Δευτέρα 30 Σεπτεμβρίου 2013

Να μην βάζετε όρια στον εαυτό σας

Πηγή: www.eleftheriaonline.gr

Την Πέμπτη 26 Σεπτεμβρίου ο Πάμπλο Πινέδα, ο πρώτος κάτοχος πανεπιστημιακού τίτλου στην Ευρώπη με σύνδρομο Down, αλλά και πρωταγωνιστής της βραβευμένης ταινίας «εμείς οι δυο» (Me Too – Yo Tambien) ήρθε στην Ελλάδα καλεσμένος από τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό «Κορυφογραμμή».

Το αμφιθέατρο του Μουσείου της Ακρόπολης είχε γεμίσει από νωρίς. Έκατσα σε μια άκρη παρατηρώντας το θορυβώδες κοινό που έπαιρνε τις θέσεις του σιγά σιγά. Λαμπερά δημόσια πρόσωπα, ηθοποιοί, τραγουδιστές, συνήθεις θαμώνες φιλανθρωπικών εκδηλώσεων αλλά και νεανικές παρέες 20άρηδων. Ανάμεσά τους σαστισμένα παιδιά με το «φοβερό στίγμα» του συνδρόμου να πιάνουν το χέρι της μαμάς και να χαζεύουν τις κάμερες. Η μικρή καθυστέρηση της έναρξης μου έδωσε το χρόνο να κοιτάξω τα πρόσωπα γύρω μου προσπαθώντας να καταλάβω γιατί μαζευτήκαμε όλοι εκεί. Και η δική μου φάτσα ίσως έκανε τους άλλους να αναρωτιούνται τι κάνω εκεί, μιας και μια μικρή ξινίλα που πήγαζε από την επιφυλακτικότητά μου απέναντι στις μη κερδοσκοπικές και τις φιλανθρωπικές οργανώσεις ήταν μάλλον εμφανής. Βρέθηκα εκεί χάρη στην επιμονή ενός φίλου γιατρού που ασχολείται χρόνια με τα «καταραμένα» και «δύσκολα» παιδιά.

Πάνω που είχα αρχίσει να αναρωτιέμαι αν έκανα καλά που πήγα, ένας μικροσκοπικός παχουλός τύπος διέσχισε την αίθουσα με μικρά βήματα και έκατσε στην πρώτη σειρά λίγα μέτρα μακριά μου. Ηταν ο Πάμπλο Πινέδα, ο «star» της βραδιάς. Όσο τον κοιτούσα δυσπιστία άρχισε να με κυριεύει. Παρατηρούσα τις κινήσεις του, τη μύτη, τα μάτια, τα γυαλιά του, τα χέρια του, και το μυαλό μου γύρισε στο «μογγολάκι» της γειτονιάς που καθόταν μόνο και σιωπηλό στα σκαλιά του διπλανού σπιτιού με μόνη παρέα τη μαυροφορεμένη μάνα του όταν τον έβγαζε καμιά βόλτα μέχρι την εκκλησία στον εσπερινό. Και σκέφτηκα ξαφνικά πως έχω χρόνια να το δω, μάλλον θα είχε «φύγει» χωρίς να το προσέξω, άλλωστε δεν το είχα προσέξει και ποτέ, μόνο φευγαλέα περνούσα από μπροστά του για να πάω να παίξω με τους φίλους μου.

Αυτός λοιπόν ήταν ο μεγάλος Πινέδα που ανέτρεψε όλα τα στερεότυπα και τους μύθους τόσων χρόνων; Σα να μου φάνηκε σαστισμένος όταν άρχισαν να τον τραβολογάνε από δω και από κει για τις καθιερωμένες φωτογραφίες. Δεν είχε ακόμα συνηθίσει να ποζάρει δίπλα στις όμορφες κοπέλες και τους χαμογελαστούς κουστουμαρισμένους; Τον κοιτούσα να τον στήνουν δίπλα τους οι κυρίες με τα δωδεκάποντα και στο πρόσωπό του έβλεπα το μοναχικό παιδί της γειτονιάς μου.

Η ώρα πέρασε με τις βραβεύσεις των άλλων καλεσμένων του Σωκράτη Αλαφούζου, της Μαριέττας Φαφούτη και του Παναγιώτη Κοτρωνάρου αλλά ούτε που πρόσεχα. Το βλέμμα μου ήταν εκεί στον σχεδόν σαραντάρη με το σύνδρομο Down που άκουγε προσεκτικά τη μεταφράστριά του. Όταν ήρθε η δική του σειρά να μιλήσει, εντελώς μαγικά στο βήμα δεν ήταν το μικροκαμωμένο παιδί της γειτονιάς μου, ήταν ένας γίγαντας που μιλούσε δυνατά, με χειρονομίες και πάθος. Τον παρακολουθούσα απορροφημένος από την ομιλία του για αρκετά λεπτά μέχρι να συνειδητοποιήσω πως δεν ξέρω γρι ισπανικά και οι περισσότεροι στην αίθουσα δεν είχαμε ακουστικά για τη μετάφραση. Τι διάολο, όλοι αυτοί ξέρουν ισπανικά και δεν διαμαρτύρονται; Κι όμως ήταν σα να καταλαβαίνεις κάθε λέξη από όσα έλεγε. Ευτυχώς κάποιοι έβγαλαν τα ακουστικά, τα δυνάμωσαν και στην απόλυτη ησυχία μετά από κάθε φράση του ακούγαμε τη μετάφραση. Κοίταξα δυο παιδιά με σύνδρομο Down που κάθονταν πιο κει και ανατρίχιασα. Είδα στην έκφρασή τους κάτι που δεν είχα ξαναδεί, υπερηφάνεια για τον δικό τους άνθρωπο αλλά και ελπίδα.

Δεν νομίζω πως είναι εφικτό να κατανοήσουμε εύκολα τι είναι αυτά που έχει κατακτήσει ο Πινέδα. Κάποιος ίσως αναρωτηθεί αν έχει και νόημα να μιλάμε για τον Πινέδα σε μια χώρα που υπάρχουν χιλιάδες άνθρωποι γοητευμένοι από θεωρίες για αναβίωση του Καιάδα. Αλλά όπως έχει πει και ο ίδιος: Όταν όλοι σκέφτονται με τον ίδιο τρόπο, έχουν την ίδια εμφάνιση, είναι όλοι ομοιόμορφοι, αυτό είναι ο Φασισμός.

Ο Πάμπλο Πινέδα γεννήθηκε στην Ισπανία το 1974. Είναι ο πρώτος πτυχιούχος δάσκαλος στην Ευρώπη με σύνδρομο Down, έχει αποκτήσει Bachelor στην εκπαιδευτική ψυχολογία ενώ είναι και βραβευμένος στο διεθνές φεστιβάλ ταινιών του San Sebastian για τον πρωταγωνιστικό ρόλο του στην ταινία Yo Tambien. Ζει στη Μάλαγα αλλά κάνει πολύ συχνά ταξίδια σε όλο τον κόσμο για διαλέξεις, σεμινάρια και ομιλίες.

Ο Πινέδα έκανε πράξη αυτό που είπε και στην εκδήλωση: Να μην βάζετε όρια στον εαυτό σας. Κατάφερε να πετύχει όμως αυτό που θα έπρεπε να είναι αυτονόητο. Να πάει σχολείο, να σπουδάσει και να έχει μια φυσιολογική ζωή. Δεν ξέρω αν εμείς οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι πρέπει να είμαστε περήφανοι γι’ αυτόν ή να ντρεπόμαστε για εμάς και τις «πολιτισμένες» κοινωνίες μας. Ο άθλος του δεν είναι μόνο πως κατάφερε να ξεπεράσει τους περιορισμούς της «ιδιαιτερότητάς» του αλλά και πως ξεπέρασε τα εμπόδια που του βάλαμε εμείς οι «φυσιολογικοί».

Κατεβαίνοντας από το μουσείο σκεφτόμουν πόσο τρομακτικό είναι το ότι το 2013 η κατάκτηση του αυτονόητου από έναν άνθρωπο με σύνδρομο Down είναι εντυπωσιακότερη από την κατάκτηση του Έβερεστ από τον άλλο βραβευμένο της βραδιάς. Και πόσο ακόμα πιο τρομακτικό είναι πως ελάχιστες οικογένειες με «ιδιαίτερα» παιδιά και ακόμα πιο ελάχιστοι εκπαιδευτικοί έκαναν τον κόπο να ανηφορίσουν προς την Ακρόπολη.

Θα κλείσω με αυτό που μου είπε ο Πάμπλο Πινέδα: Τα παιδιά με σύνδρομο Down χρειάζονται να τους μιλάνε συνεχώς και να τους συμπεριφέρονται σα να είναι φυσιολογικοί άνθρωποι, γιατί αυτό ακριβώς είναι.

Παρά τις επιφυλάξεις μου γενικά για τις ΜΚΟ, συγχαρητήρια στην «Κορυφογραμμή» για την πρωτοβουλία της και την ευκαιρία που μας έδωσε να τον γνωρίσουμε. Δείτε σε λίγες μέρες στον Alpha την ενδιαφέρουσα συνέντευξη που παραχώρησε στον γιατρό Δημήτρη Δημητρίου.

Πριν όμως κλείσετε αυτή τη σελίδα κάντε τον κόπο να ψάξετε λίγο στο Google τι είναι το σύνδρομο Down. Μάλλον θα εκπλαγείτε όταν καταλάβετε πως δεν γνωρίζετε απολύτως τίποτα.

Κώστας Σταθόπουλος
Ολόκληρη η ανάρτηση...

Κυριακή 29 Σεπτεμβρίου 2013

Στο κεφάλι του καθενός

Σβήστε τα όλα απλώς και πείτε: «Αυτός είμαι. Πάρτε με όπως είμαι με τις αδυναμίες μου, με τις βλακείες μου κι όλα τα άλλα. Κι αν δεν μπορείτε, αφήστε με ήσυχο».
Κι ένα άλλο πράγμα: μη διατάζετε ποτέ κανένα να κάνει κάτι. Δεν είσαστε Θεός.
Δεν ξέρετε τι κρύβει ο καθένας στο κεφάλι του.
Μπορείτε να καθοδηγείτε, αλλά όχι να διατάζετε.
Και προσπαθήστε να επικοινωνείτε, να καταλαβαίνετε.

Από το"Να Ζεις, Ν' Αγαπάς και να Μαθαίνεις" του Λέο Μπουσκάλια, εκδόσεις Γλάρος
Ολόκληρη η ανάρτηση...

Κυριακή 22 Σεπτεμβρίου 2013

Μνήμη Σεφέρη

Ἀπὸ τότες εἶδα πολλὰ καινούργια τοπία• πράσινους
κάμπους ποὺ σμίγουν τὸ χῶμα μὲ τὸν οὐρανό, τὸν ἄνθρωπο
μὲ τὸ σπόρο, μέσα σὲ μίαν ἀκαταμάχητη ὑγρασία• πλατάνια
καὶ ἕλατα• λίμνες μὲ τσαλακωμένες ὀπτασίες καὶ
κύκνους ἀθάνατους γιατί ἔχασαν τὴ φωνὴ τοὺς - σκηνικὰ
ποῦ ξετύλιγε ὁ θεληματικὸς σύντροφός μου, ὁ πλανόδιος
ἐκεῖνος θεατρίνος, καθὼς ἔπαιζε τὸ μακρὺ βούκινο
ποῦ τοῦ εἶχε ρημάξει τὰ χείλια, καὶ γκρέμιζε μὲ μία στριγκιὰ
φωνή, ὅ,τι πρόφταινα νὰ χτίσω, σὰν τὴ σάλπιγγα
στὴν Ἱεριχῶ. Εἶδα καὶ μία παλιὰ εἰκόνα σὲ κάποια χαμηλοτάβανη
αἴθουσα• τὴ θαύμαζε πολὺς λαός. Παράσταινε
τὴν ἀνάσταση τοῦ Λαζάρου. Δὲ θυμᾶμαι οὔτε τὸ Χριστὸ
οὔτε τὸ Λάζαρο. Μόνο, σὲ μία γωνιά, τὴν ἀηδία ζωγραφισμένη
σ' ἕνα πρόσωπο ποὺ κοίταζε τὸ θαῦμα σὰ νὰ
τὸ μύριζε. Ἀγωνιζότανε νὰ προστατέψει τὴν ἀνάσα του
μ' ἕνα πελώριο πανὶ ποὺ τοῦ κρεμότανε ἀπὸ τὸ κεφάλι.
Αὐτὸς ὁ κύριος της "Ἀναγέννησης" μ' ἔμαθε νὰ μὴν περιμένω
πολλὰ πράματα ἀπὸ τὴ δευτέρα παρουσία ...
Μᾶς ἔλεγαν θὰ νικήσετε ὅταν ὑποταχτεῖτε.
Ὑποταχτήκαμε καὶ βρήκαμε τὴ στάχτη.
Μᾶς ἔλεγαν θὰ νικήσετε ὅταν ἀγαπήσετε.
Ἀγαπήσαμε καὶ βρήκαμε τὴ στάχτη.
Μᾶς ἔλεγαν θὰ νικήσετε ὅταν ἐγκαταλείψετε τὴ ζωή σας.
Ἐγκαταλείψαμε τὴ ζωή μας καὶ βρήκαμε τὴ στάχτη ...
Βρήκαμε τὴ στάχτη. Μένει νὰ ξαναβροῦμε τὴ ζωὴ μᾶς,
τώρα ποὺ δὲν ἔχουμε πιὰ τίποτα.
Φαντάζομαι, ἐκεῖνος ποῦ θὰ ξανάβρει τὴ ζωή, ἔξω ἀπὸ τόσα χαρτιά, τόσα
συναισθήματα, τόσες διαμάχες καὶ τόσες διδασκαλίες, θὰ
εἶναι κάποιος σὰν ἐμᾶς, μόνο λιγάκι πιὸ σκληρὸς στὴ
μνήμη. Ἐμεῖς, δὲν μπορεῖ, θυμόμαστε ἀκόμη τί δώσαμε.
Ἐκεῖνος θὰ θυμᾶται μονάχα τί κέρδισε ἀπὸ τὴν κάθε του
προσφορά. Τί μπορεῖ νὰ θυμᾶται μία φλόγα; Ἃ θυμηθεῖ
λίγο λιγότερο ἀπ' ὅ,τι χρειάζεται, σβήνει• ἃ θυμηθεῖ λίγο
περισσότερο ἀπ' ὅ,τι χρειάζεται, σβήνει. Νὰ μποροῦσε
νὰ μᾶς διδάξει, ὅσο ἀνάβει, νὰ θυμόμαστε σωστά. Ἐγὼ
τελείωσα• νὰ γινότανε τουλάχιστο νὰ ἀρχίσει κάποιος
ἄλλος ἀπὸ κεῖ ποὺ τελείωσα ἐγώ. Εἶναι ὦρες ποὺ ἔχω
τὴν ἐντύπωση πὼς ἔφτασα στὸ τέρμα, πὼς ὅλα εἶναι στὴ
θέση τους, ἕτοιμα νὰ τραγουδήσουν συνταιριασμένα. Η
μηχανὴ στὸ σημεῖο νὰ ξεκινήσει. Μπορῶ μάλιστα νὰ τὴ
φανταστῶ σὲ κίνηση, ζωντανή, σὰν κάτι ἀνυποψίαστα
καινούργιο. Ἀλλὰ ὑπάρχει κάτι ἀκόμα• ἕνα ἀπειροελάχιστο
ἐμπόδιο, ἕνα σπυρὶ τῆς ἄμμου, ποὺ μικραίνει, μικραίνει
χωρὶς νὰ εἶναι δυνατὸ νὰ ἐκμηδενιστεῖ. Δὲν ξέρω τί
πρέπει νὰ πῶ ἢ τί πρέπει νὰ κάνω. Τὸ ἐμπόδιο αὐτό μου
παρουσιάζεται κάποτε σὰν ἕνας κόμπος δάκρυ χωμένος
σὲ κάποια κλείδωση τῆς ὀρχήστρας ποὺ θὰ τὴν κρατᾶ
βουβὴ ὥσπου νὰ διαλυθεῖ. Κι ἔχω τὸ ἀσήκωτο συναίσθημα
πῶς ὁλόκληρη ἡ ζωὴ πού μου ἀπομένει δὲ θὰ 'ναὶ
ἀρκετὴ γιὰ νὰ καταλύσει αὐτὴ τὴ στάλα μέσα στὴν ψυχὴ
μοῦ. Καὶ μὲ καταδιώκει ἡ σκέψη πὼς ἂν μ' ἔκαιγαν ζωντανὸ
αὐτὴ ἡ ἐπίμονη στιγμὴ θὰ παραδινότανε τελευταῖα.
Ποιὸς θὰ μᾶς βοηθοῦσε; Κάποτε, ὅταν ἤμουν ἀκόμη
στὰ καράβια, ἕνα μεσημέρι τὸν Ἰούλιο, βρέθηκα μόνος
σὲ κάποιο νησί, σακάτης μέσα στὸν ἥλιο. Ἕνα καλὸ
μελτέμι μου ἔφερνε στοργικοὺς στοχασμούς, ὅταν ἦρθαν
καὶ κάθισαν λίγο παραπέρα, μία νέα γυναίκα μὲ διάφανο
φουστάνι, ποὺ ἄφηνε νὰ ζωγραφίζεται τὸ κορμί της, λιγνὸ
καὶ θεληματικὸ σὰ ζαρκαδιοῦ, κι ἕνας σιωπηλὸς ἄντρας
ποῦ, μία ὀργιὰ μακριά της, τὴν κοίταζε στὰ μάτια. Μιλοῦσαν
μία γλώσσα ποὺ δὲν καταλάβαινα. Τὸν ἐφώναζε
Τζίμ. Τὰ λόγια τους ὅμως δὲν εἶχαν κανένα βάρος καὶ
οἱ ματιὲς τοὺς σωφιλιασμένες καὶ ἀκίνητες ἄφηναν τὰ
μάτια τοὺς τυφλά. Τοὺς συλλογίζομαι πάντα γιατί εἶναι
οἱ μόνοι ἄνθρωποι, ποὺ εἶδα στὴ ζωή μου νὰ μὴν ἔχουν
τὸ ἁρπαχτικὸ ἢ τὸ κυνηγημένο ὕφος ποὺ γνώρισα σ' ὅλους
τοὺς ἄλλους. Τὸ ὕφος ἐκεῖνο ποὺ τοὺς κάνει ν' ἀνήκουν
στὸ κοπάδι τῶν λύκων ἢ στὸ κοπάδι τῶν ἁρνιών.
Τοὺς συναπάντησα πάλι τὴν ἴδια μέρα σ' ἕνα ἀπὸ τὰ νησιώτικα
κλησάκια ποὺ βρίσκει κανεὶς ὅπως παραπατᾶ καὶ
τὰ χάνει μόλις βγεῖ. Κρατοῦσαν πάντα τὴν ἴδια ἀπόσταση
κι ἔπειτα πλησίασαν καὶ φιληθήκανε. Ἡ γυναίκα ἔγινε
μία θαμπὴ εἰκόνα καὶ χάθηκε, μικρὴ καθὼς ἦταν. Ρωτιόμουν
ἂν ἤξεραν πὼς εἶχαν βγεῖ ἀπὸ τὰ δίχτυά του
κόσμου ...
Εἶναι καιρὸς νὰ πηγαίνω. Ξέρω ἕνα πεῦκο ποὺ σκύβει
κοντὰ σὲ μία θάλασσα. Τὸ μεσημέρι, χαρίζει στὸ κουρασμένο
κορμὶ ἕναν ἴσκιο μετρημένο σὰν τὴ ζωή μας,
καὶ τὸ βράδυ, ὁ ἀγέρας περνώντας μέσα ἀπὸ τὰ βελόνια
τοῦ, πιάνει ἕνα περίεργο τραγούδι, σὰν ψυχὲς ποὺ κατάργησαν
τὸ θάνατο, τὴ στιγμὴ ποὺ ξαναρχίζουν νὰ γίνουνται
δέρμα καὶ χείλια. Κάποτε ξενύχτησα κάτω ἀπὸ
αὐτὸ τὸ δέντρο. Τὴν αὐγὴ ἤμουνα καινούργιος σὰ νὰ μὲ
εἶχαν κόψει τὴν ὥρα ἐκείνη από τό λατομείο.
Ἃ! νά ζήσει κανείς τουλάχιστο ἔτσι, ἀδιάφορο.

Λονδίνο, 5 Ιουνίου 1932

Από το ποίημα «Άντρας» του Γιώργου Σεφέρη, εκδόσεις Ίκαρος
Ολόκληρη η ανάρτηση...

Πέμπτη 19 Σεπτεμβρίου 2013

Παρατήσαμε τα παιδιά μας στο διαδίκτυο

Εδώ κι ένα χρόνο μπήκα στην κουζίνα μου και ανακάλυψα μισή ντουζίνα έφηβους να κάθονται εκεί, ο καθένας απολύτως βυθισμένος σιωπηλά στην προσωπική του οθόνη. Τότε συνειδητοποίησα πως πήγαιναν μήνες από τότε που είχα δει έφηβο χωρίς υπολογιστή ή κινητό τηλέφωνο στο χέρι. Αποφάσισα αυτοστιγμεί να γυρίσω ένα ντοκιμαντέρ για το ζήτημα αυτό. Έτσι ξεκίνησε ένα ετήσιο ταξίδι που με οδήγησε από τις οπτικές ίνες στους υπονόμους του Λονδίνου ως το να ξοδεύω ατέλειωτες άχρηστες ώρες σε υπνοδωμάτια εφήβων αγοριών που έβλεπαν πορνό.

Σχεδόν όλα τα κορίτσια με τα οποία συναντήθηκα μου μίλησαν για κοινωνική πίεση• για τις απαιτήσεις να είσαι πάντοτε σε σύνδεση• για τα προβλήματα του «unfriending» •για το ότι βρίσκεσαι στο οπτικό πεδίο ανθρώπων που μόλις συνάντησες• και για τον απόλυτο τρόμο να κοιτάς πώς σε παρατάνε -πράγμα πολύ πιεστικότερο από αυτό που ένα κορίτσι περιέγραψε ως «εμμονή των γονιών με τα καμάκια και την πορνογραφία».

Αυτό που με εξέπληξε ήταν η οργή των εφήβων που νιώθουν παραμελημένοι από τους γονείς τους που είναι επίσης απορροφημένοι από ηλεκτρονικές συσκευές.

Ακόμα πιο σοκαριστικό ήταν η συνειδητοποίηση πως υφίσταται μια ολόκληρη βιομηχανία που συστηματικά προωθεί τους νέους στον αστραφτερό και απατηλό της κόσμο, χωρίς να δείχνει να νοιάζεται για τις παράπλευρες απώλειες. Όπως λέει ο Λιούις Βον Αν (Luis Von Ahn), ο εφευρέτης του «Captcha» και του «reCaptcha» (του λαμπρού -αν και εκνευριστικού- συστήματος ασφαλείας που σου ζητάει να πληκτρολογήσεις γράμματα σε ένα κουτί για να αποδείξεις πως είσαι ανθρώπινο ον), «όλοι όσοι φτιάχνουν στο διαδίκτυο κάτι για επαγγελματικούς λόγους επανεξετάζουν διαρκώς τους ιστοτόπους τους ώστε οι επισκέπτες τους να τους ξαναεπισκεφθούν». Παραδέχεται ανοικτά πως η βιομηχανία αυτή γνωρίζει πώς να δημιουργεί εξάρτηση, αλλά θέλει να πιστεύει πως κατά κανόνα οι άνθρωποι που εργάζονται σε αυτή είναι καλοί κι έχουν χρηστές αξίες. Δεν είμαι τόσο βέβαιη.

Οι συσκευές που χρησιμοποιούν τα παιδιά μας είναι παραδίδονται εκ κατασκευής με κάθε είδους ακουστικά και ηχητικά εξαρτήματα και δονήσεις να είναι έτοιμες προς λειτουργία. Κάθε νέα «εφαρμογή», ιστοσελίδα, τουιτ, και μήνυμα προσθέτει άλλο ένα επίπεδο παρείσφρησης στην προσωπική τους σφαίρα, και κάθε παρείσφρηση είναι κυνικά σχεδιασμένη να απαντηθεί, με την κάθε απάντηση να δημιουργεί την επιθυμία για μια ακόμα παρείσφρηση.

Το να ζητάς από έναν νέο να κλείσει το «Xbox» του ή να σταματήσει να κοιτάει το κινητό του, είναι σαν να ζητάς από έναν αλκοολικό να παρατήσει το ποτό του. Πίσω από τα χαρούμενα χρώματα και τα χαϊδευτικά ονόματα που αποτελούν την επιτομή των εταιρειών του διαδικτύου, κρύβεται ένας κόσμος που είναι αμείλικτα εμπορικός. Κάθε αλληλεπίδραση σημαίνει δεδομένα -δεδομένα που κοστίζουν μια περιουσία. Τα παιδιά μας χειραγωγούνται ώστε να μετατραπούν σε ιδεώδεις καταναλωτές και παραδέχονται ολοένα και πιο πρόθυμα πως νιώθουν πως έχουν «χάσει τον έλεγχο» όσον αφορά το πώς χρησιμοποιούν οι ίδιοι το διαδίκτυο.

Οτιδήποτε κάνει, λέει ή κοιτάει ένας έφηβος, οσοδήποτε πρόσκαιρο κι αν είναι αυτό, συνεισφέρει στη διαμόρφωση της ψηφιακής του προσωπικότητας, που οποτεδήποτε στο μέλλον μπορεί να ανασυρθεί, με σοβαρές επιπτώσεις στην πραγματική του ζωή. Πόσοι εξ ημών θα κρατούσαν σώες όλες τις προσωπικές τους σχέσεις ή την προσωπική τους φήμη αν κάθε παράβαση, λάθος η νεανική μας τρέλα βρισκόταν σε κοινή θέα; Πόσοι από μας επιθυμούν αυτά να στοιχεία να σώζονται και να πουλιούνται ξανά και ξανά σε επιχειρηματικά συμφέροντα με τα οποία θα συναλλασσόμαστε για όλη μας τη ζωή;

Καθώς οι έφηβοι μαθαίνουν για το σεξ ολοένα και περισσότερο μέσω της πορνογραφίας, οι σεξουαλικές νόρμες αλλάζουν. Ρώτησα μια ομάδα αγοριών να μου πουν πού φαντασιώνονται πως εκσπερματώνουν, και χρειάστηκε να περάσουν 20' και πολυάριθμες προτροπές μου πριν φτάσουμε σε μια λέξη που παρέπεμπε στο αιδοίο. «Στο πρόσωπο», «στα βυζ...», «ψηλά στον κ...» και «στο στόμα» ήταν οι τα πρώτα που τους ήρθαν στο μυαλό κι ήταν όλοι 15 ετών. Μια νεαρή γυναίκα μου είπε πως είχε «ερωτευτεί» μόνο διαδικτυακά, αλλά εργαζόταν ως συνοδός από 17 ετών. Ήταν μια από τους πολλούς που μου εξομολογήθηκαν πως ενώ ήταν απολύτως ικανοί να εκτελέσουν με άνεση ένα σωρό σεξουαλικά κόλπα, ένιωθαν αναστολές στο να αφεθούν να εκτεθούν συναισθηματικά σε μια γνωριμία. «Τα πορνό είναι φανταστικά και τζάμπα, αλλά καταστρέφουν σε όλους μας την ικανότητα να αγαπήσουμε», μου δήλωσε στενοχωρημένο ένα δεκαπεντάχρονο αγόρι.

Εξακολουθώ να διατηρώ προσδοκίες από τις δυνατότητες του διαδικτύου. Αλλά νομίζω πως η μεγαλύτερη επανάσταση στις τηλεπικοινωνίες έχει πέσει στα νύχια των εμπορικών αξιών. Οι εταιρείες που συναπαρτίζουν το διαδίκτυο αξίζουν δισεκατομμύρια, αλλά σε αντίθεση με όλους τους άλλους χώρους, όπου στο κόστος της λειτουργίας τους οι επιχειρήσεις έχουν υποχρεωθεί να συνεκτιμούν την υποχρέωσή τους να παρέχουν ασφαλή προϊόντα και υπηρεσίες στους καταναλωτές τους, στο διαδίκτυο αυτό δεν συμβαίνει. Γιατί θα πρέπει οι αναπάντητες κλήσεις μας, οι αγορές όλων μας, οι πόθοι μιας γενιάς, οι ταυτότητες των υβριστών και τα μυστικά όλων μας να αποτελούν αντικείμενο της ελεύθερης αγοράς και της δημοσιότητας, ακόμα κι όταν βλέπουμε τις πανθομολογούμενες ζημιές και τη διαστροφή των συλλογικών μας κανόνων που προκαλεί αυτό;

Ό,τι εκ πρώτης όψεως μοιάζει σαν μια ευκαιρία για απεριόριστη συμμετοχή, τελικά σκλαβώνει πολλούς ανάμεσά μας, με ένα μόνο «κλικ». Οι πληροφορίες που κοινοποιούμε είναι διαθέσιμες σε πολύ λίγους ανθρώπους, στους οποίους έχουμε παραχωρήσει ανεξέλεγκτη και απεριόριστη πρόσβαση στις πιο μύχιες πλευρές της προσωπικής ζωής των νέων μας, πριν καν αυτοί διαμορφωθούν πλήρως. Το κάνουμε αυτό αποθεώνοντας τα τεχνολογικά αντικείμενα εις βάρος της εμπειρίας, την επαφή εις βάρος της επικοινωνίας, την εικόνα εις βάρος της οικειότητας, την επιπολαιότητα εις βάρος της περίσκεψης.

Η ενηλικίωση απαιτεί μίμηση και πρότυπα, υπομονή και δοκιμές, μοναξιά αλλά και κοινωνικότητα. Αντί όλων αυτών δυστυχώς πολλά από τα παιδιά μας κρατάνε έξυπνα κινητά που κανονικά θα έπρεπε να βρίσκονται στα χέρια μας. Άρθρο της Beeban Kidron, σκηνοθέτη κινηματογράφου Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα The Guardian, We have abandoned our children to the internet
Ολόκληρη η ανάρτηση...

Κυριακή 15 Σεπτεμβρίου 2013

Όσα πραγματικά πρέπει να ξέρω, τα έμαθα στο Νηπιαγωγείο

Πόσους πραγματικά ενδιαφέροντες ανθρώπους έχει κανείς την ευκαιρία να συναντήσει στην περίοδο των διακοπών του; Μια τέτοια αληθινή έκπληξη για εμένα στάθηκε η γνωριμία μου με τον σπουδαίο Robert Fulghum σε κάποιο από τα παραθαλάσσια χωριά της νότιας Κρήτης. Αμερικάνος ο ίδιος, φερμένος από το Seattle της Washington για τις ετήσιες διακοπές του που πάντα τον βρίσκουν στο νησί, βρέθηκε δίπλα μου σε μια ενδιαφέρουσα συζήτηση για την εκπαίδευση. Όταν μου συστήθηκε το μυαλό μου άρχισε να με παιδεύει καθώς ήταν βέβαιο πως δεν ήταν η πρώτη φορά που άκουγα αυτό το όνομα. «Είστε συγγραφέας»; Τον ρώτησα, «φαίνεται ε» ; μου απαντά. Μήπως είστε αυτός που έγραψε το «όσα πραγματικά πρέπει να ξέρω τα έμαθα στο νηπιαγωγείο» Robert Fulghum ;». «Ναι , αυτός είμαι»! Η έκπληξη άφησε τη θέση της στη χαρά κι έπειτα στη μεγάλη ευγνωμοσύνη που η τύχη μου χάρισε αυτό το δώρο να δω από κοντά και να μιλήσω με έναν από τους πιο εμπνευσμένους συγγραφείς κι ανθρώπους της εποχής μας.

Ο Robert Fulghum μεγάλωσε στο Waco του Texas. Στα νιάτα του εργάστηκε ως εκσκαφέας τάφρων, παιδί για εφημερίδες, βοσκός σε ράντζο, μπάρμαν και τραγουδιστής κάντρυ. Μετά από το κολλέγιο και μια σύντομη καριέρα στην IBM, επέστρεψε στα θρανία για να ολοκληρώσει το μεταπτυχιακό του στη θεολογία. Για 22 χρόνια υπηρέτησε ως πάστορας σε μια ενορία στο Βορειοδυτικό Ειρηνικό. Κατά την ίδια περίοδο δίδαξε σχέδιο, ζωγραφική και φιλοσοφία στο Lakeside School στο Seattle. Ο Fulghum είναι επίσης καταξιωμένος ζωγράφος και γλύπτης. Τραγουδά και παίζει κιθάρα και τσέλο και υπήρξε ιδρυτικό μέλος του «The Rock Bottom Remainders» -μιας rock and roll μπάντας που αποτελείται από μουσικούς – συγγραφείς. Έχει τέσσερα παιδιά και εννέα εγγόνια. Μοιράζει τη ζωή του μεταξύ του Seattle της Washington, και της Κρήτης.

Το βιβλίο του είναι πραγματικά ένα διαμάντι της Παιδαγωγικής. Δε ξέρω πολλά βιβλία για την εκπαίδευση που να είχαν τέτοια αμεσότητα με το αναγνωστικό κοινό και τόσο εμπνευσμένη σύνδεση με την πραγματικότητα της ζωής. Εννοώ την καθημερινότητα του καθενός μας κι όχι αποκλειστικά την εκπαιδευτική μόνο σταδιοδρομία. Το βιβλίο μάλλον θα έπρεπε να το διαβάσει κάθε γονιός, κάθε εκπαιδευτικός, κάθε ενήλικας που εύκολα κρίνει τη σχολική πραγματικότητα. Ίσως εκεί, στο νηπιαγωγείο, στα πρώτα στάδια της εκπαιδευτικής διαδικασίας του νέου ανθρώπου να μπαίνουν τα πιο γερά θεμέλια της ποιότητας του ανθρώπου που θα γίνει στην ενηλικίωσή του, της ποιότητας της ζωής που θα υποστηρίζει μέχρι το τέλος της. Αντί άλλων λόγων παραθέτω ένα απόσπασμα από το βιβλίο, εις ανάμνησιν της γνωριμίας με τον Robert Fulghum και του προβληματισμού που εύχομαι να γονιμοποιηθεί στον καθένα μας μετά την ανάγνωση.

«... Όσα πραγματικά πρέπει να ξέρω για το πώς να ζω, τι να κάνω και πώς να είμαι, τα έμαθα στο Νηπιαγωγείο. Η σοφία δε βρισκόταν στην κορυφή του σχολικού βουνού, αλλά εκεί, στα βουναλάκια από άμμο, στο νηπιαγωγείο.
Αυτά είναι τα πράγματα που έμαθα:
Να μοιράζεσαι τα πάντα.
Να παίζεις τίμια.
Να μη χτυπάς τους άλλους.
Να βάζεις τα πράγματα πάλι εκεί που τα βρήκες.
Να καθαρίζεις τις τσαπατσουλιές σου.
Να μην παίρνεις τα πράγματα που δεν είναι δικά σου.
Να λες συγγνώμη, όταν πληγώνεις κάποιον.
Να πλένεις τα χέρια σου πριν από το φαγητό.
Να κοκκινίζεις.
Ζεστά κουλουράκια και κρύο γάλα κάνουν καλό.
Να ζεις μια ισορροπημένη ζωή, να μαθαίνεις λίγο, να σκέπτεσαι λίγο, να σχεδιάζεις, να ζωγραφίζεις, να τραγουδάς, να χορεύεις, να παίζεις και να εργάζεσαι κάθε μέρα από λίγο.
Να παίρνεις έναν υπνάκο το απόγευμα.
Όταν βγαίνεις έξω στον κόσμο, να προσέχεις την κίνηση, να κρατιέσαι από το χέρι και να μένεις μαζί με τους άλλους.
Να αντιλαμβάνεσαι τα θαύματα. Να θυμάσαι το μικρό σπόρο μέσα στο δοχείο από φελιζόλ. Οι ρίζες πάνε προς τα κάτω και το φυτό προς τα πάνω. Κανείς πραγματικά δεν ξέρει πώς και γιατί, αλλά όλοι μας μοιάζουμε σ’ αυτό.
Τα χρυσόψαρα, τα χάμστερς, τα άσπρα ποντίκια, ακόμη κι ο μικρός σπόρος μέσα στο πλαστικό δοχείο, όλα πεθαίνουν. Το ίδιο κι εμείς.
Να θυμάσαι τελικά τα βιβλία και την πρώτη λέξη που έμαθες την πιο μεγάλη απ’ όλες: τη λέξη ΚΟΙΤΑ.
Όλα όσα πρέπει να ξέρετε βρίσκονται κάπου εδώ μέσα. Ο χρυσός κανόνας, η αγάπη και οι βασικές αρχές υγιεινής, η οικολογία, η πολιτική, η ισότητα και η υγιεινή ζωή.
Πάρτε μια απ’ αυτές τις συμβουλές, εκφράστε την με επιτηδευμένη ορολογία ενηλίκων και εφαρμόστε τη στην οικογενειακή σας ζωή, στην εργασία σας, στην κυβέρνησή σας, στον κόσμο σας και θα παραμείνει αληθινή, ξεκάθαρη, σταθερή.
Σκεφτείτε πόσο καλύτερος θα ήταν ο κόσμος, αν όλοι εμείς οι άνθρωποι τρώγαμε γάλα με κουλουράκια γύρω στις τρεις το απόγευμα και μετά ξαπλώναμε κάτω από τις κουβέρτες για έναν υπνάκο.
Ή, αν όλες οι κυβερνήσεις είχαν ως βασική αρχή να βάζουν πάντα τα πράγματα εκεί που τα βρήκαν και να καθαρίζουν τις τσαπατσουλιές τους.
Είναι ακόμη αλήθεια, ανεξάρτητα από την ηλικία σας, πως όταν βγαίνετε έξω στον κόσμο είναι καλύτερα να κρατιέστε από το χέρι και να μένετε μαζί με τους άλλους...
...Τελικά πρέπει να σας πω πως έχω άδεια παραμυθά. Ένας φίλος μου μού την έβγαλε και την κρέμασε στον τοίχο, πάνω από το γραφείο μου. Αυτή η άδεια μού επιτρέπει να χρησιμοποιώ τη φαντασία μου, για να ξαναβάζω σε σειρά τις εμπειρίες μου και να προωθώ το μύθο, όσο αυτός εξυπηρετεί κάποια όψη της αλήθειας. Ακόμη περιέχει το "πιστεύω" ενός παραμυθά:
* Πιστεύω ότι η φαντασία είναι πιο δυνατή από τη γνώση.
* Ότι ο μύθος είναι πιο δραστικός από την ιστορία.
* Ότι τα όνειρα είναι πιο ισχυρά από τα γεγονότα.
* Ότι η ελπίδα πάντα θριαμβεύει έναντι της εμπειρίας.
* Ότι το γέλιο είναι η μόνη θεραπεία της θλίψης.
* Και πιστεύω ότι η αγάπη είναι πιο δυνατή από το θάνατο.
Προσπάθησα πολύ να μη γράψω κάτι που θα γινόταν η αιτία να μου αφαιρέσουν την άδεια...».

Το «όσα πραγματικά πρέπει να ξέρω τα έμαθα στο νηπιαγωγείο» του Robert Fulghum κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Λύχνος
Ολόκληρη η ανάρτηση...

Πέμπτη 12 Σεπτεμβρίου 2013

Φθινόπωρο

Ονειρεύομαι ένα άγαλμα να κλαίει μες στην ομίχλη,
έναν φυλακισμένο να τραγουδά,
μια γυναίκα να μην κλέβει τα χρόνια της,
ένα παιδί που να μη ρωτά.
Το φθινόπωρο θα μαζέψω όλα τα φύλλα στην πόρτα μου
να γείρει η χαμένη ζωή μου.

Από τα «Χειρόγραφα του Φθινοπώρου» του Τάσου Λειβαδίτη, εκδόσεις Κέδρος
Ολόκληρη η ανάρτηση...

Δευτέρα 2 Σεπτεμβρίου 2013

Τα τύμπανα πολέμου ηχούν και πάλι στη Μέση Ανατολή. Νέος στόχος η Συρία.

του Μίκη Θεοδωράκη

Πηγή:http://www.kathimerini.gr

- Το έχουμε, νομίζω, πει. Κάθε τόσο πρέπει να γίνεται και ένας πόλεμος για να κρατηθεί το επίπεδο ζωής στις χώρες που στηρίζουν την κοινωνική τους ανάπτυξη στην εξαγωγή του μαύρου θανάτου. Κάποτε ο πρόεδρος Μιττεράν μου εκμυστηρεύθηκε ότι εάν δεν πουλήσουν όπλα, θα πέσει κάθετα το επίπεδο της ζωής στην Γαλλία. Και όταν λέμε «όπλα», πρόσθεσε, εννοούμε μεγάλα, χοντρά, ακριβά, όπως αεροπλάνα, υποβρύχια, τανκς, πυραύλους και φυσικά σφαίρες, εκατομμύρια σφαίρες.

- Και χημικά; τον ρώτησα, γιατί ήξερα.

- Αυτό δεν μπορώ να το πω, μου απάντησε με το γνωστό γαλατικό του ειρωνικό μειδίαμα. Αφού αυτός ο ίδιος είχε φροντίσει να σώσει τον γιο μου βάζοντάς τον στο μοναδικό στον κόσμο υπερσύγχρονο «διαστημικό» στρατιωτικό νοσοκομείο του Παρισιού που ήταν παράρτημα του εργαστηρίου παραγωγής χημικών, που τότε εφοδίαζαν τον Σαντάμ με αυτά, στον πόλεμο κατά του Ιράν. Τα χημικά εξόντωναν τους Ιρανούς και όσους δεν πέθαιναν «όπως θα έπρεπε» αλλά είχαν βαρειά εγκαύματα τους έφερναν σ’ αυτό το νοσοκομείο για να τους εξετάσουν βασικά οι επιστήμονες που έφτιαχναν τα χημικά και να διαπιστώνουν ποιο σφάλμα έκαναν στο κοκταίηλ των χημικών και έζησαν οι τραυματίες αυτοί ενώ κανονικά «έπρεπε» να πεθάνουν… Έτσι μ’ αυτόν τον «ανθρωπιστικό» τρόπο -γιατί παράλληλα οι γιατροί βελτίωναν τις μεθόδους θεραπείας εγκαυμάτων- οι χημικοί των εργαστηρίων του μαύρου θανάτου βελτίωναν τις επιδόσεις τους! Σκέφτομαι την ικανοποίηση των επιστημόνων θανάτου όπου γης από το τελευταίο τους κατόρθωμα, τα εκατοντάδες παιδάκια στη Συρία, για να κρατηθεί ψηλά το επίπεδο ζωής ενός ακόμα προπύργιου της Δημοκρατίας και της υπεράσπισης της Ασφάλειας και της Ειρήνης σε περιοχή με υπανάπτυκτους λαούς.

- Μ.Θ. Και γιατί, κύριε Πρόεδρε, αντί να πουλάτε θάνατο δεν φροντίζετε να πουλάτε ειρήνη; Αντί για σφαίρες τρόφιμα, αντί για πυραύλους ψυγεία, αντί για κανόνια αυτοκίνητα, τηλεοράσεις, έπιπλα, σχολεία, βιβλία, ρούχα, αρώματα! Οι πόλεμοι δεν γίνονται μόνο για τα κέρδη;

- Φ. ΜΙΤ. Γίνονται για να παταχθεί η τρομοκρατία, οι εθνικισμοί, οι φανατισμοί

- Μ.Θ. Κι εσείς τι είσθε; Χωροφύλακες;

- Φ. ΜΙΤ. Ποιοι εμείς; Το Συμβούλιο Ασφαλείας αποφασίζει.

- Μ.Θ. Το λέτε σοβαρά; Αφού υπάρχουν χώρες που δεν συμφωνούν.

- Φ.ΜΙΤ. Τότε απευθυνόμαστε στον ΟΗΕ, στην πλειοψηφία των Εθνών.

- Μ.Θ. Κορέα, Βιετνάμ, Αφρική, Νότια Αμερική… Μόνο αυτοί οι λαοί είναι άτακτοι;

Υπανάπτυκτοι; Κακοί; Κι αυτό το λέτε αυτό εσείς, ένας Γάλλος που έζησε από πρώτο χέρι την καλωσύνη, την Ανάπτυξη και την Τάξη της Χιτλερικής Γερμανίας… Υπάρχει τάχα ένας λαός σε όλο τον υπανάπτυκτο κόσμο που να έχει φτάσει την βαρβαρότητα και την κτηνωδία στα επίπεδα αυτής της ευρωπαϊκής χώρας;

Ήταν τότε που φιλοξενούσα τον Πρόεδρο της Γαλλίας στο σπίτι μου στο Βραχάτι. Όπως ξέρετε, ποτέ δεν αναφέρθηκα στις προσωπικές μας συζητήσεις, γιατί έτσι έπρεπε να κάνω. Πέρασαν όμως πολλά χρόνια και πιστεύω ότι αυτά τα λόγια που αποκαλύπτω, δεν θίγουν τη μνήμη του μεγάλου φίλου.

Μου δίνουν όμως το έναυσμα για να προχωρήσω σε ορισμένες σκέψεις με αφορμή τους πολέμους που σχεδόν κάθε χρόνο κάνουν εδώ κι εκεί οι ίδιες πάντα χώρες: ΗΠΑ, Αγγλία, Γαλλία, Ισραήλ και η Γερμανία να ακολουθεί προσεκτικά. Τι το κοινό έχουν; Έχουν πολλά. Όμως εγώ θα αναφερθώ στο γεγονός ότι οι πολεμικές τους βιομηχανίες μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου άρχισαν να παίρνουν ολοένα και μεγαλύτερο μερίδιο στο σύνολο των παραγωγικών σχέσεων και δυνάμεων και επομένως και στους εθνικούς προϋπολογισμούς αυτών των κρατών, σε σημείο που, όπως το είπε κι ο Μιττεράν, να εξαρτάται το επίπεδο ζωής της χώρας από τα κέρδη της εξαγωγής του μαύρου θανάτου.

Όμως αυτή η τεράστια σημασία των πολεμικών βιομηχανιών στη ζωή ενός έθνους δεν μπορεί να περιορίζεται μόνο στα οικονομικά πλαίσια. Διότι διαβρώνει με πολλούς τρόπους ολόκληρη την κοινωνία. Και κυρίως ψυχολογικούς, ιδεολογικούς, πολιτικούς και φυσικά στρατιωτικούς. Τα εκατομμύρια εργάτες στις πολεμικές βιομηχανίες, οι οικογένειές τους, το κοινωνικό περιβάλλον στις μικρές πόλεις, όπου υπάρχουν πολεμικά εργοστάσια. Οι στρατιωτικοί που η ψυχολογία τους ανεβαίνει με το αίσθημα της δύναμης, της ανωτερότητας, της εθνικής ισχύος, της βίας που ξεπερνά τα όρια κάθε ελέγχου και γίνεται ανεξέλεγκτη, ατιμώρητη, κυριαρχική. Και φυσικά αυτή η αλλαγή της ψυχολογίας δεν περιορίζεται στους στρατιωτικούς αλλά διαχέεται σε όλα τα κοινωνικά στρώματα και κυρίως στα ΜΜΕ και τους επιστήμονες. Επίσης τα οικονομικά οφέλη δεν περιορίζονται στους λίγους επί κεφαλής. Διαχέονται και αυτά σε όλη την κοινωνία. Όσο για τα κρατικά οφέλη, με τους φόρους πηγαίνουν προς τους κοινωνικούς τομείς της Πρόνοιας, Υγείας, Παιδείας και Έρευνας. Έτσι τελικά πίσω από κάθε δολλάριο και κάθε ευρώ του κάθε πολίτη υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες θύματα των όπλων που κατασκευάζουν οι «πολιτισμένοι» για να εξοντώσουν τους «απολίτιστους», εισπράττοντας από τους θανάτους και τις καταστροφές τους κολοσσιαία κέρδη, ώστε να ζουν άνετα και πολιτισμένα και να δίνουν αφ’ υψηλού μαθήματα σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και άλλες παρλαπίπες.

Συμπέρασμα: Από μια τέτοια κοινωνία αγρίων με γραβάτα, τι μπορεί κανείς να περιμένει; Η διαφορά μας εμάς των Ελλήνων από τους Ιρακινούς και τους Σύριους είναι γεωγραφικού χαρακτήρα, γιατί είμαστε πιο κοντά στα έθνη των «πολιτισμένων». Αν μας καίγανε ζωντανούς, όπως ετοιμάζονται να κάνουν τώρα με την Συρία, η οσμή των κρεάτων που καίγονται, ίσως έφτανε ως τη μύτη τους και αυτό είναι ενοχλητικό. Υπάρχουν άλλοι τρόποι για υπανάπτυκτους που κατά λάθος έγιναν Ευρωπαίοι. Εξ ίσου κερδοφόροι. 40 δισεκατομμύρια ευρώ κέρδισαν οι Γερμανοί από τη δική μας κρίση και από την κρίση των άλλων υπανάπτυκτων του Νότου…

Αθήνα, 29.8.2013
Ολόκληρη η ανάρτηση...