εκδόσεις Ίκαρος Ολόκληρη η ανάρτηση...

Γιατί τα σχολεία δε μορφώνουν

Πηγή:eleftheri-epistimi.blogspot.gr

Όταν το 1990, για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, απονεμήθηκε στον Τζον Τέϊλορ Γκάττο ο τίτλος του "Δασκάλου της Χρονιάς της Νέας Υόρκης", στην ομιλία αποδοχής του τίτλου που εκφώνησε, δεν αρκέστηκε σε απλές ευχαριστίες, αλλά εξαπέλυσε ένα δριμύ κατηγορώ στην συμβατική λογική που διέπει την εκπαίδευση. Μίλησε για το ρόλο που πρέπει να διαδραματίζει η εκπαίδευση για το άτομο, την οικογένεια και την κοινωνία στην σύγχρονη εποχή. Δεν απευθύνθηκε μόνο στη Νέα Υόρκη και τους μαθητές του.

Τα λόγια του εκφράζουν και τις ανησυχίες των εκπαιδευτικών και των γονιών όπου και αν βρίσκονται. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε στη μόρφωση και την δημιουργική απασχόληση των παιδιών μας είναι σοβαρά και πολύπλοκα και δεν αποτελούν αποκλειστική ευθύνη των σχολείων. Κι όμως τα σχολεία μπορούν να δημιουργήσουν τις κατάλληλες συνθήκες για την διαμόρφωση της κοινωνίας και του κόσμου που ονειρευόμαστε. Έτσι έχουμε την ευχαρίστηση να δημοσιεύσουμε αυτή την φλογερή ομιλία ενός από τους πιο ένθερμους οπαδούς της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης.

Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΤΖΟΝ ΤΕΙΛΟΡ ΓΚΑΤΤΟ

Αποδέχομαι αυτό το βραβείο για λογαριασμό όλων των καλών δασκάλων που έχω γνωρίσει όλα αυτά τα χρόνια. Όλων των δασκάλων που πάσχισαν να οικοδομήσουν σχέσεις με τους μαθητές τους. Σχέσεις βασισμένες στην τιμή. Ανδρες και γυναίκες που δεν ήταν ποτέ εφησυχασμένοι, που πάντοτε, στην αδιάκοπη προσπάθεια τους να προσδιορίσουν και να επαναπροσδιορίσουν την σημασία της λέξης "Παιδεία", έθεταν ερωτήματα. Ο "Δάσκαλος της Χρονιάς" δεν είναι ο καλύτερος δάσκαλος. Οι καλοί δάσκαλοι είναι πολύ χαμηλών τόνων για να γίνουν εύκολα αντιληπτοί. Ο "Δάσκαλος της Χρονιάς" όμως, είναι ένας σημαιοφόρος, ένα σύμβολο γι' αυτούς τους αφανείς ήρωες που πρόθυμα αφιερώνουν τη ζωή τους στα παιδιά. Η διάκριση αυτή τους ανήκει εξ' ίσου.

Ζούμε σε μία εποχή βαθιάς κοινωνικής κρίσης. Η χώρα μας βρίσκεται πίσω από 19 βιομηχανικές χώρες όσον αφορά στην ανάγνωση, την γραφή και την αριθμητική που μαθαίνουν τα παιδιά. Το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα στηρίζεται πάνω στο "ναρκωτικό" του καταναλωτισμού. Αν δεν αγοράζαμε τόσα "πουδραρισμένα" όνειρα, το σύστημα θα κατέρρεε. Και τα σχολεία ακόμα, είναι σήμερα ένα "προϊόν προς πώληση". Έχουμε τον υψηλότερο δείκτη εφηβικών αυτοκτονιών στον κόσμο. Στο Μανχάταν, από τους νέους γάμους, το 70% διαλύεται πριν να συμπληρωθεί πενταετία.

Η κρίση στα σχολεία αντανακλά την ευρύτερη κοινωνική κρίση. Είναι προφανές ότι έχουμε χάσει την αίσθηση της ταυτότητας μας. Μαντρώνουμε τα παιδιά και τους ηλικιωμένους και τους βγάζουμε εκτός του κοινωνικού γίγνεσθαι. Κανείς δεν τους απευθύνει πλέον τον λόγο. Όμως χωρίς τα παιδιά και τους ηλικιωμένους, μια κοινωνία δεν έχει ούτε παρελθόν αλλά ούτε και μέλλον. Μόνο ένα διαρκές παρόν. Στ' αλήθεια, η λέξη "κοινωνία" δεν έχει καμία σχέση με την φύση των σχέσεων που δημιουργούμε. Ζούμε δικτυωμένοι και όχι μέσα σε κοινωνίες. Αυτό ευθύνεται για όλους τους μοναχικούς ανθρώπους που έχω γνωρίσει. Κατά περίεργο τρόπο, το σχολείο έχει μεγάλο μερίδιο ευθύνης γι' αυτή την τραγωδία.

Οπως επίσης ευθύνεται για την διεύρυνση του χάσματος ανάμεσα στις κοινωνικές τάξεις.
Χρησιμοποιώντας το σχολείο σαν ένα διαχωριστικό μηχανισμό, οδηγούμαστε στην δημιουργία ενός συστή ματος καστών που πλαισιώνεται από παρίες. Αυτοί περιπλανώνται στους υπόγειους σιδηροδρόμους και κοιμούνται στον δρόμο. Στα 25 χρόνια της καριέρας μου σαν δάσκαλος συνειδητοποίησα ένα καταπληκτικό φαινόμενο -ότι τα σχολεία και η εκπαίδευση βρίσκονται πίσω και μακριά από τις σημαντικές εξελίξεις στον πλανήτη μας. Κανείς δεν πιστεύει πλέον ότι οι μεγάλοι επιστήμονες οφείλουν την επιστημοσύνη τους στα μαθήματα φυσικής ή χημείας, οι μεγάλοι πολιτικοί στα μαθήματα πολιτικών επιστημών και οι ποιητές στα μαθήματα γλώσσας και λογοτεχνίας.

Η αλήθεια είναι ότι τα σχολεία δεν σου μαθαίνουν τίποτε άλλο πέρα από το να υπακούς εντολές. Αυτό μου φαίνεται ανεξήγητο, γιατί υπάρχουν χιλιάδες άνθρωποι που εργάζονται στα σχολεία ως δάσκαλοι, βοηθοί ή διευθυντές, που νοιάζονται και συμπεριφέρονται ανθρώπινα στους μαθητές. Όμως η απρόσωπη λογική του συστήματος καταπνίγει την συνεισφορά των μεμονωμένων προσωπικοτήτων. Παρ' όλο που οι δάσκαλοι νοιάζονται και δουλεύουν σκληρά, το σύστημα είναι "ψυχοπαθητικό". Δεν έχει συνείδηση. Χτυπάει το κουδούνι και ο νεαρός που γράφει ένα ποίημα, πρέπει να κλείσει το τετράδιο του και να μεταφερθεί σε ένα διαφορετικό κελί όπου εκεί μαθαίνει ότι ο άνθρωπος και η μαϊμού κατάγονται από έναν κοινό πρόγονο.

Το δικό μας σύστημα υποχρεωτικής εκπαίδευσης είναι μια εφεύρεση της πολιτείας της Μασαχουσέτης το 1850. Συνάντησε αντίσταση -μερικές φορές ένοπλη-απο το 80% περίπου του πληθυσμού. Ο τελευταίος αντιστασιακός προμαχώνας ήταν το Μπάρνστεϊμπλ (Barnstable) στο Ακρωτήριο Κοντ (Cape Cod). Εκεί οι κάτοικοι αρνούνταν να δώσουν τα παιδιά τους μέχρι το 1880, όταν η περιοχή καταλήφθηκε από την Εθνοφυλακή και τα παιδιά πήγαιναν σχολείο με την συνοδεία φρουράς. Εδώ συμβαίνει κάτι παράδοξο.

Το γραφείο του Γερουσιαστή Τεντ Κέννεντι (Ted Kennedy), πριν από λίγο καιρό, δημοσίευσε μια έκθεση όπου ανα-φέρεται οτι πριν απο την επιβολή της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, το ποσοστό των ανθρώπων που γνώρι ζαν γραφή και ανάγνωση ανερχόταν στο 98% ενώ, μετά από την επιβολή της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, ο δείκτης δεν ξεπέρασε το 91% το οποίο ισχύει και στην δεκαετία που διανύουμε.Ελπίζω αυτό να σας κινήσει το ενδιαφέρον.

Επίσης αξιοπρόσεκτο είναι και αυτό: Η τάση για την εκπαίδευση μέσα στο σπίτι έχει αυξηθεί σημαντικά. Περίπου 1.500.000 άνθρωποι μορφώνονται αποκλειστικά από τους γονείς τους. Τον προηγούμενο μήνα, περιοδικά που ασχολούνται με εκπαιδευτικά θέματα, έγραφαν το εξής εκπληκτικό: Τα παιδιά που μορφώνονται στο σπίτι φαίνεται ότι προηγούνται στην ικανότη τα του "σκέπτεσθαι" κατά 5 ή ακόμα και 10 χρόνια απο τους συνομήλικους τους που εκπαιδεύονται με τον παραδοσιακό τρόπο, πηγαίνοντας στο σχολείο.

Δεν πιστεύω ότι τα σχολεία πρόκειται να καταργηθούν μέσα στα επόμενα χρόνια -τουλάχιστον όχι όσο ζώ. Αν θέλουμε όμως να ανατρέψουμε αυτό που εξελίσσεται σε καταστροφή, λόγω της άγνοιας μας, πρέ πει να συνειδητοποιήσουμε ότι τα σχολεία παρέχουν εκπαίδευση και όχι μόρφωση. Αυτό είναι σύμφυτο στον σχεδιασμό του συστήματος. Δεν φταίνε οι κακοί δάσκαλοι ή τα λίγα χρήματα που ξοδεύονται για την Παιδεία. Η έννοια της "σχολικής διδασκαλίας" και η έννοια της Παιδείας δεν ταυτίζονται.

Τα σχολεία σχεδιάστηκαν από τον Χόρας Μαν (Horace Mann), τον Μπάρνας Σίαρς (Barnas Sears) και τον Γ. Ρ. Χάρπερ (W. R. Harper) του Πανεπιστημίου του Σικάγο, τον Θόρνταϊκ του Κολεγίου Κολούμπια και άλλους, σαν εργαλεία επιστημονικής χειραγώγησης της μαίας. Ο σκοπός τους είναι να παράγουν, με την εφαρμογή τυποποιημένων μεθόδων, "τυποποιημενους" ανθρώπους, των οποίων την συμπερι φορά θα μπορούν να προβλέπουν και να ελέγχουν.

Σε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό το καταφέρνουν. Η κοινωνία μας όμως βρίσκεται σε αποσύνθεση και σε μια τέτοια κοινωνία επιτυχημένοι θεωρούνται οι άνθρωποι που δρουν ατομικιστικά, είναι αυτάρκεις και έχουν αυτοπεποίθηση -κι αυτό επειδή η κοινωνία που προ στάτευε τους αδύνατους και τους εξαρτημένους ανή κει πλέον στο παρελθόν. Τα αποτελέσματα της σύγ χρονης εκπαίδευσης είναι ασήμαντα. Οι άνθρωποι που έχουν τύχει "καλής εκπαίδευσης" είναι κυριολεκτικά άσχετοι. Μπορούν να πουλήσουν από φιλμ μέχρι ξυριστικές μηχανές, να διεκπεραιώσουν δουλειές γραφείου και να μιλούν στο τηλέφωνο, ή να κάθονται αποχαυ νωμένοι μπροστά σε μια οθόνη υπολογιστή που αναβοσβήνει αλλά, σαν ανθρώπινα όντα είναι άχρηστοι -άχρηστοι για τους άλλους και άχρηστοι για τον ίδιο τους τον εαυτό. Η καθημερινή μιζέρια γύρω μας, νομίζω, οφείλεται κατά κύριο λόγο στο γεγονός -όπως το έθεσε ο Τζον Γκούντμαν (John Goodman) πριν από τριάντα χρόνια- ότι αναγκάζουμε τα παιδιά μας να "μεγαλώνουν παράλογα". Οποιαδήποτε μεταρρύθμιση και να γίνει στην Παιδεία πρέπει να σταματήσει αυτούς τους παραλογισμούς.

Είναι παράλογο και αντίθετο με τη Ζωή να είσαι μέρος ενός συστήματος το οποίο σε υποχρεώνει να είσαι έγκλειστος μαζί με άτομα της ίδιας ηλικίας και κοινωνικής τάξης. Το σύστημα αυτό σε απομονώνει από την απέραντη πολυμορφία της ζωής και την απόλαυση της ποικιλίας των εμπειριών. Σε αποκόπτει από το παρελθόν σου και το μέλλον σου, και σε φυλακίζει σε ένα ατέρμονο παρόν. Ακριβώς ό,τι κάνει και η τηλεόραση.

Είναι παράλογο και ενάντιο στους φυσικούς νόμους να είσαι μέρος ενός συστήματος που σε υποχρεώνει να ακούς έναν ξένο να απαγγέλλει ποίηση όταν εσύ θέλεις να μάθεις πως χτίζονται τα σπίτια ή να κάθεσαι σ' ένα μέρος με έναν ξένο που σου λέει πως χτίζονται τα σπί τια όταν εσύ θέλεις να ασχοληθείς με την ποίηση.

Είναι παράλογο και αντίθετο με τους νόμους της ζωής να μετακινείσαι από κελί σε κελί με τον ήχο ενός κουδουνιού, κάθε ημέρα της νεότητας σου, μέσα σε έναν οργανισμό που δεν σου αφήνει καθόλου ιδιωτική ζωή και σε ακολουθεί ακόμα και μέσα στο άσυλο του σπιτιού σου "απαιτώντας να κάνεις τις εργασίες σου".

Ρωτάτε "Και πώς θα μάθουν να διαβάζουν"; Απαντώ. "Θυμηθείτε το παράδειγμα της Μασα χουσέτης"! Αν τα παιδιά ζουν με φυσιολογικό τρόπο, αντί να συναγελάζονται σε κελιά, θα μάθουν να γρά φουν, να διαβάζουν, και να κάνουν την αριθμητική τους με ευκολία -αφού αυτά είναι σήμερα τα σημαντι κά εφόδια για τη ζωή που ξεδιπλώνεται μπροστά τους.

Να έχετε όμως υπ' όψη ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες δεν εκτιμούμε και τόσο αυτόν που γράφει, διαβάζει και ασχολείται με την αριθμητική. Είμαστε μια χώρα πολυλογάδων. Πληρώνουμε αυτούς που ξέρουν να μιλάνε, τους θαυμάζουμε, και έτσι τα παιδιά μας μιλούν κι αυτά συνεχώς, ακολουθώντας τα πρότυπα της τηλεό ρασης και των καθηγητών τους. Είναι πολύ δύσκολο να διδάξει κανείς τα "βασικά", γιατί δεν είναι πια βασικά για την κοινωνία που έχουμε δημιουργήσει.

Δύο θεσμοί είναι αυτοί που ελέγχουν σήμερα τη ζωή των παιδιών μας: Η τηλεόραση και τα σχολεία, με αυτήν ακριβώς τη σειρά προτεραιότητας. αυτοί "θεσμοί" αποπροσανατολίζουν. Υποβαθμίζουν την αληθινή σοφία, τη γενναιότητα, την εγκράτεια και τη δικαιοσύνη σε μια διαρκή αοριστία, σε κάτι το αφηρημένο.

Αιώνες πιο πριν, ο χρόνος του παιδιού και του εφήβου, αφιερωνόταν στην παραγωγή πραγματικού έργου, αληθινής αγαθοεργίας, πραγματικής περιπέτειας και ουσιαστικής αναζήτησης του πνευματικού καθοδηγητή που θα τους δίδασκε αυτό που πραγματικά ήθελαν να μάθουν. Τα παιδιά και οι έφηβοι ανάλωναν το χρόνο τους στην προσπάθεια επίτευξης κοινωνικών στόχων, η στοργή και η τρυφερότητα αποτελού σαν καθημερινή πρακτική, γνώριζαν και μελετούσαν κάθε πτυχή της κοινότητας τους, μάθαιναν πώς να κάνουν οικογένειες και δεκάδες άλλα πράγματα που χαρακτηρίζουν τον ολοκληρωμένο άνδρα και την ολοκληρωμένη γυναίκα.

Τώρα όμως εγώ και τα παιδιά μου πρέπει να αντιμε τωπίσουμε το ζήτημα του χρόνου. Από τις 168 ώρες της εβδομάδας, τα παιδιά ξοδεύουν τις 56 στον ύπνο. Αυτό τους αφήνει περιθώριο 112 ώρες την εβδομάδα. Μέσα σ' αυτές τις ώρες πρέπει να διαμορφώσουν τον χαρακτήρα και την προσωπικότητα τους. Τα παιδιά μου βλέπουν 55 ώρες τηλεόραση την εβδομάδα. Έτσι τουλάχιστον αναφέρουν πρόσφατες στατιστικές. Αυτό τους αφήνει 57 ώρες την εβδομάδα για να "μεγαλώσουν".

Τα παιδιά μου παρακολουθούν τα μαθήματα του σχολείου 30 ώρες την εβδομάδα. Χρειάζονται ακόμα 8 ώρες για να ετοιμαστούν, να φύγουν για το σχολείο και να επιστρέψουν στο σπίτι, και σπαταλούν -κατά μέσον όρο- 7 ώρες την εβδομάδα για να κάνουν τις εργασίες τους και να διαβάσουν τα μαθήματα τους. Δηλαδή 45 ώρες συνολικά. Όλον αυτόν τον καιρό βρίσκονται υπό διαρκή επιτήρηση, δεν έχουν χώρο ή χρόνο για τον εαυτό τους και αν προσπαθήσουν μόνα τους να ορίσουν το χρόνο τους και τις ασχολίες τους "συνετίζονται" αναλόγως. Έτσι λοιπόν μένουν 12 ώρες την εβδομάδα για να δημιουργήσουν την ατομική τους συνείδηση και προσωπικότητα. Φυσικά, τα παιδιά τρώνε, και αυτό απαιτεί κάποιο χρόνο, αλλά όχι πολύ αφού η παράδοση του οικογενειακού γεύματος αποτελεί πλέον παρελθόν. Εάν αφαιρέσουμε τις τρεις ώρες του φαγητού, έχουμε 9 ώρες ελεύθερου χρόνου για κάθε παιδί.

Δεν αρκεί. Έτσι δεν είναι; Όσο πιο_πλούσιο είναι ένα παιδί τόσο λιγότερη τηλεόραση βλέπει.. Όμως ο χρόνος του είναι εξ' ίσου περιορισμένος ες'αιτίας μιας ευρύτερης γκάμας διασκεδάσεων και αναπόφευκτων δεσμεύσεων όπως τα ιδιαίτερα μαθήματα -που τελικά σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις τα έχει επιλέξει.

Όλα τα παραπάνω είναι, όλως παραδόξως, απλά ένας πιο εύσχημος τρόπος δημιουργίας εξαρτημένων ανθρώπων που δεν θα είναι ποτέ σε θέση να δώσουν νόημα και ουσία στις ζωές τους και να διασκεδάσουν πραγματικά. Αυτή η εξάρτηση και η έλλειψη στόχων έχει καταντήσει εθνική αρρώστια και κατά τη γνώμη μου γι' αυτό ευθύνονται η τηλεόραση και τα σχολεία.

Σκεφτείτε τα πράγματα που μας δολοφονούν ως έθνος: Τα ναρκωτικά, ο ανελέητος ανταγωνισμός, το σέξ ως μέσον αναψυχής, η πορνογραφία της βίας, ο τζόγος, το αλκοόλ και η χειρότερη_πορνεία απ' όλες: Ζωές αφιερωμένες στην αγορά αγαθών -ο καταναλωτισμός ως φιλοσοφία και στάση ζωής. Σε όλα αυτά τα "ναρκωτικά" είναι εθισμένος ο εξαρτημένος άνθρωπος που κι αυτός με τη σειρά του είναι ένα μοιραίο προϊόν του εκπαιδευτικού μας συστήματος.

Θα ήθελα να σας μιλήσω για τις επιπτώσεις που έχει στα παιδιά το να τους αφαιρούμε όλο τους το χρόνο -χρόνος που τους είναι απαραίτητος για να μεγαλώσουν- και να τα εξαναγκάζουμε να ασχολούνται συνε χώς με γενικότητες. Οποιαδήποτε μεταρρύθμιση και να γίνει -που δεν θα συνοδεύεται από προσπάθεια να εξαλειφθούν αυτές οι συγκεκριμένες ασθένειες- θα είναι μια παρωδία.

1 .Τα παιδιά που διδάσκω δείχνουν αδιαφορία για τον κόσμο των μεγάλων. Αυτό ανατρέπει την εμπειρία χιλιάδων ετών. Η στενή παρακολούθηση του τι σκοπεύουν να κάνουν οι μεγάλοι, ήταν πάντοτε η πιο συναρπαστική ασχολία για τη νεολαία. Όμως σήμερα κανένα παιδί δεν θέλει να μεγαλώσει -και ποιος μπορεί να το κατηγορήσει γι' αυτό; Εμείς είμαστε τα παιχνίδια τους.

2.Τα παιδιά που διδάσκω δεν έχουν καμιά περιέργεια για ό,τι συμβαίνει γύρω τους, και αν έχουν κάποια, αυτή είναι παροδική. Δεν μπορούν να συγκεντρωθούν για πολλή ώρα, ακόμα και στα πράγματα που τους αρέσουν. Μπορείτε να διακρίνετε τη σχέση ανάμεσα στο συνεχές χτύπημα του κουδουνιού και στην συνεχή αλλαγή αιθουσών διδασκαλίας με την έλλειψη αυτοσυγκέντρωσης;

3.Τα παιδιά που διδάσκω δεν έχουν αίσθηση του μέλ λοντος, την αίσθηση ότι το αύριο είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένο με το σήμερα. Ζουν σε ένα διαρκές παρόν. Η στιγμή την οποία ζουν είναι το όριο της συνειδητό τητάς τους.

4.Τα παιδιά που διδάσκω είναι ανιστόρητα. Δεν έχουν συναίσθηση του τρόπου με τον οποίο το παρελθόν καθόρισε το παρόν διαμορφώνοντας τις αξίες τους και τις ζωές τους και περιορίζοντας τις επιλογές τους.

5.Τα παιδιά που διδάσκω είναι σκληρά στις σχέσεις τους με τα άλλα παιδιά. Δεν συμπάσχουν με την δυστυχία, γελούν με τις αδυναμίες των άλλων και νιώθουν περιφρόνηση για τους ανθρώπους που φαίνεται καθαρά ότι χρειάζονται βοήθεια.

6.Τα παιδιά που διδάσκω δεν ανοίγονται εύκολα και δεν είναι ειλικρινή στις σχέσεις τους. Έχουν μάθει να κρύβουν τον αληθινό εαυτό τους πίσω από ένα εξωτερικό προσωπείο που έχουν "συναρμολογήσει" με κομμάτια από χαρακτήρες και συμπεριφορές που έχουν δανειστεί από τα τηλεοπτικά τους πρότυπα ή έχουν δημιουργήσει μόνα τους για να ξεγελούν τους δάσκα λους τους. Επειδή δεν είναι αυτό που δείχνουν προς τα έξω, η μάσκα πέφτει όταν εκθέτουν τις εσώτερες πτυ χές του εαυτού τους σε μια στενή σχέση. Γι' αυτό και τις αποφεύγουν.

7.Τα παιδιά που διδάσκω είναι υλιστές. Ακολουθούν το παράδειγμα των δασκάλων τους που "βαθμολο γούν" τα πάντα με υλιστικά κριτήρια και τους τηλεο πτικούς αστέρες που ξεπουλούν ό,τι έχουν και δεν έχουν.

8.Τα παιδιά που διδάσκω είναι εξαρτημένα, παθητικά και φοβισμένα μπροστά στις νέες προκλήσεις. Αυτή η δειλία πολλές φορές εκδηλώνεται με έναν επιφανειακό "τσαμπουκά" ή θυμό ή επιθετικότητα, όμως κατά βάθος υπάρχει έλλειψη θάρρους.

Θα μπορούσα να απαριθμήσω κι άλλες καταστάσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν από μία εκπαιδευτική μεταρρύθμιση αν θέλουμε να σταματήσουμε την κατρακυλά του έθνους μας, αλλά πιστεύω ότι μέχρι τώρα έχετε αντιληφθεί τις θέσεις μου, είτε συμφωνείτε είτε διαφωνείτε. Αυτή την ασθένεια την έχει προκαλέ σει ή το σχολείο ή η τηλεόραση ή και τα δύο μαζί. Είναι απλά θέμα αριθμητικής. Τα παιδιά τρώνε το χρόνο τους στην τηλεόραση και στο σχολείο. Αυτό είναι που κατέστρεψε την Αμερικανική οικογένεια. Η οικογένεια δεν είναι πλέον το σχολείο των παιδιών της.

Τι μπορεί να γίνει; Πρώτα απ' όλα χρειαζόμαστε έναν εφ' όλης της ύλης, αδιάκοπο, διάλογο σε εθνικό επίπεδο. Έναν διάλογο που θα γίνεται συνέχεια, κάθε μέρα, κάθε χρόνο. Πρέπει να του δοθεί τόση έμφαση, να διεξάγεται με τέτοια επιμονή που οι εφημερίδες και τα μέσα ενημέρωσης να αρχίσουν να τον βαριούνται -όπως βαριούνται κάθε τι που έχει διάρκεια. Πρέπει να διατυπώσουμε επιχειρήματα, να φωνάξουμε μέχρι να βρεθεί λύση για το ζήτημα των σχολείων ή να διαπι στώσουμε ότι η ζημιά είναι ανεπανόρθωτη. Εάν μπο ρέσουμε να το λύσουμε έχει καλώς. Αν όχι, τότε η επι τυχία της κατ' οίκον μόρφωσης ανοίγει έναν διαφορε τικό και πολλά υποσχόμενο δρόμο.

Διοχετεύοντας τα χρήματα που ξοδεύονται για την μόρφωση των παι διών, πίσω στην οικογένεια, πετυχαίνουμε μ' ένα σμπάρο δυο τρυγόνια. Κάνουμε καλό και στην οικογέ νεια και στα παιδιά.
Η πραγματική μεταρρύθμιση είναι εφικτή. Δεν κοστίζει τίποτα. Πρέπει να επανεξετάσουμε τις θεμελιώδεις αρχές της εκπαίδευσης και να αποφασίσουμε τι θέλου με να διδάξουμε στα παιδιά μας και γιατί. Εδώ και 140 χρόνια αυτό το έθνος προσπάθησε να επιβάλλει τους στόχους της εκπαίδευσης από ένα απρόσιτο κέντρο αποφάσεων, απαρτιζόμενο από "ειδικούς" -μια συγκε ντρωτική ελίτ κοινωνικών καθοδηγητών. Όμως αυτό απέτυχε. Ούτε πρόκειται να πετύχει ποτέ. Είναι πρωτομεγέθης προδοσία του δημοκρατικού οράματος που καθιστούσε κάποτε αυτό το έθνος ένα ευγενές πείραμα.

Μπροστά στα μάτια μας διαδραματίστηκε η απόπει ρα των Ρώσων να κυριαρχήσουν και να ελέγξουν την Ανατολική Ευρώπη. Η προσπάθεια μας να επιβάλουμε την δική μας κοινωνική ορθότητα, χρησιμοποιώντας σαν εργαλείο τα σχολεία, είναι εκ θεμελίων σαθρή και καταρρέει, αν και με πιο αργό και επώδυνο τρόπο. Δεν έχει φέρει αποτελέσματα γιατί οι θεμελιώδεις αρχές της είναι μηχανιστικές, απάνθρωπες και εχθρικές προς τις αρχές της οικογενειακής ζωής. Η μηχανιστική εκπαίδευση μπορεί να ελέγξει τις ανθρώπινες ζωές. Η πραγματικότητα όμως εκδικείται με φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας: Ναρκωτικά, βία, αυτοκαταστροφή, αδιαφορία και τα συμπτώματα που βλέπω στους μαθητές μου.

Είναι καιρός να ανατρέξουμε στο παρελθόν για να αποκτήσουμε ξανά μια λειτουργική εκπαιδευτική φιλοσοφία. Εκείνη που προτιμώ εγώ, είναι αυτή που εφάρμοζαν για χιλιάδες χρόνια οι άρχουσες τάξεις της Ευρώπης. Θεωρώ ότι λειτουργεί το ίδιο καλά και για τα φτωχά παιδιά και για τα πλούσια. Την χρησιμοποιώ όσο μπορώ στα πλαίσια της δικής μου διδασκαλίας -δηλαδή όσο μου αφήνουν περιθώρια οι κανονισμοί της υποχρεωτικής εκπαίδευσης.

Στον πυρήνα αυτού του ελιτιστικού εκπαιδευτικού συστήματος βρίσκεται η πίστη ότι η αυτογνωσία είναι η μοναδική βάση της πραγματικής γνώσης. Σε πολλές περιπτώσεις, και σε κάθε ηλικία, το παιδί καλείται να αντιμετωπίσει ένα πρόβλημα μόνο του. Χωρίς να το βοηθήσει κανείς. Μερικές φορές η δοκιμασία αυτή είναι επικίνδυνη, όπως το να καλπάσει πάνω σ' ένα άλογο ή να το κάνει να πηδήξει, αλλά αυτή βέβαια, είναι μια δοκιμασία που ξεπερνούν με επιτυχία πριν να συμπλη ρώσουν τα δέκα τους, χιλιάδες παιδιά κοινωνικά επι φανών οικογενειών. Μπορείτε να φανταστείτε ένα παιδί που έχει ξεπεράσει μόνο του ένα τέτοιο πρόβλη μα να μην έχει την πεποίθηση ότι μπορεί να τα βγάλει πέρα με οτιδήποτε καταπιαστεί;

Μερικές φορές το πρόβλημα είναι να δαμάσεις τη μοναξιά, όπως έκανε ο Θορώ (Thoreau) στη λίμνη Γουόλντεν ή ο Αϊνστάιν στο Ελβετικό τελωνείο. Ένας πρώην μαθητής μου, ο Ρόλαντ Λεγκιάρντι-Λάουρα (Roland Legiardi-Laura), αν και οι γονείς του είχαν πεθάνει και ο ίδιος δεν είχε κληρονομήσει τίποτα, διέσχισε τις Ηνωμένες Πολιτείες μόνος του, με ποδήλα το. Δεν είχε μπεί ακόμα ούτε καν στην εφηβεία. Αρα δεν μας προξενεί καμία έκπληξη που όταν πια έγινε άντρας γύρισε ένα φιλμ για τη Νικαράγουα και κέρδισε ένα διεθνές βραβείο -αν και η κανονική του δουλειά ήταν ξυλουργός. Αυτό που κάνουμε τώρα_είναι να αφαιρούμε από τα παιδιά το ζωτικό χρόνο που τους είναι απαραίτητος για να αποκτήσουν αυτογνωσία. Αυτό πρέπει να σταματήσει.

Πρέπει να βρούμε εκπαιδευτικές διαδικασίες για να κερδίσουν τα παιδιά τον χαμένο τους χρόνο. Πρέπει να δείχνουμε εμπιστοσύνη στα παιδιά, από την πολύ μικρή τους ηλικία, αναθέτο ντας τους ανεξάρτητες εργασίες, που θα μπορούν ίσως να έχουν προκαθοριστεί από τα σχολεία τους, αλλά θα γίνονται εκτός των σχολικών κτιρίων. Πρέπει να φτιάξουμε ένα πρόγραμμα σπουδών όπου το κάθε παιδί θα έχει την ευκαιρία να αναπτύξει τα στοιχεία της προσωπικότητας του που είναι μοναδικά και να μάθει να στηρίζεται στις δυνάμεις του.

Λίγο καιρό πριν, έστειλα με ένα λεωφορείο (δίνοντας τους 70 δολάρια) ένα δωδεκάχρονο κορίτσι και τη μητέ ρα του -που δεν μιλάει αγγλικά- στην ακτή του Νιου Τζέρσι. Εκεί το κορίτσι γευμάτισε με τον διοικητή του αστυνομικού τμήματος του Σι Μπράϊτ (Sea Bright) και του ζήτησε συγγνώμη γιατί είχε ρυπάνει την παραλία, πετώντας ένα άδειο κουτί αναψυκτικού. Γι' αυτή τη δημόσια παραδοχή του λάθους της, είχα κανονίσει να ανταμειφθεί το κορίτσι με το να "προσληφθεί" για μια ημέρα από την αστυνομία και να βοηθά στις μικροϋποθέσεις. Λίγες μέρες αργότερα, άλλοι δύο δωδεκάχρονοι μαθητές μου ταξίδεψαν μόνοι τους από το Χάρλεμ μέχρι την 31 η οδό Γουέστ (West 31 st Street), όπου δούλεψαν ως βοηθοί στην έκδοση μιας εφημερίδας. Την επόμενη εβδομάδα, τρεις από τους μαθητές μου θα βρεθούν στους βάλτους του Νιου Τζέρσι, και θα παρα τηρούν το πώς σκέφτεται και δρα ένας πρόεδρος μεταφορικής εταιρίας όταν στέλνει τριαξονικά φορτηγά στο Ντάλας, το Σικάγο και το Λος Αντζελες.

Αυτά είναι "παιδιά θαύματα" που έχουν ενταχθεί σ' ένα "ειδικό" πρόγραμμα; Όχι. Απλώς είναι καλά παιδιά από το κεντρικό Χάρλεμ, έξυπνα και ζωντανά, που είχαν όμως τόσο κακή εκπαίδευση που τα περισσότερα απ' αυτά όταν ήλθαν σ' εμένα δεν ήξεραν καλά -καλά να προσθέτουν και να αφαιρούν. Κανένα απ' αυτά δεν ήξερε ούτε καν πόσο πληθυσμό έχει η Νέα Υόρκη, ή την απόσταση της Ν. Υόρκης από την Καλιφόρνια.

Πρέπει αυτό να με ανησυχεί; Μα φυσικά και πρέπει. Είμαι όμως σίγουρος ότι αν αποκτήσουν γνώση του εαυτού τους, θα μπορέσουν και να διδάξουν τον εαυτό τους, γιατί μόνο αυτού του είδους η γνώση έχει δια χρονική αξία. Πρέπει να δώσουμε στα παιδιά ελεύθερο χρόνο. Τώρα! Αυτό είναι το κλειδί της αυτογνωσίας τους. Πρέπει να τους φέρουμε σε επαφή με τον πραγματικό κόσμο όσο πιο γρήγορα μπορούμε, έτσι ώστε ο ελεύθερος χρόνος τους να μην ξοδεύεται σε αοριστίες και αφηρημένα πράγματα. Αυτό είναι κατεπείγουσα προτεραιότητα. Χρειάζεται δραστική παρέμβαση για να διορθωθούν τα λάθη. Τα παιδιά μας πεθαίνουν στα σχολεία σαν τις μύγες. Είτε καλό είτε κακό, το σχολείο παραμένει το ίδιο: Ασχετο με την πραγματική ζωή.

Τι άλλο χρειάζεται μια εκπαιδευτική μεταρρύθμιση; Να παύσει να είναι ένα παράσιτο στην κοινωνία που εργάζεται. Πρέπει να κάνουμε την κοινωνική εργασία μέρος της εκπαίδευσης. Είναι ο πιο γρήγορος τρόπος για να μάθουμε τα παιδιά μας να είναι υπεύθυνα.

Επί πέντε χρόνια διηύθυνα ένα "αντάρτικο" σχολικό πρόγραμμα. Κάθε παιδί, πλούσιο ή φτωχό, έξυπνο ή όχι, έπρεπε να συμπληρώσει μέσα σ' ένα χρόνο 320 ώρες σκληρής κοινωνικής εργασίας. Πολλά από αυτά τα παιδιά, χρόνια αργότερα, ήλθαν σ' εμένα και μου είπαν ότι αυτή η εμπειρία άλλαξε τη ζωή τους, ότι τους έμαθε να βλέπουν τα πράγματα διαφορετικά, και τους βοήθησε να επανεξετάσουν τους στόχους και τις αξίες τους. Αυτό συνέβη στα 13 τους χρόνια, όταν ήταν στο πειραματικό σχολείο. Αυτό πέτυχε, γιατί στην πλούσια περιοχή που βρισκόταν το σχολείο μου, επικρατούσε χάος. Όταν αποκαταστάθηκε η "τάξη", το πρόγραμμα μου σταμάτησε. Ήταν περισσότερο επιτυχημένο και ανέξοδο απ' ότι έπρεπε για να το αφήσουν να λειτουργεί. Αποδεικνύαμε τα ακριβά και ελιτίστικα προγράμματα σκάρτα. Σε αυτή την πόλη δεν υπάρχει έλλειψη προβλημάτων. Τα παιδιά μπορούν να βοηθήσουν να λυθούν αυτά τα προβλήματα. Σε αντάλλαγμα θα κερδίσουν την προσοχή και τον σεβασμό των μεγάλων. Αυτό είναι καλό και γι' αυτά και για εμάς τους υπολοίπους.

Ανεξάρτητη μελέτη, κοινωνική εργασία, εναλλαγές εμπειριών, ελεύθερος χρόνος και ενδοσκόπηση. Αυτές είναι πολλές και διαφορετικές μαθητείες. Είναι εφικτές, φθηνές και αποτελεσματικές μέθοδοι για το ξεκίνημα μιας αληθινής αναμόρφωσης των σχολείων. Καμία όμως μεταρρύθμιση μεγάλης κλίμακας δεν πρόκειται να επανορθώσει το κακό που έχει γίνει στα παιδιά μας και στην κοινωνία, αν δεν συμπεριλάβουμε και την οικογένεια στο βασικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα.

Οι Σουηδοί το έχουν καταλάβει αυτό από το 1976 και εγκατέλειψαν το σύστημα της υιοθεσίας ανεπιθύμητων στους γονείς τους παιδιών. Αντί γι' αυτό ξοδεύουν τις ώρες τους και τον εθνικό τους πλούτο ενισχύοντας τον θεσμό της οικογένειας, ώστε τα παιδιά που γεννιούνται να μην εγκαταλείπονται από τους γονείς τους. Μείωσαν τον αριθμό των ανεπιθύμητων γεννήσεων. Από 6000 το 1976 σε 15 το 1986. Οπότε κάτι μπορεί να γίνει. Οι Σουηδοί κουράστηκαν να πληρώνουν τα σπασμένα από τις ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες και αποφάσισαν να κάνουν κάτι. Άρα κι εμείς μπορούμε να κάνουμε κάτι.

Η οικογένεια είναι η κινητήρια δύναμη της εκπαίδευσης. Αν χρησιμοποιούμε τα σχολεία για να απομακρύνουνε τα παιδιά από τους γονείς τους, θα εξακολουθή σουμε να βλέπουμε το τρομακτικό θέαμα που βλέπου με σήμερα. Αυτή ήταν η βασική λειτουργία των σχολεί ων από το 1650, τότε που ο Τζον Κόττον (John Cotton) ανακοίνωσε ότι αυτός ήταν ο κύριος στόχος των σχο λείων της αποικίας Μπέϊ (Bay), και ο Χόρας Μαν (Horace Mann) το 1850 το ανακοίνωσε σαν σκοπό των σχολείων της Μασαχουσέτης.

Η βάση κάθε καλής ζωής είναι το πρόγραμμα μαθη μάτων της οικογένειας. Απομακρυνθήκαμε απ' αυτό το πρόγραμμα. Καιρός είναι να επιστρέψουμε. Ο μοναδι κός δρόμος για την επιστροφή σε μια υγιή Παιδεία είναι να αναλάβουμε πρωτοβουλίες για να απελευθερώσου με την οικογενειακή ζωή από την ασφυκτική μέγκενη των εκπαιδευτικών οργανισμών. Να ενθαρρύνουμε, την ώρα του σχολείου, την συνάντηση γονιών και μαθητών. Έτσι θα σφυρηλατηθούν ισχυροί οικογενεια κοί δεσμοί. Αυτό είχα στο μυαλό μου όταν έστειλα το κορίτσι και τη μητέρα του στην ακτή του Ν. Τζέρσι για να συναντήσουν τον διοικητή του αστυνομικού τμήματος.

Έχω πολλές ιδέες για τη δημιουργία ενός οικογενεια κού προγράμματος μαθημάτων, και είμαι βέβαιος ότι και εσείς μπορείτε -αν το σκεφτείτε καλά- να προτείνετε πολλά. Το μεγαλύτερο εμπόδιο για μια πλήρη ανα θεώρηση της εκπαίδευσης είναι τα μεγάλα συμφέρο ντα που έχουν επενδύσει κεφάλαια στο τωρινό εκπαι δευτικό σύστημα, και δεν επιθυμούν να αλλάξει -όσο κι αν υποστηρίζουν το αντίθετο.

Πρέπει να απαιτήσουμε να ακουστούν νέες ιδέες. Οι δικές μου και οι δικές σας. Έχουμε χορτάσει από τις απόψεις των "ειδικών" της τηλεόρασης και των εφημερίδων. Τώρα απαιτείται ένας ανοιχτός διάλογος. Φτάνουν πια οι γνώμες των ειδικών. Οι ειδικοί δεν εξέφρασαν ποτέ σωστή άποψη για την εκπαίδευση. Οι λύσεις τους είναι δαπανηρές. Εξυπηρετούν μόνο τους εαυτούς τους και ευνοούν τον συγκεντρωτισμό. Φτάνει πια!
Καιρός να επιστρέψουμε στην δημοκρατία, στον σεβασμό του ατόμου, και την οικογένεια.
Είπα ό,τι είχα να πω. Σας ευχαριστώ.

(Σημείωση του εκδότη του περιοδικού HOPE: Ζητήσαμε από τον Κο. Γκάττο να μας γράψει λίγα λόγια για το τι συνέβη όταν εξεφώνησε τον παραπάνω λόγο. Μας έστειλε την απάντηση που ακολουθεί. Πρέπει να σημειώσουμε ότι όταν αποφάσισε να σταματήσει να διδάσκει σε αυτό το σχολικό σύστημα δεν είχε την παραμικρή ιδέα για το πώς θα εξασφάλιζε το εισόδημα του).

Τ.Γ. Περιοδικό HOPE

Αγαπητέ Τζον,

Ενάμισι χρόνο μετά την ομιλία, σταμάτησα να διδάσκω. Μια εβδομάδα αργότερα μου ζητήθηκε να μιλήσω στους μηχανικούς του διαστημικού κέντρου NASA-Goddard, και μια εβδομάδα αργότερα στον Λευκό Οίκο. Αμέσως μετά με προσκάλεσαν να "ανοίξω" τις εργασίες της νέας σαιζόν του Κέντρου Τέχνης του Νάσβιλ και ήμουν επίσης ο κύριος ομιλητής της Συνόδου των Βιβλιοθηκάριων στο Κολοράντο. Πέρασα 8 ώρες με τους υπεύθυνους 32 τμημάτων της United Technologies Corp. στο Χάρτφορντ (Hartford). Από εκεί πήγα στο κοινόβιο Φαρμ (Farm) στο κεντρικό Τενεσί, σε έναν καταυλισμό Ινδιάνων στο Νέο Μεξικό, και σε ένα Χριστιανικό συνέδριο για την οικιακή εκπαίδευση στην Ατλάντα.

Εδώ και 5 χρόνια που έχω πάψει να διδάσκω, έχω κάνει 522 ομιλίες και έχω συμμετάσχει σε συνέδρια σε 49 πολιτείες (δεν έχω πάει ακόμα στην Οκλαχόμα) και σε έξι ξένες χώρες. Δεν κάνω διαφήμιση, αλλά πάω όπου με καλέσουν, αρκεί οι οικοδεσπότες μου να μην προσπαθούν να καθορίσουν τι πρέπει να πω.

Βρίσκομαι σε αεροπλάνο σχεδόν μέρα παρά μέρα, έχω πάρει 42,5 κιλά και πιστεύω ότι θα σας αφήσω χρόνους αν δεν βρω κάποιο τρόπο για να αδυνατίσω, αλλά εν τω μεταξύ έχω βρει πολλούς εκπληκτικούς, γενναίους, καθημερινούς ανθρώπους σε κάθε σημείο του κοινωνικοπολιτικού φάσματος. Έχω πειστεί ότι υπάρχει μια Αμερικανική Αναγέννηση σε λανθάνουσα κατάσταση στον λαό αυτής της χώρας. Αρκεί να βρούμε έναν τρόπο να αποκαταστήσουμε το όραμα της δημοκρατίας.

Πιστεύω ότι θα τα καταφέρουμε. Έχω και την πίστη και την ελπίδα ότι θα τα καταφέρουμε.
-Τζον Τέϊλορ Γκάττο.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΓΚΑΤΤΟ

Ήταν δάσκαλος για 30 χρόνια σε δημόσια σχολεία της Νέας Υόρκης. Ανακηρύχθηκε Δάσκαλος της Χρονιάς της πόλης της Νέας Υόρκης το 1989, το 1990 και το 1991 και Δάσκαλος της Χρονιάς της Πολιτείας της Νέας Υόρκης το 1990 και το 1991. Είναι ο συγγραφέας των βιβλίων: "Dumping Us Down", του "The Exhausted School" και του "The Empty Child: A Schoolteacher's Intuition about the Problem of Modern Schooling" ( πρόκειται να κυκλοφορήσει στις αρχές του 1998 από τις εκδόσεις Simon & Schuster).

NEXUS ΜΑΪΟΣ 1998 Ολόκληρη η ανάρτηση...

Τι είναι ευτυχία

"Έπρεπε να γεράσω, αγόρι μου, για να μάθω τι είναι ευτυχία. Τελικά ευτυχία είναι ένα ζευγάρι χέρια, δύο χέρια.Αυτά που θα σε αγκαλιάσουν, θα σε κρατήσουν, θα σε κοιμήσουν, θα σε περιποιηθούν, θα σου μαγειρέψουν, θα σε χαϊδέψουν και στο τέλος θα σου κλείσουν τα μάτια. Τα πολλά χέρια απλά σε κατσιάζουν. Χάσιμο χρόνου. Θα το δεις κι εσύ όσο μεγαλώνεις."

Από συνέντευξη του Θανάση Βέγγου Ολόκληρη η ανάρτηση...

Οι αποδημητικές καλημέρες

Ἄρχισε ψύχρα.
Τὸ γύρισε ὁ καιρὸς σὲ ἀναχώρηση.

Ἡ πρώτη μέρα τοῦ Σεπτέμβρη
ξοδεύτηκε σὲ κάποια ὑδρορροή.
Ὡς χθὲς ἀκόμα ὅλα ἔρχονταν.
Ζέστες, ἡ διάθεση γιὰ φῶς,
λόγια, πουλιά,
πλαστογραφία ζωῆς.
Γονιμοποιοῦνταν κάθε βράδυ τὰ φεγγάρια,
πολλοὶ διάττοντες ἔρωτες
ᾖρθαν στὸν κόσμο τὸν περασμένο μήνα.

Τώρα ἡ γνωστὴ ψύχρα
κι ὅλα νὰ φεύγουν.

Ζέστες, πουλιά, ἡ διάθεση γιὰ φῶς.

Φεύγουν τὰ πουλιά, ἀκολουθοῦν τὰ λόγια
ἡ μία ἐρήμωση τραβάει πίσω τῆς τὴν ἄλλη
μὲ λύπη αὐτοδίδακτη.
Ἤδη ἀποσυνδέθηκε τὸ φῶς ἀπὸ τὴν ἐπανάπαυση
κι ἀπὸ τὶς καλημέρες σου.
Τὰ παράθυρα ἐνδίδουν.
Τὸ χέρι τοῦ μεταβλητοῦ κλείνει τὰ τζάμια,
ἄλλοι λὲν ὡς τὴν ἄνοιξη,
ἄλλοι φοβοῦνται διὰ βίου.

Κι ἐσὺ τί κάθεσαι;
Καιρὸς νὰ μπεῖς κι ἐσὺ στὰ ἀλλαγμένα.
Νὰ γίνεις ὅτι ἀναρωτιόμουν πέρυσι:
«ποιὸς ξέρει τ᾿ ἄλλο μου φθινόπωρο;».
Καιρὸς νὰ γίνεις «τ᾿ ἄλλο μου φθινόπωρο».
Ἄρχισε ψύχρα.
Ρῖξε στὴν πλάτη σου ἕνα ροῦχο ἀποδημίας.

Από τα Ποιήματα της Κικής Δημουλά, εκδόσεις Ίκαρος Ολόκληρη η ανάρτηση...

Δώδεκα και μισή

Δώδεκα καὶ μισῆ. Γρήγορα πέρασεν ἡ ὥρα
ἀπ’ τὲς ἐννιὰ ποὺ ἄναψα τὴν λάμπα,
καὶ κάθισα ἐδῶ. Κάθουμουν χωρὶς νὰ διαβάζω,
καὶ χωρὶς νὰ μιλῶ. Μὲ ποιόνα νὰ μιλήσω
κατάμονος μέσα στὸ σπίτι αὐτό.

Τὸ εἴδωλον τοῦ νέου σώματός μου,
ἀπ’ τὲς ἐννιὰ ποὺ ἄναψα τὴν λάμπα,
ἦλθε καὶ μὲ ηὖρε καὶ μὲ θύμισε
κλειστὲς κάμαρες ἀρωματισμένες,
καὶ περασμένην ἠδονὴ— τί τολμηρὴ ἡδονή!
Κ’ ἐπίσης μ’ ἔφερε στὰ μάτια ἐμπρός,
δρόμους ποὺ τώρα ἔγιναν ἀγνώριστοι,
κέντρα γεμάτα κίνησι ποὺ τέλεψαν,
καὶ θέατρα καὶ καφενεῖα ποὺ ἤσαν μία φορᾶ.

Τὸ εἴδωλον τοῦ νέου σώματός μου
ἦλθε καὶ μ’ ἔφερε καὶ τὰ λυπητερά•
πένθη τῆς οἰκογένειας, χωρισμοί,
αἰσθήματα δικῶν μου, αἰσθήματα
τῶν πεθαμένων τόσο λίγο ἐκτιμηθέντα.

Δώδεκα καὶ μισῆ. Πῶς πέρασεν ἡ ὥρα.
Δώδεκα καὶ μισῆ. Πῶς πέρασαν τά χρόνια.

Από τα «Ποιήματα» του Κωνσταντίνου Καβάφη, εκδόσεις Ίκαρος Ολόκληρη η ανάρτηση...

Να μην βάζετε όρια στον εαυτό σας

Πηγή: www.eleftheriaonline.gr

Την Πέμπτη 26 Σεπτεμβρίου ο Πάμπλο Πινέδα, ο πρώτος κάτοχος πανεπιστημιακού τίτλου στην Ευρώπη με σύνδρομο Down, αλλά και πρωταγωνιστής της βραβευμένης ταινίας «εμείς οι δυο» (Me Too – Yo Tambien) ήρθε στην Ελλάδα καλεσμένος από τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό «Κορυφογραμμή».

Το αμφιθέατρο του Μουσείου της Ακρόπολης είχε γεμίσει από νωρίς. Έκατσα σε μια άκρη παρατηρώντας το θορυβώδες κοινό που έπαιρνε τις θέσεις του σιγά σιγά. Λαμπερά δημόσια πρόσωπα, ηθοποιοί, τραγουδιστές, συνήθεις θαμώνες φιλανθρωπικών εκδηλώσεων αλλά και νεανικές παρέες 20άρηδων. Ανάμεσά τους σαστισμένα παιδιά με το «φοβερό στίγμα» του συνδρόμου να πιάνουν το χέρι της μαμάς και να χαζεύουν τις κάμερες. Η μικρή καθυστέρηση της έναρξης μου έδωσε το χρόνο να κοιτάξω τα πρόσωπα γύρω μου προσπαθώντας να καταλάβω γιατί μαζευτήκαμε όλοι εκεί. Και η δική μου φάτσα ίσως έκανε τους άλλους να αναρωτιούνται τι κάνω εκεί, μιας και μια μικρή ξινίλα που πήγαζε από την επιφυλακτικότητά μου απέναντι στις μη κερδοσκοπικές και τις φιλανθρωπικές οργανώσεις ήταν μάλλον εμφανής. Βρέθηκα εκεί χάρη στην επιμονή ενός φίλου γιατρού που ασχολείται χρόνια με τα «καταραμένα» και «δύσκολα» παιδιά.

Πάνω που είχα αρχίσει να αναρωτιέμαι αν έκανα καλά που πήγα, ένας μικροσκοπικός παχουλός τύπος διέσχισε την αίθουσα με μικρά βήματα και έκατσε στην πρώτη σειρά λίγα μέτρα μακριά μου. Ηταν ο Πάμπλο Πινέδα, ο «star» της βραδιάς. Όσο τον κοιτούσα δυσπιστία άρχισε να με κυριεύει. Παρατηρούσα τις κινήσεις του, τη μύτη, τα μάτια, τα γυαλιά του, τα χέρια του, και το μυαλό μου γύρισε στο «μογγολάκι» της γειτονιάς που καθόταν μόνο και σιωπηλό στα σκαλιά του διπλανού σπιτιού με μόνη παρέα τη μαυροφορεμένη μάνα του όταν τον έβγαζε καμιά βόλτα μέχρι την εκκλησία στον εσπερινό. Και σκέφτηκα ξαφνικά πως έχω χρόνια να το δω, μάλλον θα είχε «φύγει» χωρίς να το προσέξω, άλλωστε δεν το είχα προσέξει και ποτέ, μόνο φευγαλέα περνούσα από μπροστά του για να πάω να παίξω με τους φίλους μου.

Αυτός λοιπόν ήταν ο μεγάλος Πινέδα που ανέτρεψε όλα τα στερεότυπα και τους μύθους τόσων χρόνων; Σα να μου φάνηκε σαστισμένος όταν άρχισαν να τον τραβολογάνε από δω και από κει για τις καθιερωμένες φωτογραφίες. Δεν είχε ακόμα συνηθίσει να ποζάρει δίπλα στις όμορφες κοπέλες και τους χαμογελαστούς κουστουμαρισμένους; Τον κοιτούσα να τον στήνουν δίπλα τους οι κυρίες με τα δωδεκάποντα και στο πρόσωπό του έβλεπα το μοναχικό παιδί της γειτονιάς μου.

Η ώρα πέρασε με τις βραβεύσεις των άλλων καλεσμένων του Σωκράτη Αλαφούζου, της Μαριέττας Φαφούτη και του Παναγιώτη Κοτρωνάρου αλλά ούτε που πρόσεχα. Το βλέμμα μου ήταν εκεί στον σχεδόν σαραντάρη με το σύνδρομο Down που άκουγε προσεκτικά τη μεταφράστριά του. Όταν ήρθε η δική του σειρά να μιλήσει, εντελώς μαγικά στο βήμα δεν ήταν το μικροκαμωμένο παιδί της γειτονιάς μου, ήταν ένας γίγαντας που μιλούσε δυνατά, με χειρονομίες και πάθος. Τον παρακολουθούσα απορροφημένος από την ομιλία του για αρκετά λεπτά μέχρι να συνειδητοποιήσω πως δεν ξέρω γρι ισπανικά και οι περισσότεροι στην αίθουσα δεν είχαμε ακουστικά για τη μετάφραση. Τι διάολο, όλοι αυτοί ξέρουν ισπανικά και δεν διαμαρτύρονται; Κι όμως ήταν σα να καταλαβαίνεις κάθε λέξη από όσα έλεγε. Ευτυχώς κάποιοι έβγαλαν τα ακουστικά, τα δυνάμωσαν και στην απόλυτη ησυχία μετά από κάθε φράση του ακούγαμε τη μετάφραση. Κοίταξα δυο παιδιά με σύνδρομο Down που κάθονταν πιο κει και ανατρίχιασα. Είδα στην έκφρασή τους κάτι που δεν είχα ξαναδεί, υπερηφάνεια για τον δικό τους άνθρωπο αλλά και ελπίδα.

Δεν νομίζω πως είναι εφικτό να κατανοήσουμε εύκολα τι είναι αυτά που έχει κατακτήσει ο Πινέδα. Κάποιος ίσως αναρωτηθεί αν έχει και νόημα να μιλάμε για τον Πινέδα σε μια χώρα που υπάρχουν χιλιάδες άνθρωποι γοητευμένοι από θεωρίες για αναβίωση του Καιάδα. Αλλά όπως έχει πει και ο ίδιος: Όταν όλοι σκέφτονται με τον ίδιο τρόπο, έχουν την ίδια εμφάνιση, είναι όλοι ομοιόμορφοι, αυτό είναι ο Φασισμός.

Ο Πάμπλο Πινέδα γεννήθηκε στην Ισπανία το 1974. Είναι ο πρώτος πτυχιούχος δάσκαλος στην Ευρώπη με σύνδρομο Down, έχει αποκτήσει Bachelor στην εκπαιδευτική ψυχολογία ενώ είναι και βραβευμένος στο διεθνές φεστιβάλ ταινιών του San Sebastian για τον πρωταγωνιστικό ρόλο του στην ταινία Yo Tambien. Ζει στη Μάλαγα αλλά κάνει πολύ συχνά ταξίδια σε όλο τον κόσμο για διαλέξεις, σεμινάρια και ομιλίες.

Ο Πινέδα έκανε πράξη αυτό που είπε και στην εκδήλωση: Να μην βάζετε όρια στον εαυτό σας. Κατάφερε να πετύχει όμως αυτό που θα έπρεπε να είναι αυτονόητο. Να πάει σχολείο, να σπουδάσει και να έχει μια φυσιολογική ζωή. Δεν ξέρω αν εμείς οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι πρέπει να είμαστε περήφανοι γι’ αυτόν ή να ντρεπόμαστε για εμάς και τις «πολιτισμένες» κοινωνίες μας. Ο άθλος του δεν είναι μόνο πως κατάφερε να ξεπεράσει τους περιορισμούς της «ιδιαιτερότητάς» του αλλά και πως ξεπέρασε τα εμπόδια που του βάλαμε εμείς οι «φυσιολογικοί».

Κατεβαίνοντας από το μουσείο σκεφτόμουν πόσο τρομακτικό είναι το ότι το 2013 η κατάκτηση του αυτονόητου από έναν άνθρωπο με σύνδρομο Down είναι εντυπωσιακότερη από την κατάκτηση του Έβερεστ από τον άλλο βραβευμένο της βραδιάς. Και πόσο ακόμα πιο τρομακτικό είναι πως ελάχιστες οικογένειες με «ιδιαίτερα» παιδιά και ακόμα πιο ελάχιστοι εκπαιδευτικοί έκαναν τον κόπο να ανηφορίσουν προς την Ακρόπολη.

Θα κλείσω με αυτό που μου είπε ο Πάμπλο Πινέδα: Τα παιδιά με σύνδρομο Down χρειάζονται να τους μιλάνε συνεχώς και να τους συμπεριφέρονται σα να είναι φυσιολογικοί άνθρωποι, γιατί αυτό ακριβώς είναι.

Παρά τις επιφυλάξεις μου γενικά για τις ΜΚΟ, συγχαρητήρια στην «Κορυφογραμμή» για την πρωτοβουλία της και την ευκαιρία που μας έδωσε να τον γνωρίσουμε. Δείτε σε λίγες μέρες στον Alpha την ενδιαφέρουσα συνέντευξη που παραχώρησε στον γιατρό Δημήτρη Δημητρίου.

Πριν όμως κλείσετε αυτή τη σελίδα κάντε τον κόπο να ψάξετε λίγο στο Google τι είναι το σύνδρομο Down. Μάλλον θα εκπλαγείτε όταν καταλάβετε πως δεν γνωρίζετε απολύτως τίποτα.

Κώστας Σταθόπουλος Ολόκληρη η ανάρτηση...

Στο κεφάλι του καθενός

Σβήστε τα όλα απλώς και πείτε: «Αυτός είμαι. Πάρτε με όπως είμαι με τις αδυναμίες μου, με τις βλακείες μου κι όλα τα άλλα. Κι αν δεν μπορείτε, αφήστε με ήσυχο».
Κι ένα άλλο πράγμα: μη διατάζετε ποτέ κανένα να κάνει κάτι. Δεν είσαστε Θεός.
Δεν ξέρετε τι κρύβει ο καθένας στο κεφάλι του.
Μπορείτε να καθοδηγείτε, αλλά όχι να διατάζετε.
Και προσπαθήστε να επικοινωνείτε, να καταλαβαίνετε.

Από το"Να Ζεις, Ν' Αγαπάς και να Μαθαίνεις" του Λέο Μπουσκάλια, εκδόσεις Γλάρος Ολόκληρη η ανάρτηση...

Μνήμη Σεφέρη

Ἀπὸ τότες εἶδα πολλὰ καινούργια τοπία• πράσινους
κάμπους ποὺ σμίγουν τὸ χῶμα μὲ τὸν οὐρανό, τὸν ἄνθρωπο
μὲ τὸ σπόρο, μέσα σὲ μίαν ἀκαταμάχητη ὑγρασία• πλατάνια
καὶ ἕλατα• λίμνες μὲ τσαλακωμένες ὀπτασίες καὶ
κύκνους ἀθάνατους γιατί ἔχασαν τὴ φωνὴ τοὺς - σκηνικὰ
ποῦ ξετύλιγε ὁ θεληματικὸς σύντροφός μου, ὁ πλανόδιος
ἐκεῖνος θεατρίνος, καθὼς ἔπαιζε τὸ μακρὺ βούκινο
ποῦ τοῦ εἶχε ρημάξει τὰ χείλια, καὶ γκρέμιζε μὲ μία στριγκιὰ
φωνή, ὅ,τι πρόφταινα νὰ χτίσω, σὰν τὴ σάλπιγγα
στὴν Ἱεριχῶ. Εἶδα καὶ μία παλιὰ εἰκόνα σὲ κάποια χαμηλοτάβανη
αἴθουσα• τὴ θαύμαζε πολὺς λαός. Παράσταινε
τὴν ἀνάσταση τοῦ Λαζάρου. Δὲ θυμᾶμαι οὔτε τὸ Χριστὸ
οὔτε τὸ Λάζαρο. Μόνο, σὲ μία γωνιά, τὴν ἀηδία ζωγραφισμένη
σ' ἕνα πρόσωπο ποὺ κοίταζε τὸ θαῦμα σὰ νὰ
τὸ μύριζε. Ἀγωνιζότανε νὰ προστατέψει τὴν ἀνάσα του
μ' ἕνα πελώριο πανὶ ποὺ τοῦ κρεμότανε ἀπὸ τὸ κεφάλι.
Αὐτὸς ὁ κύριος της "Ἀναγέννησης" μ' ἔμαθε νὰ μὴν περιμένω
πολλὰ πράματα ἀπὸ τὴ δευτέρα παρουσία ...
Μᾶς ἔλεγαν θὰ νικήσετε ὅταν ὑποταχτεῖτε.
Ὑποταχτήκαμε καὶ βρήκαμε τὴ στάχτη.
Μᾶς ἔλεγαν θὰ νικήσετε ὅταν ἀγαπήσετε.
Ἀγαπήσαμε καὶ βρήκαμε τὴ στάχτη.
Μᾶς ἔλεγαν θὰ νικήσετε ὅταν ἐγκαταλείψετε τὴ ζωή σας.
Ἐγκαταλείψαμε τὴ ζωή μας καὶ βρήκαμε τὴ στάχτη ...
Βρήκαμε τὴ στάχτη. Μένει νὰ ξαναβροῦμε τὴ ζωὴ μᾶς,
τώρα ποὺ δὲν ἔχουμε πιὰ τίποτα.
Φαντάζομαι, ἐκεῖνος ποῦ θὰ ξανάβρει τὴ ζωή, ἔξω ἀπὸ τόσα χαρτιά, τόσα
συναισθήματα, τόσες διαμάχες καὶ τόσες διδασκαλίες, θὰ
εἶναι κάποιος σὰν ἐμᾶς, μόνο λιγάκι πιὸ σκληρὸς στὴ
μνήμη. Ἐμεῖς, δὲν μπορεῖ, θυμόμαστε ἀκόμη τί δώσαμε.
Ἐκεῖνος θὰ θυμᾶται μονάχα τί κέρδισε ἀπὸ τὴν κάθε του
προσφορά. Τί μπορεῖ νὰ θυμᾶται μία φλόγα; Ἃ θυμηθεῖ
λίγο λιγότερο ἀπ' ὅ,τι χρειάζεται, σβήνει• ἃ θυμηθεῖ λίγο
περισσότερο ἀπ' ὅ,τι χρειάζεται, σβήνει. Νὰ μποροῦσε
νὰ μᾶς διδάξει, ὅσο ἀνάβει, νὰ θυμόμαστε σωστά. Ἐγὼ
τελείωσα• νὰ γινότανε τουλάχιστο νὰ ἀρχίσει κάποιος
ἄλλος ἀπὸ κεῖ ποὺ τελείωσα ἐγώ. Εἶναι ὦρες ποὺ ἔχω
τὴν ἐντύπωση πὼς ἔφτασα στὸ τέρμα, πὼς ὅλα εἶναι στὴ
θέση τους, ἕτοιμα νὰ τραγουδήσουν συνταιριασμένα. Η
μηχανὴ στὸ σημεῖο νὰ ξεκινήσει. Μπορῶ μάλιστα νὰ τὴ
φανταστῶ σὲ κίνηση, ζωντανή, σὰν κάτι ἀνυποψίαστα
καινούργιο. Ἀλλὰ ὑπάρχει κάτι ἀκόμα• ἕνα ἀπειροελάχιστο
ἐμπόδιο, ἕνα σπυρὶ τῆς ἄμμου, ποὺ μικραίνει, μικραίνει
χωρὶς νὰ εἶναι δυνατὸ νὰ ἐκμηδενιστεῖ. Δὲν ξέρω τί
πρέπει νὰ πῶ ἢ τί πρέπει νὰ κάνω. Τὸ ἐμπόδιο αὐτό μου
παρουσιάζεται κάποτε σὰν ἕνας κόμπος δάκρυ χωμένος
σὲ κάποια κλείδωση τῆς ὀρχήστρας ποὺ θὰ τὴν κρατᾶ
βουβὴ ὥσπου νὰ διαλυθεῖ. Κι ἔχω τὸ ἀσήκωτο συναίσθημα
πῶς ὁλόκληρη ἡ ζωὴ πού μου ἀπομένει δὲ θὰ 'ναὶ
ἀρκετὴ γιὰ νὰ καταλύσει αὐτὴ τὴ στάλα μέσα στὴν ψυχὴ
μοῦ. Καὶ μὲ καταδιώκει ἡ σκέψη πὼς ἂν μ' ἔκαιγαν ζωντανὸ
αὐτὴ ἡ ἐπίμονη στιγμὴ θὰ παραδινότανε τελευταῖα.
Ποιὸς θὰ μᾶς βοηθοῦσε; Κάποτε, ὅταν ἤμουν ἀκόμη
στὰ καράβια, ἕνα μεσημέρι τὸν Ἰούλιο, βρέθηκα μόνος
σὲ κάποιο νησί, σακάτης μέσα στὸν ἥλιο. Ἕνα καλὸ
μελτέμι μου ἔφερνε στοργικοὺς στοχασμούς, ὅταν ἦρθαν
καὶ κάθισαν λίγο παραπέρα, μία νέα γυναίκα μὲ διάφανο
φουστάνι, ποὺ ἄφηνε νὰ ζωγραφίζεται τὸ κορμί της, λιγνὸ
καὶ θεληματικὸ σὰ ζαρκαδιοῦ, κι ἕνας σιωπηλὸς ἄντρας
ποῦ, μία ὀργιὰ μακριά της, τὴν κοίταζε στὰ μάτια. Μιλοῦσαν
μία γλώσσα ποὺ δὲν καταλάβαινα. Τὸν ἐφώναζε
Τζίμ. Τὰ λόγια τους ὅμως δὲν εἶχαν κανένα βάρος καὶ
οἱ ματιὲς τοὺς σωφιλιασμένες καὶ ἀκίνητες ἄφηναν τὰ
μάτια τοὺς τυφλά. Τοὺς συλλογίζομαι πάντα γιατί εἶναι
οἱ μόνοι ἄνθρωποι, ποὺ εἶδα στὴ ζωή μου νὰ μὴν ἔχουν
τὸ ἁρπαχτικὸ ἢ τὸ κυνηγημένο ὕφος ποὺ γνώρισα σ' ὅλους
τοὺς ἄλλους. Τὸ ὕφος ἐκεῖνο ποὺ τοὺς κάνει ν' ἀνήκουν
στὸ κοπάδι τῶν λύκων ἢ στὸ κοπάδι τῶν ἁρνιών.
Τοὺς συναπάντησα πάλι τὴν ἴδια μέρα σ' ἕνα ἀπὸ τὰ νησιώτικα
κλησάκια ποὺ βρίσκει κανεὶς ὅπως παραπατᾶ καὶ
τὰ χάνει μόλις βγεῖ. Κρατοῦσαν πάντα τὴν ἴδια ἀπόσταση
κι ἔπειτα πλησίασαν καὶ φιληθήκανε. Ἡ γυναίκα ἔγινε
μία θαμπὴ εἰκόνα καὶ χάθηκε, μικρὴ καθὼς ἦταν. Ρωτιόμουν
ἂν ἤξεραν πὼς εἶχαν βγεῖ ἀπὸ τὰ δίχτυά του
κόσμου ...
Εἶναι καιρὸς νὰ πηγαίνω. Ξέρω ἕνα πεῦκο ποὺ σκύβει
κοντὰ σὲ μία θάλασσα. Τὸ μεσημέρι, χαρίζει στὸ κουρασμένο
κορμὶ ἕναν ἴσκιο μετρημένο σὰν τὴ ζωή μας,
καὶ τὸ βράδυ, ὁ ἀγέρας περνώντας μέσα ἀπὸ τὰ βελόνια
τοῦ, πιάνει ἕνα περίεργο τραγούδι, σὰν ψυχὲς ποὺ κατάργησαν
τὸ θάνατο, τὴ στιγμὴ ποὺ ξαναρχίζουν νὰ γίνουνται
δέρμα καὶ χείλια. Κάποτε ξενύχτησα κάτω ἀπὸ
αὐτὸ τὸ δέντρο. Τὴν αὐγὴ ἤμουνα καινούργιος σὰ νὰ μὲ
εἶχαν κόψει τὴν ὥρα ἐκείνη από τό λατομείο.
Ἃ! νά ζήσει κανείς τουλάχιστο ἔτσι, ἀδιάφορο.

Λονδίνο, 5 Ιουνίου 1932

Από το ποίημα «Άντρας» του Γιώργου Σεφέρη, εκδόσεις Ίκαρος Ολόκληρη η ανάρτηση...

Παρατήσαμε τα παιδιά μας στο διαδίκτυο

Εδώ κι ένα χρόνο μπήκα στην κουζίνα μου και ανακάλυψα μισή ντουζίνα έφηβους να κάθονται εκεί, ο καθένας απολύτως βυθισμένος σιωπηλά στην προσωπική του οθόνη. Τότε συνειδητοποίησα πως πήγαιναν μήνες από τότε που είχα δει έφηβο χωρίς υπολογιστή ή κινητό τηλέφωνο στο χέρι. Αποφάσισα αυτοστιγμεί να γυρίσω ένα ντοκιμαντέρ για το ζήτημα αυτό. Έτσι ξεκίνησε ένα ετήσιο ταξίδι που με οδήγησε από τις οπτικές ίνες στους υπονόμους του Λονδίνου ως το να ξοδεύω ατέλειωτες άχρηστες ώρες σε υπνοδωμάτια εφήβων αγοριών που έβλεπαν πορνό.

Σχεδόν όλα τα κορίτσια με τα οποία συναντήθηκα μου μίλησαν για κοινωνική πίεση• για τις απαιτήσεις να είσαι πάντοτε σε σύνδεση• για τα προβλήματα του «unfriending» •για το ότι βρίσκεσαι στο οπτικό πεδίο ανθρώπων που μόλις συνάντησες• και για τον απόλυτο τρόμο να κοιτάς πώς σε παρατάνε -πράγμα πολύ πιεστικότερο από αυτό που ένα κορίτσι περιέγραψε ως «εμμονή των γονιών με τα καμάκια και την πορνογραφία».

Αυτό που με εξέπληξε ήταν η οργή των εφήβων που νιώθουν παραμελημένοι από τους γονείς τους που είναι επίσης απορροφημένοι από ηλεκτρονικές συσκευές.

Ακόμα πιο σοκαριστικό ήταν η συνειδητοποίηση πως υφίσταται μια ολόκληρη βιομηχανία που συστηματικά προωθεί τους νέους στον αστραφτερό και απατηλό της κόσμο, χωρίς να δείχνει να νοιάζεται για τις παράπλευρες απώλειες. Όπως λέει ο Λιούις Βον Αν (Luis Von Ahn), ο εφευρέτης του «Captcha» και του «reCaptcha» (του λαμπρού -αν και εκνευριστικού- συστήματος ασφαλείας που σου ζητάει να πληκτρολογήσεις γράμματα σε ένα κουτί για να αποδείξεις πως είσαι ανθρώπινο ον), «όλοι όσοι φτιάχνουν στο διαδίκτυο κάτι για επαγγελματικούς λόγους επανεξετάζουν διαρκώς τους ιστοτόπους τους ώστε οι επισκέπτες τους να τους ξαναεπισκεφθούν». Παραδέχεται ανοικτά πως η βιομηχανία αυτή γνωρίζει πώς να δημιουργεί εξάρτηση, αλλά θέλει να πιστεύει πως κατά κανόνα οι άνθρωποι που εργάζονται σε αυτή είναι καλοί κι έχουν χρηστές αξίες. Δεν είμαι τόσο βέβαιη.

Οι συσκευές που χρησιμοποιούν τα παιδιά μας είναι παραδίδονται εκ κατασκευής με κάθε είδους ακουστικά και ηχητικά εξαρτήματα και δονήσεις να είναι έτοιμες προς λειτουργία. Κάθε νέα «εφαρμογή», ιστοσελίδα, τουιτ, και μήνυμα προσθέτει άλλο ένα επίπεδο παρείσφρησης στην προσωπική τους σφαίρα, και κάθε παρείσφρηση είναι κυνικά σχεδιασμένη να απαντηθεί, με την κάθε απάντηση να δημιουργεί την επιθυμία για μια ακόμα παρείσφρηση.

Το να ζητάς από έναν νέο να κλείσει το «Xbox» του ή να σταματήσει να κοιτάει το κινητό του, είναι σαν να ζητάς από έναν αλκοολικό να παρατήσει το ποτό του. Πίσω από τα χαρούμενα χρώματα και τα χαϊδευτικά ονόματα που αποτελούν την επιτομή των εταιρειών του διαδικτύου, κρύβεται ένας κόσμος που είναι αμείλικτα εμπορικός. Κάθε αλληλεπίδραση σημαίνει δεδομένα -δεδομένα που κοστίζουν μια περιουσία. Τα παιδιά μας χειραγωγούνται ώστε να μετατραπούν σε ιδεώδεις καταναλωτές και παραδέχονται ολοένα και πιο πρόθυμα πως νιώθουν πως έχουν «χάσει τον έλεγχο» όσον αφορά το πώς χρησιμοποιούν οι ίδιοι το διαδίκτυο.

Οτιδήποτε κάνει, λέει ή κοιτάει ένας έφηβος, οσοδήποτε πρόσκαιρο κι αν είναι αυτό, συνεισφέρει στη διαμόρφωση της ψηφιακής του προσωπικότητας, που οποτεδήποτε στο μέλλον μπορεί να ανασυρθεί, με σοβαρές επιπτώσεις στην πραγματική του ζωή. Πόσοι εξ ημών θα κρατούσαν σώες όλες τις προσωπικές τους σχέσεις ή την προσωπική τους φήμη αν κάθε παράβαση, λάθος η νεανική μας τρέλα βρισκόταν σε κοινή θέα; Πόσοι από μας επιθυμούν αυτά να στοιχεία να σώζονται και να πουλιούνται ξανά και ξανά σε επιχειρηματικά συμφέροντα με τα οποία θα συναλλασσόμαστε για όλη μας τη ζωή;

Καθώς οι έφηβοι μαθαίνουν για το σεξ ολοένα και περισσότερο μέσω της πορνογραφίας, οι σεξουαλικές νόρμες αλλάζουν. Ρώτησα μια ομάδα αγοριών να μου πουν πού φαντασιώνονται πως εκσπερματώνουν, και χρειάστηκε να περάσουν 20' και πολυάριθμες προτροπές μου πριν φτάσουμε σε μια λέξη που παρέπεμπε στο αιδοίο. «Στο πρόσωπο», «στα βυζ...», «ψηλά στον κ...» και «στο στόμα» ήταν οι τα πρώτα που τους ήρθαν στο μυαλό κι ήταν όλοι 15 ετών. Μια νεαρή γυναίκα μου είπε πως είχε «ερωτευτεί» μόνο διαδικτυακά, αλλά εργαζόταν ως συνοδός από 17 ετών. Ήταν μια από τους πολλούς που μου εξομολογήθηκαν πως ενώ ήταν απολύτως ικανοί να εκτελέσουν με άνεση ένα σωρό σεξουαλικά κόλπα, ένιωθαν αναστολές στο να αφεθούν να εκτεθούν συναισθηματικά σε μια γνωριμία. «Τα πορνό είναι φανταστικά και τζάμπα, αλλά καταστρέφουν σε όλους μας την ικανότητα να αγαπήσουμε», μου δήλωσε στενοχωρημένο ένα δεκαπεντάχρονο αγόρι.

Εξακολουθώ να διατηρώ προσδοκίες από τις δυνατότητες του διαδικτύου. Αλλά νομίζω πως η μεγαλύτερη επανάσταση στις τηλεπικοινωνίες έχει πέσει στα νύχια των εμπορικών αξιών. Οι εταιρείες που συναπαρτίζουν το διαδίκτυο αξίζουν δισεκατομμύρια, αλλά σε αντίθεση με όλους τους άλλους χώρους, όπου στο κόστος της λειτουργίας τους οι επιχειρήσεις έχουν υποχρεωθεί να συνεκτιμούν την υποχρέωσή τους να παρέχουν ασφαλή προϊόντα και υπηρεσίες στους καταναλωτές τους, στο διαδίκτυο αυτό δεν συμβαίνει. Γιατί θα πρέπει οι αναπάντητες κλήσεις μας, οι αγορές όλων μας, οι πόθοι μιας γενιάς, οι ταυτότητες των υβριστών και τα μυστικά όλων μας να αποτελούν αντικείμενο της ελεύθερης αγοράς και της δημοσιότητας, ακόμα κι όταν βλέπουμε τις πανθομολογούμενες ζημιές και τη διαστροφή των συλλογικών μας κανόνων που προκαλεί αυτό;

Ό,τι εκ πρώτης όψεως μοιάζει σαν μια ευκαιρία για απεριόριστη συμμετοχή, τελικά σκλαβώνει πολλούς ανάμεσά μας, με ένα μόνο «κλικ». Οι πληροφορίες που κοινοποιούμε είναι διαθέσιμες σε πολύ λίγους ανθρώπους, στους οποίους έχουμε παραχωρήσει ανεξέλεγκτη και απεριόριστη πρόσβαση στις πιο μύχιες πλευρές της προσωπικής ζωής των νέων μας, πριν καν αυτοί διαμορφωθούν πλήρως. Το κάνουμε αυτό αποθεώνοντας τα τεχνολογικά αντικείμενα εις βάρος της εμπειρίας, την επαφή εις βάρος της επικοινωνίας, την εικόνα εις βάρος της οικειότητας, την επιπολαιότητα εις βάρος της περίσκεψης.

Η ενηλικίωση απαιτεί μίμηση και πρότυπα, υπομονή και δοκιμές, μοναξιά αλλά και κοινωνικότητα. Αντί όλων αυτών δυστυχώς πολλά από τα παιδιά μας κρατάνε έξυπνα κινητά που κανονικά θα έπρεπε να βρίσκονται στα χέρια μας. Άρθρο της Beeban Kidron, σκηνοθέτη κινηματογράφου Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα The Guardian, We have abandoned our children to the internet Ολόκληρη η ανάρτηση...

Όσα πραγματικά πρέπει να ξέρω, τα έμαθα στο Νηπιαγωγείο

Πόσους πραγματικά ενδιαφέροντες ανθρώπους έχει κανείς την ευκαιρία να συναντήσει στην περίοδο των διακοπών του; Μια τέτοια αληθινή έκπληξη για εμένα στάθηκε η γνωριμία μου με τον σπουδαίο Robert Fulghum σε κάποιο από τα παραθαλάσσια χωριά της νότιας Κρήτης. Αμερικάνος ο ίδιος, φερμένος από το Seattle της Washington για τις ετήσιες διακοπές του που πάντα τον βρίσκουν στο νησί, βρέθηκε δίπλα μου σε μια ενδιαφέρουσα συζήτηση για την εκπαίδευση. Όταν μου συστήθηκε το μυαλό μου άρχισε να με παιδεύει καθώς ήταν βέβαιο πως δεν ήταν η πρώτη φορά που άκουγα αυτό το όνομα. «Είστε συγγραφέας»; Τον ρώτησα, «φαίνεται ε» ; μου απαντά. Μήπως είστε αυτός που έγραψε το «όσα πραγματικά πρέπει να ξέρω τα έμαθα στο νηπιαγωγείο» Robert Fulghum ;». «Ναι , αυτός είμαι»! Η έκπληξη άφησε τη θέση της στη χαρά κι έπειτα στη μεγάλη ευγνωμοσύνη που η τύχη μου χάρισε αυτό το δώρο να δω από κοντά και να μιλήσω με έναν από τους πιο εμπνευσμένους συγγραφείς κι ανθρώπους της εποχής μας.

Ο Robert Fulghum μεγάλωσε στο Waco του Texas. Στα νιάτα του εργάστηκε ως εκσκαφέας τάφρων, παιδί για εφημερίδες, βοσκός σε ράντζο, μπάρμαν και τραγουδιστής κάντρυ. Μετά από το κολλέγιο και μια σύντομη καριέρα στην IBM, επέστρεψε στα θρανία για να ολοκληρώσει το μεταπτυχιακό του στη θεολογία. Για 22 χρόνια υπηρέτησε ως πάστορας σε μια ενορία στο Βορειοδυτικό Ειρηνικό. Κατά την ίδια περίοδο δίδαξε σχέδιο, ζωγραφική και φιλοσοφία στο Lakeside School στο Seattle. Ο Fulghum είναι επίσης καταξιωμένος ζωγράφος και γλύπτης. Τραγουδά και παίζει κιθάρα και τσέλο και υπήρξε ιδρυτικό μέλος του «The Rock Bottom Remainders» -μιας rock and roll μπάντας που αποτελείται από μουσικούς – συγγραφείς. Έχει τέσσερα παιδιά και εννέα εγγόνια. Μοιράζει τη ζωή του μεταξύ του Seattle της Washington, και της Κρήτης.

Το βιβλίο του είναι πραγματικά ένα διαμάντι της Παιδαγωγικής. Δε ξέρω πολλά βιβλία για την εκπαίδευση που να είχαν τέτοια αμεσότητα με το αναγνωστικό κοινό και τόσο εμπνευσμένη σύνδεση με την πραγματικότητα της ζωής. Εννοώ την καθημερινότητα του καθενός μας κι όχι αποκλειστικά την εκπαιδευτική μόνο σταδιοδρομία. Το βιβλίο μάλλον θα έπρεπε να το διαβάσει κάθε γονιός, κάθε εκπαιδευτικός, κάθε ενήλικας που εύκολα κρίνει τη σχολική πραγματικότητα. Ίσως εκεί, στο νηπιαγωγείο, στα πρώτα στάδια της εκπαιδευτικής διαδικασίας του νέου ανθρώπου να μπαίνουν τα πιο γερά θεμέλια της ποιότητας του ανθρώπου που θα γίνει στην ενηλικίωσή του, της ποιότητας της ζωής που θα υποστηρίζει μέχρι το τέλος της. Αντί άλλων λόγων παραθέτω ένα απόσπασμα από το βιβλίο, εις ανάμνησιν της γνωριμίας με τον Robert Fulghum και του προβληματισμού που εύχομαι να γονιμοποιηθεί στον καθένα μας μετά την ανάγνωση.

«... Όσα πραγματικά πρέπει να ξέρω για το πώς να ζω, τι να κάνω και πώς να είμαι, τα έμαθα στο Νηπιαγωγείο. Η σοφία δε βρισκόταν στην κορυφή του σχολικού βουνού, αλλά εκεί, στα βουναλάκια από άμμο, στο νηπιαγωγείο.
Αυτά είναι τα πράγματα που έμαθα:
Να μοιράζεσαι τα πάντα.
Να παίζεις τίμια.
Να μη χτυπάς τους άλλους.
Να βάζεις τα πράγματα πάλι εκεί που τα βρήκες.
Να καθαρίζεις τις τσαπατσουλιές σου.
Να μην παίρνεις τα πράγματα που δεν είναι δικά σου.
Να λες συγγνώμη, όταν πληγώνεις κάποιον.
Να πλένεις τα χέρια σου πριν από το φαγητό.
Να κοκκινίζεις.
Ζεστά κουλουράκια και κρύο γάλα κάνουν καλό.
Να ζεις μια ισορροπημένη ζωή, να μαθαίνεις λίγο, να σκέπτεσαι λίγο, να σχεδιάζεις, να ζωγραφίζεις, να τραγουδάς, να χορεύεις, να παίζεις και να εργάζεσαι κάθε μέρα από λίγο.
Να παίρνεις έναν υπνάκο το απόγευμα.
Όταν βγαίνεις έξω στον κόσμο, να προσέχεις την κίνηση, να κρατιέσαι από το χέρι και να μένεις μαζί με τους άλλους.
Να αντιλαμβάνεσαι τα θαύματα. Να θυμάσαι το μικρό σπόρο μέσα στο δοχείο από φελιζόλ. Οι ρίζες πάνε προς τα κάτω και το φυτό προς τα πάνω. Κανείς πραγματικά δεν ξέρει πώς και γιατί, αλλά όλοι μας μοιάζουμε σ’ αυτό.
Τα χρυσόψαρα, τα χάμστερς, τα άσπρα ποντίκια, ακόμη κι ο μικρός σπόρος μέσα στο πλαστικό δοχείο, όλα πεθαίνουν. Το ίδιο κι εμείς.
Να θυμάσαι τελικά τα βιβλία και την πρώτη λέξη που έμαθες την πιο μεγάλη απ’ όλες: τη λέξη ΚΟΙΤΑ.
Όλα όσα πρέπει να ξέρετε βρίσκονται κάπου εδώ μέσα. Ο χρυσός κανόνας, η αγάπη και οι βασικές αρχές υγιεινής, η οικολογία, η πολιτική, η ισότητα και η υγιεινή ζωή.
Πάρτε μια απ’ αυτές τις συμβουλές, εκφράστε την με επιτηδευμένη ορολογία ενηλίκων και εφαρμόστε τη στην οικογενειακή σας ζωή, στην εργασία σας, στην κυβέρνησή σας, στον κόσμο σας και θα παραμείνει αληθινή, ξεκάθαρη, σταθερή.
Σκεφτείτε πόσο καλύτερος θα ήταν ο κόσμος, αν όλοι εμείς οι άνθρωποι τρώγαμε γάλα με κουλουράκια γύρω στις τρεις το απόγευμα και μετά ξαπλώναμε κάτω από τις κουβέρτες για έναν υπνάκο.
Ή, αν όλες οι κυβερνήσεις είχαν ως βασική αρχή να βάζουν πάντα τα πράγματα εκεί που τα βρήκαν και να καθαρίζουν τις τσαπατσουλιές τους.
Είναι ακόμη αλήθεια, ανεξάρτητα από την ηλικία σας, πως όταν βγαίνετε έξω στον κόσμο είναι καλύτερα να κρατιέστε από το χέρι και να μένετε μαζί με τους άλλους...
...Τελικά πρέπει να σας πω πως έχω άδεια παραμυθά. Ένας φίλος μου μού την έβγαλε και την κρέμασε στον τοίχο, πάνω από το γραφείο μου. Αυτή η άδεια μού επιτρέπει να χρησιμοποιώ τη φαντασία μου, για να ξαναβάζω σε σειρά τις εμπειρίες μου και να προωθώ το μύθο, όσο αυτός εξυπηρετεί κάποια όψη της αλήθειας. Ακόμη περιέχει το "πιστεύω" ενός παραμυθά:
* Πιστεύω ότι η φαντασία είναι πιο δυνατή από τη γνώση.
* Ότι ο μύθος είναι πιο δραστικός από την ιστορία.
* Ότι τα όνειρα είναι πιο ισχυρά από τα γεγονότα.
* Ότι η ελπίδα πάντα θριαμβεύει έναντι της εμπειρίας.
* Ότι το γέλιο είναι η μόνη θεραπεία της θλίψης.
* Και πιστεύω ότι η αγάπη είναι πιο δυνατή από το θάνατο.
Προσπάθησα πολύ να μη γράψω κάτι που θα γινόταν η αιτία να μου αφαιρέσουν την άδεια...».

Το «όσα πραγματικά πρέπει να ξέρω τα έμαθα στο νηπιαγωγείο» του Robert Fulghum κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Λύχνος Ολόκληρη η ανάρτηση...

Φθινόπωρο

Ονειρεύομαι ένα άγαλμα να κλαίει μες στην ομίχλη,
έναν φυλακισμένο να τραγουδά,
μια γυναίκα να μην κλέβει τα χρόνια της,
ένα παιδί που να μη ρωτά.
Το φθινόπωρο θα μαζέψω όλα τα φύλλα στην πόρτα μου
να γείρει η χαμένη ζωή μου.

Από τα «Χειρόγραφα του Φθινοπώρου» του Τάσου Λειβαδίτη, εκδόσεις Κέδρος Ολόκληρη η ανάρτηση...

Τα τύμπανα πολέμου ηχούν και πάλι στη Μέση Ανατολή. Νέος στόχος η Συρία.

του Μίκη Θεοδωράκη

Πηγή:http://www.kathimerini.gr

- Το έχουμε, νομίζω, πει. Κάθε τόσο πρέπει να γίνεται και ένας πόλεμος για να κρατηθεί το επίπεδο ζωής στις χώρες που στηρίζουν την κοινωνική τους ανάπτυξη στην εξαγωγή του μαύρου θανάτου. Κάποτε ο πρόεδρος Μιττεράν μου εκμυστηρεύθηκε ότι εάν δεν πουλήσουν όπλα, θα πέσει κάθετα το επίπεδο της ζωής στην Γαλλία. Και όταν λέμε «όπλα», πρόσθεσε, εννοούμε μεγάλα, χοντρά, ακριβά, όπως αεροπλάνα, υποβρύχια, τανκς, πυραύλους και φυσικά σφαίρες, εκατομμύρια σφαίρες.

- Και χημικά; τον ρώτησα, γιατί ήξερα.

- Αυτό δεν μπορώ να το πω, μου απάντησε με το γνωστό γαλατικό του ειρωνικό μειδίαμα. Αφού αυτός ο ίδιος είχε φροντίσει να σώσει τον γιο μου βάζοντάς τον στο μοναδικό στον κόσμο υπερσύγχρονο «διαστημικό» στρατιωτικό νοσοκομείο του Παρισιού που ήταν παράρτημα του εργαστηρίου παραγωγής χημικών, που τότε εφοδίαζαν τον Σαντάμ με αυτά, στον πόλεμο κατά του Ιράν. Τα χημικά εξόντωναν τους Ιρανούς και όσους δεν πέθαιναν «όπως θα έπρεπε» αλλά είχαν βαρειά εγκαύματα τους έφερναν σ’ αυτό το νοσοκομείο για να τους εξετάσουν βασικά οι επιστήμονες που έφτιαχναν τα χημικά και να διαπιστώνουν ποιο σφάλμα έκαναν στο κοκταίηλ των χημικών και έζησαν οι τραυματίες αυτοί ενώ κανονικά «έπρεπε» να πεθάνουν… Έτσι μ’ αυτόν τον «ανθρωπιστικό» τρόπο -γιατί παράλληλα οι γιατροί βελτίωναν τις μεθόδους θεραπείας εγκαυμάτων- οι χημικοί των εργαστηρίων του μαύρου θανάτου βελτίωναν τις επιδόσεις τους! Σκέφτομαι την ικανοποίηση των επιστημόνων θανάτου όπου γης από το τελευταίο τους κατόρθωμα, τα εκατοντάδες παιδάκια στη Συρία, για να κρατηθεί ψηλά το επίπεδο ζωής ενός ακόμα προπύργιου της Δημοκρατίας και της υπεράσπισης της Ασφάλειας και της Ειρήνης σε περιοχή με υπανάπτυκτους λαούς.

- Μ.Θ. Και γιατί, κύριε Πρόεδρε, αντί να πουλάτε θάνατο δεν φροντίζετε να πουλάτε ειρήνη; Αντί για σφαίρες τρόφιμα, αντί για πυραύλους ψυγεία, αντί για κανόνια αυτοκίνητα, τηλεοράσεις, έπιπλα, σχολεία, βιβλία, ρούχα, αρώματα! Οι πόλεμοι δεν γίνονται μόνο για τα κέρδη;

- Φ. ΜΙΤ. Γίνονται για να παταχθεί η τρομοκρατία, οι εθνικισμοί, οι φανατισμοί

- Μ.Θ. Κι εσείς τι είσθε; Χωροφύλακες;

- Φ. ΜΙΤ. Ποιοι εμείς; Το Συμβούλιο Ασφαλείας αποφασίζει.

- Μ.Θ. Το λέτε σοβαρά; Αφού υπάρχουν χώρες που δεν συμφωνούν.

- Φ.ΜΙΤ. Τότε απευθυνόμαστε στον ΟΗΕ, στην πλειοψηφία των Εθνών.

- Μ.Θ. Κορέα, Βιετνάμ, Αφρική, Νότια Αμερική… Μόνο αυτοί οι λαοί είναι άτακτοι;

Υπανάπτυκτοι; Κακοί; Κι αυτό το λέτε αυτό εσείς, ένας Γάλλος που έζησε από πρώτο χέρι την καλωσύνη, την Ανάπτυξη και την Τάξη της Χιτλερικής Γερμανίας… Υπάρχει τάχα ένας λαός σε όλο τον υπανάπτυκτο κόσμο που να έχει φτάσει την βαρβαρότητα και την κτηνωδία στα επίπεδα αυτής της ευρωπαϊκής χώρας;

Ήταν τότε που φιλοξενούσα τον Πρόεδρο της Γαλλίας στο σπίτι μου στο Βραχάτι. Όπως ξέρετε, ποτέ δεν αναφέρθηκα στις προσωπικές μας συζητήσεις, γιατί έτσι έπρεπε να κάνω. Πέρασαν όμως πολλά χρόνια και πιστεύω ότι αυτά τα λόγια που αποκαλύπτω, δεν θίγουν τη μνήμη του μεγάλου φίλου.

Μου δίνουν όμως το έναυσμα για να προχωρήσω σε ορισμένες σκέψεις με αφορμή τους πολέμους που σχεδόν κάθε χρόνο κάνουν εδώ κι εκεί οι ίδιες πάντα χώρες: ΗΠΑ, Αγγλία, Γαλλία, Ισραήλ και η Γερμανία να ακολουθεί προσεκτικά. Τι το κοινό έχουν; Έχουν πολλά. Όμως εγώ θα αναφερθώ στο γεγονός ότι οι πολεμικές τους βιομηχανίες μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου άρχισαν να παίρνουν ολοένα και μεγαλύτερο μερίδιο στο σύνολο των παραγωγικών σχέσεων και δυνάμεων και επομένως και στους εθνικούς προϋπολογισμούς αυτών των κρατών, σε σημείο που, όπως το είπε κι ο Μιττεράν, να εξαρτάται το επίπεδο ζωής της χώρας από τα κέρδη της εξαγωγής του μαύρου θανάτου.

Όμως αυτή η τεράστια σημασία των πολεμικών βιομηχανιών στη ζωή ενός έθνους δεν μπορεί να περιορίζεται μόνο στα οικονομικά πλαίσια. Διότι διαβρώνει με πολλούς τρόπους ολόκληρη την κοινωνία. Και κυρίως ψυχολογικούς, ιδεολογικούς, πολιτικούς και φυσικά στρατιωτικούς. Τα εκατομμύρια εργάτες στις πολεμικές βιομηχανίες, οι οικογένειές τους, το κοινωνικό περιβάλλον στις μικρές πόλεις, όπου υπάρχουν πολεμικά εργοστάσια. Οι στρατιωτικοί που η ψυχολογία τους ανεβαίνει με το αίσθημα της δύναμης, της ανωτερότητας, της εθνικής ισχύος, της βίας που ξεπερνά τα όρια κάθε ελέγχου και γίνεται ανεξέλεγκτη, ατιμώρητη, κυριαρχική. Και φυσικά αυτή η αλλαγή της ψυχολογίας δεν περιορίζεται στους στρατιωτικούς αλλά διαχέεται σε όλα τα κοινωνικά στρώματα και κυρίως στα ΜΜΕ και τους επιστήμονες. Επίσης τα οικονομικά οφέλη δεν περιορίζονται στους λίγους επί κεφαλής. Διαχέονται και αυτά σε όλη την κοινωνία. Όσο για τα κρατικά οφέλη, με τους φόρους πηγαίνουν προς τους κοινωνικούς τομείς της Πρόνοιας, Υγείας, Παιδείας και Έρευνας. Έτσι τελικά πίσω από κάθε δολλάριο και κάθε ευρώ του κάθε πολίτη υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες θύματα των όπλων που κατασκευάζουν οι «πολιτισμένοι» για να εξοντώσουν τους «απολίτιστους», εισπράττοντας από τους θανάτους και τις καταστροφές τους κολοσσιαία κέρδη, ώστε να ζουν άνετα και πολιτισμένα και να δίνουν αφ’ υψηλού μαθήματα σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και άλλες παρλαπίπες.

Συμπέρασμα: Από μια τέτοια κοινωνία αγρίων με γραβάτα, τι μπορεί κανείς να περιμένει; Η διαφορά μας εμάς των Ελλήνων από τους Ιρακινούς και τους Σύριους είναι γεωγραφικού χαρακτήρα, γιατί είμαστε πιο κοντά στα έθνη των «πολιτισμένων». Αν μας καίγανε ζωντανούς, όπως ετοιμάζονται να κάνουν τώρα με την Συρία, η οσμή των κρεάτων που καίγονται, ίσως έφτανε ως τη μύτη τους και αυτό είναι ενοχλητικό. Υπάρχουν άλλοι τρόποι για υπανάπτυκτους που κατά λάθος έγιναν Ευρωπαίοι. Εξ ίσου κερδοφόροι. 40 δισεκατομμύρια ευρώ κέρδισαν οι Γερμανοί από τη δική μας κρίση και από την κρίση των άλλων υπανάπτυκτων του Νότου…

Αθήνα, 29.8.2013 Ολόκληρη η ανάρτηση...

Θα ξαναγυρίσουμε

Θα ξαναγυρίσουμε
Όταν οι ελιές θα ντύνουν στο χρυσάφι τα γέρικα όνειρά τους
Όταν τα μελτέμια θα κινούν να χαϊδέψουν τις εφήμερες πεζολογίες του νησιού
Όταν δυο μάτια σκοπελίτικα θα φωτιστούν απ' τη χαρά του γυρισμού
Τούτο το καλοκαίρι είτε το άλλο που θα 'ρθει
Δεν έχει σημασία πότε
Κάποιο καλοκαίρι τέλος πάντων θα ξαναγυρίσουμε
Πιο δυνατοί πιο μεστωμένοι
Έχοντας συνοψίσει το νόημα της πρώτης προσπάθειας
Πειθαρχώντας στη νοσταλγία του Αιγαίου

Θα ξαναγυρίσουμε
Συνοδευόμενοι από γυναικεία στήθια σ' ενάντιον άνεμο
Κι από το βασιλιά το Στάφυλο με το αρχαίο σπαθί του
Ποιος θα βρεθεί να μας τον ιστορήσει
Πιο νέοι πιο ξανθοί πιο ακμαίοι
Χωρίς αυταπάτες μ' αγκαλιές γιασεμιά
Να φυτέψουμε στου πελάγους τη ράχη
Τον σπόρο του έρωτά μας

Από τη συλλογή «Εν όλω» του Κλείτου Κύρου, εκδόσεις Άγρα Ολόκληρη η ανάρτηση...

Ζητώ το αδύνατο

Ζητώ το αδύνατο: αγάπα με για πάντα.
Αγάπα με όταν ο πόθος όλος έχει φύγει.
Αγάπα με με την προσήλωση ενός μοναχού.
Όταν ο κόσμος στην ολότητά του
κι όλα όσα κρατάς ιερά σε συμβουλεύουν
για τ’ αντίθετο: αγάπα με ακόμη παραπάνω.
Όταν σε γεμίζει οργή και είναι τυφλή: αγάπα με.
Όταν το κάθε βήμα απ’ την πόρτα στη δουλειά σου σε κουράζει—
αγάπα με• κι απ’ τη δουλειά στο σπίτι πάλι.

Αγάπα με όταν πλήττεις
όταν κάθε γυναίκα που κοιτάς είναι η μία καλύτερη απ’ την άλλη,
ή, σαν πιο αξιολύπητη να ’μαι που ζητώ, αγάπα με όπως με αγαπούσες πάντα:
όχι σαν θαυμαστής ή σαν κριτής, μα με
τη συμπόνια που επιφυλάσσεις στον εαυτό σου
όταν είσαι μόνος.

Αγάπα με όπως απολαμβάνεις τη μοναξιά σου,
αυτήν που σε προετοιμάζει για το θάνατο,
το μυστήριο της σάρκας, καθώς σκίζει και ράβει.
Αγάπα με όπως την πολυτιμότερη παιδική σου ανάμνηση—
κι αν δεν μπορείς να θυμηθείς καμιά—
φαντάσου μία, βάλε με εκεί μαζί σου.
Αγάπα με στα γεράματα όπως μ’ αγαπούσες στη νιότη.

Αγάπα με σαν να ’μουν εγώ για πάντα—
και θα κάνω το αδύνατο
μια απλή πράξη,
αγαπώντας σε, αγαπώντας σε όπως σ’ αγαπώ.

Από το «I Ask the Impossible» της Ana Castillo, μετάφραση Ελευθερία Παναγιώτου Ολόκληρη η ανάρτηση...

Ο κόσμος είναι απλός

Πού πήγε η μέρα η δίκοπη που είχε τα πάντα αλλάξει;
Δε θα βρεθεί ένας ποταμός να 'ναι για μας πλωτός;
Δε θα βρεθεί ένας ουρανός τη δρόσο να σταλάξει
για την ψυχή που νάρκωσε κι ανάθρεψε ο λωτός;

Στην πέτρα της υπομονής προσμένουμε το θάμα
που ανοίγει τα επουράνια κι είν' όλα βολετά
προσμένουμε τον άγγελο σαν το πανάρχαιο δράμα
την ώρα που του δειλινού χάνουνται τ' ανοιχτά τριαντάφυλλα...

Ρόδο άλικο του ανέμου και της μοίρας,
μόνο στη μνήμη απέμεινες, ένας βαρύς ρυθμός
ρόδο της νύχτας πέρασες, τρικύμισμα πορφύρας
τρικύμισμα της θάλασσας... Ο κόσμος είναι απλός.

Από τα «Ποιήματα» του Γεωργίου Σεφέρη εκδόσεις Ίκαρος Ολόκληρη η ανάρτηση...

Από τον Έκο στον Καβάφη

Όταν ο Ουμπέρτο Έκο διακήρυττε πως τον Αύγουστο δεν υπάρχουν ειδήσεις, θα είχε, πιθανότατα, μετρήσει στη σκέψη του πως αυτή η θέση θα επαληθεύεται πανηγυρικά κάθε χρόνο όπου γης. Στην Ελλάδα ωστόσο υπάρχει μια διαφορά. Ο Αύγουστος είναι ο μήνας που στα μάτια ενός αμερόληπτου ιστορικού παρατηρητή λαμβάνουν χώρα το πιο εντυπωσιακό γεγονός της χρονιάς˙ οι διακοπές του νεοέλληνα! Όσο και να το κάνεις κάθε επαναστάτης όσο κι αν εξαντλήθηκε όλο το χρόνο δικαιούται έναν μήνα, λίγες μέρες έστω διακοπών σε τούτο το μαγευτικό μέρος. Ο ιστορικός απορεί, γυρεύοντας τον αγανακτισμένο επαναστάτη των προηγούμενων μηνών σε κάποιο δρόμο της πόλης να κρατά πανό και σημαίες διεκδικώντας οτιδήποτε διεκδικείται. Κι όμως! Τι κρίμα! Ο σκληροτράχηλος διαδηλωτής των προηγούμενων μηνών ξεκουράζει το καταπονημένο από τον ιδεολογικό αγώνα σώμα του πάνω σε μια ξαπλώστρα κάποιας διάσημης παραλίας οποιουδήποτε νησιού κάτω από τον ελληνικό ήλιο. Επιτέλους! Ο αγώνας τώρα δικαιώνεται! Όπως και αν το είπε ο κύριος Έκο ξέχασε κάτι. Όχι μόνο ειδήσεις˙ ούτε επαναστάσεις υπάρχουν τον Αύγουστο!

Θα θεωρούσα την κρίση μου ειρωνική εάν κι ο ίδιος δεν αντίκριζα σε τούτη την περίοδο κι ο ίδιος κοσμοϊστορικές αλλαγές στην δοκιμαζόμενη από την κρίση πατρίδα μας. Ναι, οι δρόμοι άδειασαν, οι διαδηλωτές ηλιοθεραπεύουν την αγωνιστικότητά τους κάπου μακριά, η πόλη ηρέμησε, η πατρίδα (τουλάχιστον ως το βράδυ) κοιμάται! Οι παχιές μύγες το Αυγούστου είναι οι πιο αψευδείς μάρτυρες που συνηγορούν μαζί μου στην κορύφωση των θερινών διακοπών. Όπως και να το κάνουμε για λίγες ή περισσότερες μέρες, τούτες τις μέρες η πατρίδα ξεχύνεται στις παραλίες, αποικεί στα τουριστοσυντηρούμενα νησιά, εγκαταλείπει άγχη και προβλήματα, ναι, επιτέλους το καλοκαίρι είναι η εποχή που ορθά μας υποδεικνύει τον αληθινό τρόπο του ευ ζην! Το νεοελληνικό ευ ζην είναι κι αυτό αγώνας! Ίσως με το πέρασμα των χρόνων (μιλώ προσωπικά) ο άνθρωπος να γίνεται περισσότερο ιδιότροπος, όλα να του φταίνε, να ρίχνει άδικο όταν τα πάντα γύρω του δείχνουν φωτισμένα από τον νοητό ήλιο της Δικαιοσύνης, να μην είναι εν τέλει ικανός να παρακολουθήσει τη ροή των γεγονότων με τον τρόπο που χτίζεται η κοινή λογική και κυρίως η νεοελληνική κουλτούρα.

Μάλλον εγώ πρέπει να είναι ιδιότροπος που δεν καταλαβαίνω το πώς οι ίδιοι άνθρωποι που χθες έβλεπα να διαδηλώνουν οργισμένοι κατά της ακρίβειας και των εκάστοτε επώδυνων οικονομικών μέτρων, ανοίγουν σαμπάνιες σε συναυλίες νεόπλουτων (ακόμη;) στη Μύκονο, διαμένοντας σε ξενοδοχεία κάποιων αστέρων, κυκλοφορώντας με το ξεπεσμένο ύφος του δήθεν ξεχωριστού ανάμεσα σε μια πολτοποιημένη καλοκαιρινή τουριστική βιομηχανία που αφήνει στην άκρη οράματα και θυσίες για χάρη του ελληνικού καλοκαιριού! Τούτο τον μήνα δεν υπάρχει θέση για διεκδικήσεις παρά μόνο για ένα φτηνό εισιτήριο στο κοσμοπολίτικο νησί. Ας ξεκουραστούμε τώρα, τον Σεπτέμβρη θα ξαναγίνουμε επαναστάτες. Όμορφα ηλιοκαμένοι επαναστάτες!

Για δες! Οι ίδιοι άνθρωποι που απαιτούσαν να μη γίνει καμία απόλυση στον δημόσιο ή στον ιδιωτικό τομέα, πλέον δροσίζουν την αγωνία τους σε παραλίες της κοσμοπολίτικης Πάρου, σε θέση ετοιμότητας, πάντα κοντά σε ένα υπαίθριο μπαράκι με καλλίγραμμα εφηβικά κορμιά σε ρόλο σερβιτόρων. Αυτοί λοιπόν είναι οι άνθρωποι που ορκίζονται στα πανό τους ανατροπές και ρήξεις; Αυτοί παπαγαλίζουν πρόοδο και έξοδο από την κρίση; Γνωρίζει η επανάσταση ρεπό; Αργίες; Παίρνει άραγε κι αυτή τις διακοπές της μαζί με όλους εμάς; Αν όχι, τότε μάλλον κάτι κάνουμε λάθος. Ή αυτοί οι δήθεν διαδηλωτές δεν έχουν συνείδηση του τι είναι επανάσταση ή πιθανότατα έχουν μπερδέψει τον Κολοκοτρώνη με τον Σαλπιγγίδη!

Ανάμεσά τους είναι οι ίδιοι άνθρωποι που εξασφαλίζοντας κάποιο εφάπαξ, μια ικανοποιητική σύνταξη και ένα εργασιακό παρελθόν διεκπεραιωτικού βολέματος εξαργύρωσαν τους πολυδιαφημισμένους δήθεν αγώνες του μακρινού παρελθόντος με μια πανάκριβη μακαριότητα μακριά από διεκδικήσεις και αγώνες. Αυτοί πάλεψαν, καιρός να κάνουν το ίδιο κι οι νέοι! Σε αυτούς τους ανθρώπους που πίνοντας freddo ή παγωμένες μαργαρίτες κατακρίνοντας τον εθνικό πολιτικό μας κατήφορο, βλέπω τους ίδιους που αρνούνται να καλλιεργήσουν έστω κι ένα ραπανάκι για την όρεξη, αυτοί βλέπεις μεγάλωσαν στην πόλη, δεν τους έμαθε καμία οικογένεια και κανένα σχολείο πώς να είσαι ανεξάρτητος. Αμερικανάκια θα γίνουμε κι εμείς;

Ο Σεπτέμβρης όμως θα εμφανίσει στους δρόμους αυτούς τους ίδιους ανθρώπους που μοδάτα «αγανακτισμένοι» (έγινε κι αυτό ένας τίτλος ευγενείας όσο να’ ναι) θα διαδηλώνουν υπέρ μιας κεκτημένης σάπιας ευζωίας, κατηγορώντας θεούς και δαίμονες (έλληνες κι ευρωπαίους) επειδή δεν περίσσεψε και για τους ίδιους κάποιο αυθαίρετο στον Παράδεισο της λαμογιάς και των εύκολων ανέσεων του παρελθόντος. Μιλάμε για φωνές, μούτζες στο εθνικό Κοινοβούλιο, βρισιές απέναντι σε κάποιους που οι ίδιοι ψήφισαν αλλά, άγνωστο πώς, ποτέ δεν συμφωνούν μαζί τους, μιλάμε για βία που φτάνει μέχρι και σε επεισόδια ακραίας μορφής, η ελευθερία πάντα έχει θύματα, πάντα πρέπει να έχει θύματα, πάντα κάποιος πρέπει να χάνει και κάποιος να κερδίζει, αρκεί πάντα εσύ να χάνεις και πάντα να κερδίζω εγώ. Δεν υπάρχει κοινό καλό, δεν μπορεί να υπάρξει κοινό όραμα, εθνική προσπάθεια, συλλογική αφύπνιση, πάντα το δίκιο θα κατοικεί σε πεποιθήσεις γεννημένες από προσωπικό συμφέρον και ιδιωτική ακρισία. Δεν υπάρχει παιδεία, δεν υπάρχει καλλιέργεια σε τούτο τον τόπο, για να ακουστείς πρέπει να φωνάξεις, να παλέψεις, να απεργήσεις, να αρνηθείς. Ο αγώνας δεν έχει περιεχόμενο, μόνο όνομα και εύηχα ψεύτικους σκοπούς.

Και θα μου πεις, καλά, τι προτείνεις; Να αφήσουμε τις αναπαυτικές ξαπλώστρες και την καλοκαιρινή ραστώνη και να μαζευτούμε πάλι στην πόλη διαδηλώνοντας κάτω από τον καυτό ήλιο για τα δικαιώματά μας; Θα επαναλάβω κάτι που είχα γράψει και παλιότερα. Προσωπικά θεωρώ παντελώς αδιάφορο να συναθροιστούμε πάλι στις πόλεις κρατώντας πανό και ντουντούκες διαδηλώνοντας για δήθεν δικαιώματα. Στη συνείδησή μου ο αγώνας χτίζεται στην καθημερινότητα του καθενός μας, είναι βίωμα, έκφραση της καθημερινότητάς του, ούτε λόγια, ούτε συνθήματα, ούτε κούφιες ιδεολογίες, πολιτών δίχως προσωπική καλλιέργεια και παιδεία.

Ο κάθε σκοπός κρίνεται ως προς την ποιότητά του από το πόσο συνεπείς υπήρξαμε στην υπηρεσία του. Πόσο συνειδητά υπήρξαμε εκφραστές του, αναγνωρίζοντας πως το εθνικό συμφέρον ξεπερνά το οποιοδήποτε ατομικό και πως είναι αδύνατον να βγούμε από την κρίση εάν εσύ κι εγώ δεν συνεργαστούμε, δεν μονοιάσουμε, δεν μάθουμε να ζούμε αλληλέγγυα μαζί ορίζοντας την κρίση πέρα από τις οικονομικές προεκτάσεις της, στον τρόπο που διαμορφώνει την καθημερινότητα του καθενός μας και έπειτα την ταυτότητα της χώρας μας.

Απέναντι σε μεγάλες εθνικές κρίσεις οι πρόγονοί μας έχουν να μας δείξουν μια πληθώρα αγωνιστικής παρουσίας που δημιουργούσε πολιτισμό μόνο και μόνο επειδή υπηρετούσε ένα δίχως συμβολισμούς αληθώς βιούμενο τρόπο υπάρξεως. Εάν για εμάς η σύγχρονη κρίση ξεπερνιέται με διακεκομμένους κατ’ επίφασιν αγώνες που ξεκινούν το πρωί με πανό στο Σύνταγμα και καταλήγουν το μεσημέρι με τσίπουρα στου Ψυρρή, ας συνεχίσουμε τις μακάριες καλοκαιρινές μας διακοπές γυρνώντας και το άλλο πλευρό για να μαυρίσουμε καλά. Εξάλλου, δεν θα πάρει κανείς χαμπάρι πως λείπουμε. Η απουσία μας ίσως να είναι το ίδιο σημαντική όσο κι η παρουσία μας. Όσο να’ ναι είναι κι αυτό μια καθησυχαστική δικαιολογία…

Και μιας κι ο λόγος για όμορφες καθησυχαστικές δικαιολογίες η τελευταία κουβέντα ανήκει στον παππού Καβάφη. Ο ίδιος βλέποντας από την ουράνια Αλεξάνδρεια το αενάως αναζωογονούμενο πιθηκίζων νεοελληνικό lifestyle αντιπαραθέτει τις δυο εικόνες. Οι νεοέλληνες της πολιτικής ακρισίας αλλά της καλογυμνασμένης θερινής κοινωνικής ραστώνης έχουν προς στιγμή ξεχάσει (είναι και η μουσική δυνατά βλέπεις) τους μύδρους κατά της τρόικας, της Μέρκελ και του Σόιμπλε. Οι εχθροί είναι υπαρκτοί αλλά τώρα δεν μας αφορούν. Δυστυχώς για εμάς αυτοί εξακολουθούν κι είναι εδώ. Αυτοί που λείπουμε είμαστε εμείς. Αλλά δεν βαριέσαι; Μια χαρά είμαστε καλοκαιριάτικα χωρίς βαρβάρους. Ο Σεπτέμβρης εγγύς…

Γιατί αδειάζουν γρήγορα οι δρόμοι κ’ η πλατέες,
κι όλοι γυρνούν στα σπίτια τους πολύ συλλογισμένοι;

Γιατί ενύχτωσε κ’ οι βάρβαροι δεν ήλθαν.
Και μερικοί έφθασαν απ’ τα σύνορα,
και είπανε πως βάρβαροι πια δεν υπάρχουν.

Και τώρα τι θα γένουμε χωρίς βαρβάρους.
Οι άνθρωποι αυτοί ήσαν μια κάποια λύσις. Ολόκληρη η ανάρτηση...

Τέλη Ιουλίου

Νύχτα του θέρους απαλύνουσα
ως μέλι σε γεύομαι στην κερήθρα του χώρου.
Εσχεδιάζα ποίημα όπου υπήρχες ηδυπαθής
με δανεισμένα μάτια στη φωτιά των άστρων
με την αγάπη
ταξιδεμένη σε διαθέσεις του σώματος.
Άλλ' η ωραιότητα της μοίρας
έρχεται και σε παίρνει στα χέρια του θέρους
απάνω από μας
στο ακέραστο του στήθους όπου
σε λευκά ιμάτια κυματίζει η αρχή του πόνου
και μορφές παιδιών
λυπηρά ψιθυρίζουν
για τα χαμένα τους πράγματα
όταν το κέλευσμ' ακούγεται με αέρα πλασμένο.
Τραγούδια μη ζητήσετε
ρέουν οι σιωπές στα βουνοπλάγια
κυριαρχούν πλήρως ολόγυρα του προσώπου μου
δέντρου κλαδί ασημίζει εμπρός μου.
Στο βάθος της νοσταλγίας Ακατάληπτε
μιλούμε για σένα
πολύ μακριά απ' τα χείλη μας.
Αυτή την ώρα του αναλυομένου μυστηρίου
όλα γυρίζουν.

Από τα «Ποιήματα» το Νίκου Καρούζου, εκδόσεις Ίκαρος Ολόκληρη η ανάρτηση...