Η υπέρβαση

Τώρα, εδώ, όπως βλέπεις χρειάζεται να τρέχεις με όλα τα δυνατά σου για να κρατηθείς στο μέρος που βρίσκεσαι. Αν θέλεις να φτάσεις κάπου αλλού, πρέπει να τρέξεις τουλάχιστον δύο φορές τόσο.

Από το "Μες στον καθρέφτη και τι βρήκε η Αλίκη εκεί" του Lewis Carrol Ολόκληρη η ανάρτηση...

Ένας χρόνος Υπουργείο Ονείρων

Ὄνειρα κι ὄνειρα ἤρθανε
Στὰ γενέθλια τῶν γιασεμιῶν
Νύχτες καὶ νύχτες στὶς λευκὲς
Ἀϋπνίες τῶν κύκνων.
Ἡ δροσιά γεννιέται μές στά φύλλα
Ὄπως μές στόν απέραντο οὐρανό
Τό ξάστερο συναίσθημα


Αυτό το ξάστερο συναίσθημα που ευαγγελίζεται ο Ελύτης στο πρώτο από τα νυχτερινά επτάστιχα των Προσανατολισμών του, ήταν το ένσαρκο όνειρο που ένα χρόνο πριν, σαν σήμερα έκανε την εμφάνισή του στον διαδικτυακό κόσμο σας. Το όνειρο αυτό γεννήθηκε εφταμηνίτικο. Από τον Αύγουστο ως το Φλεβάρη κυοφορούνταν στην οθόνη σαν ιδέα, σαν προοπτική και σαν άθροισμα στιγμών που με τη λευκότητά τους μπορούν ή θα μπορούσαν να κάνουν τον ορίζοντά μας πιο φωτεινό.

Τα πράματα δεν ήσαν καθόλου εύκολα από την αρχή. Για να στηρίξει η ελπίδα το άπειρο των γενναίων προσδοκιών ένας δεν αρκεί. Είναι ή τραγικός μέσα στη μοναξιά του ή ανεπαρκής μέσα σε αυτή. Σε τούτη την προσπάθεια στάθηκαν δίπλα στο Υπουργείο ονείρων αρκετοί φίλοι. Αρκετοί προς τους οποίους οφείλω ένα εγκάρδιο ευχαριστώ. Ευχαριστώ για την υπομονή, για τη βοήθεια και την συμπόρευση. Ευχαριστώ όλους κι έναν έναν χωριστά για την αγάπη, για το κοινό βλέμμα, για το όποιο σχόλιο ή την όποια κριτική σε αναρτήσεις του Υπουργείου ονείρων. Σας ευχαριστώ για την εμπιστοσύνη, για το μοίρασμα για την ελπίδα. Όλους κι έναν έναν ξεχωριστά. Το λέω και το εννοώ. Μέσα από την καρδιά μου!

Επιτρέψτε μου όμως να ευχαριστήσω ξεχωριστά τρεις ανθρώπους δίχως τη βοήθεια των οποίων το Υπουργείο ονείρων θα ήταν ακόμη ένα άγονο ιδεολόγημα, μια «χαρακιά πικρή στην άμμο που θα έσβηνε». Ο πρώτος από αυτούς είναι ο Πετρής, ο οποίος είναι ο πρώτος που άκουσε την επιθυμία μου και την υποστήριξε δίχως δεύτερη σκέψη. Το αποτέλεσμα το θεωρούσε δευτερεύον. Το σημαντικό είναι να κάνουμε αυτό, δίχως το οποίο δεν θα μπορούσαμε να ζούμε όπως θέλαμε έλεγε. Μαζί βρήκαμε το όνομα, μετά από πολλές σκέψεις. Το θεωρούσε προκλητικό για την συναισθηματική ευφυΐα του καθενός μας να είναι σε θέση να αντιληφθεί το τι μπορεί να σημαίνει ένα Υπουργείο ονείρων όταν με το άκουσμά του άλλοι θα σκεφτούν Υπουργεία με τύπους σαν τον Πάγκαλο ή τη Διαμαντοπούλου κι άλλοι θα θεωρήσουν παιδικό το πιο ιερό χρέος μας απέναντι στα όνειρά μας. Το πιο τρελό είναι πως ο Πετρής (ακόμη) δεν έχει σχολιάσει ούτε ένα άρθρο και παρ’ όλες τις «πιέσεις» μου, δε νομίζω να γράψει κάτι σύντομα. Όποτε πάντως γίνει αυτό, με όποιο ψευδώνυμο γράψει, θα το καταλάβετε αμέσως. Η ιδιαιτερότητα των σπάνια όμορφων ανθρώπων δεν μπορεί με τίποτε να κρυφτεί.

Το δεύτερο μεγάλο ευχαριστώ είναι για τον Βασίλη, δίχως την καθημερινή βοήθεια του οποίου το Υπουργείο ονείρων θα είχε εντελώς άλλη μορφή και ποιότητα. Νομίζω πως για την περίπτωση του Βασίλη θα ήταν πιο δίκαιο (και κυριολεκτώ γι’ αυτό) να αναγνωριστεί η προσφορά του σαν δημιουργού του blog. Τον ζαλίζω καθημερινά, τον βάζω να αναρτήσει τρελά πράγματα, τον ενοχλώ με λεπτομέρειες, κλέβω πολύ από το χρόνο του για να χρεωθεί ανυποψίαστα από όλους το αποτέλεσμα στον Υπουργό. Κι όμως (ως σήμερα τουλάχιστον) δεν μου έχει πει ένα όχι. Δε μου έχει αρνηθεί την παραμικρή βοήθεια, όσο ιδιοτροπία κι αν κρύβει αυτή. Ένας πολύτιμος φίλος, με όλη την ουσία της σχέσης, να κάνει τόσο απλά και πανάξια να φαίνεται το χρέος μου απέναντί του σαν συμπόρευση στο ίδιο όνειρο. Επιτρέψτε μου να τον αναγνωρίζουμε όλοι εφεξής ως «Υφυπουργό ονείρων». Είναι το λιγότερο που μπορώ να σκεφτώ απέναντι στην άκαρπη μα αληθινή προσπάθειά μου να εκφράσω τις ευχαριστίες μου για τη καθημερινή καταλυτική παρουσία του στη δημιουργία του blog.

Τέλος θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Δημήτρη Αρκάδα που ήταν ο πρώτος από τους φίλους μου που μου εμπιστεύθηκε άρθρο του, συμμεριζόμενος τις αγωνίες και τις ελπίδες μου. Θέλει θάρρος και εμπιστοσύνη να εκφράζεις με έργα κι όχι με λόγια την αγάπη σου και την προσπάθειά σου για το όνειρο ενός άλλου, σε καιρούς αφιλίας ή κονσερβοποιημένων σχέσεων που ζητούν ανταλλάγματα ή εγγυήσεις πριν προσφέρουν οτιδήποτε. Ευχαριστώ για την υπέρβαση.

Ολοκληρώνοντας επιτρέψτε μου να μοιραστώ μαζί σας τη γλυκύτητα από το αίσθημα πως, έστω και ατελώς και με πολλά λάθη συχνά, διακινδυνεύω να υπηρετώ τα όνειρά σας, ρίχνοντας απλά λίγο φως από ελπίδα, εκεί που όλα φαίνονται να είναι ερημιά. Και τα όνειρα που γίνονται ζωή, τα όνειρα που μέσα από τόσα και τόσα ταξίδια και ανθρώπινες περιπέτειες γίνονται ζωή, δε θα μας προδώσουν ποτέ.

Σας ευχαριστώ για το όνειρο! Σας ευχαριστώ για τη λύση στο αίνιγμα! ...«κι ἒχε στό νού σου ἒχε στο νού σου πάντοτε μ’ ακούς; Τό ἄχ πού βγάνει ὁ σκοτωμός τό ἄχ πού βγάν’ ἡ ἀγάπη...» Ολόκληρη η ανάρτηση...

Έρωτας: η τραχιά μαθητεία

Γόνιμος εἶναι κι ὁ ἔρωτας: ἐπειδὴ κι ὁ ἔρωτας εἶναι δύσκολος. Ἔρωτας ὄχι ἀνθρώπου γιὰ τὸν ἄνθρωπο: ἴσως αὐτὸ να’ ναὶ τὸ δυσκολότερο ἀπ' ὅσα μας ἔταξεν ἡ μοίρα, τὸ πιὸ ἀπόμακρο, ἡ τελευταία δοκιμασία, τὸ ἔργο ποὺ ὅλα τ' ἄλλα δὲν εἶναι παρὰ προετοιμασία καὶ προπαρασκευή του. Γι' αὐτὸ κι οἱ νέοι - ποὺ εἶναι «ἀρχάριοι» στὸ κάθε τί- δὲν ξέρουν ἀκόμα ν' ἀγαποῦν: πρέπει νὰ διδαχτοῦν τὸν ἔρωτα. Μὲ ὅλο τοὺς τὸ εἶναι, μὲ ὅλες τους τὶς δυνάμεις συμμαζεμένες γύρω στὴν ἐρημικὴ φοβισμένη καρδιά τους, ποὺ οἱ χτύποι τῆς ψηλώνουν ὁλοένα, πρέπει νὰ μάθουν νὰ ἀγαποῦν.

Ὁ καιρὸς ὅμως τῆς μαθητείας εἶναι πάντα καιρὸς μακρόχρονου «ἐγκλεισμοῦ». Ἔτσι εἶναι, γιὰ πολὺν καιρό, κι ὁ ἔρωτας: μοναξιὰ ὁλοένα καὶ πιὸ ἔντονη καὶ πιὸ βαθιὰ μόνωση. Ἔρωτας δὲ θὰ πεῖ ν' ἀνοίγεσαι εὐθύς, νὰ δίνεσαι, νὰ ἑνώνεσαι μὲ κάποιον Ἄλλον (τί θὰ ἦταν, ἄλλωστε, ἡ ἕνωση δυὸ ὄντων ἀκαθόριστων ἀκόμα, ἀτέλειωτων, ἀνοργάνωτων;)• εἶναι μία σπάνια εὐκαιρία γιὰ νὰ ὡριμάσεις, ν' ἀποχτήσεις μίαν ὑπόσταση δική σου, νὰ γίνεις ἐσὺ ἕνας ὁλόκληρος Κόσμος, γιὰ χάρη κάποιου ἄλλου, ἀγαπημένου προσώπου, εἶναι μία ὑψηλή, ἀκράτητη ἀξίωση, ποὺ σὲ χρίζει ἐκλεκτό της καὶ σὲ σπρώχνει πρὸς τὰ ἀπέραντα πλάτη. Μόνο ἔτσι θα’ πρεπε νὰ μεταχειρίζονται οἱ νέοι τὸν ἔρωτά τους: σὰν ἕνα καθῆκον ποὺ τοὺς ὑποχρεώνει νὰ ἐργάζονται ἀδιάκοπα στὸ μέσα τους κόσμο («ν' ἀκροάζονται καὶ νὰ σφυροκοπᾶνε νύχτα - μέρα»). Δὲν εἶναι ἀκόμα ὥριμοι γιὰ τὸ δόσιμο τοῦ ἑαυτοῦ τους, γιὰ τὴν ἐγκατάλειψη καὶ τὸ σβήσιμό τους μέσα σ' ἕνα ἄλλο ἄτομο, γιὰ ὁποιοδήποτε τρόπο Ἕνωσης. (Πρέπει, πρῶτα, καὶ γιὰ πολὺν καιρό, νὰ μαζεύουν καὶ νὰ θησαυρίζουν ὁλοένα). Ἡ Ἕνωση αὐτή, τό δόσιμο αὐτό, εἶναι τὸ στερνὸ σκαλοπάτι• ἴσως ἡ ἀνθρώπινη ζωὴ νὰ μὴ μπορεῖ ἀκόμη νὰ τὸ χωρέσει.

Ἐδῶ ὅμως λαθεύουν οἱ νέοι τόσο συχνὰ καὶ τόσο βαριά: ὁρμᾶνε ἀκράτητοι ὁ ἕνας πρὸς τὸν ἄλλον, ὅταν τοὺς ἀγγίξει ἡ ἀγάπη (εἶναι στὴ φύση τους νὰ μή μποροῦν νὰ περιμένουν), σκορπίζονται ἐδῶ κι ἐκεῖ, ἐνῶ ἡ ψυχὴ τοὺς εἶναι γεμάτη ἀκεφιά, ἀκαταστασία καὶ ταραχή... Τί μπορεῖ ὅμως νὰ βγεῖ ἀπὸ αὐτό; Τί μπορεῖ νὰ κάνει ἡ ζωὴ τοῦτο τὸ μπερδεμένο σωρὸ τῶν μισοσπασμένων ὑλικῶν, ποὺ αὐτὸ τὰ ὀνομάζουν «ἕνωσή» τους καὶ πολὺ θα’ θελαν νὰ τὰ ὀνομάσουν «εὐτυχία» τους; Καὶ τί τοὺς μέλλεται τὸ αὔριο;

Καθένας τοὺς ἀφανίζεται γιὰ χάρη τοῦ ἄλλου ἀφανίζει σύγκαιρα τὸν ἄλλον κι ἄλλους πολλοὺς ἀκόμα, ποὺ ἴσως νὰ ἐρχόντουσαν κατόπι. Χάνει τὸ νόημα τῆς ἀπεραντοσύνης, χάνει ὅλες του τὶς δυνατότητες ἀνταλλάζει τὸ «πήγαιν' - ἔλα» τῶν σιωπηλῶν, γεμάτων ὑποσχέσεις, πραγμάτων, μ’ ἕνα στεῖρο ἀνακάτεμα, ἀπ' ὅπου δὲ μπορεῖ νὰ βγεῖ ἄλλο τίποτα πάρα σιχασιὰ, ἀπογοήτευση καὶ φτώχια. Δὲν τοῦ μένει παρὰ νὰ γυρέψει σωτηρία σὲ μίαν ἀπ' τις ἄπειρες συμβατικὲς καταστάσεις ποὺ εἶναι παντοῦ στημένες, σὰ δημόσια καταφύγια, γύρω ἀπ' αὐτὸν τὸν ἐπικίνδυνο δρόμο. Καμιὰ περιοχὴ τῆς ἀνθρώπινης ὑπόστασης δὲν εἶναι τόσο πολὺ γεμάτη ἀπὸ συμβατικότητες, ὅσο τούτη ἐδῶ. Σωσίβια, βάρκες καὶ ναυαγοσωστικὰ εἶναι στὴ διάθεσή του, κάθε εἴδους βοήθεια ποὺ ἡ κοινωνία ἔχει ἐπινοήσει γιὰ τοῦτο τὸ σκοπό. Γιὰ τοὺς ἀνθρώπους, ὁ ἔρωτας δὲν εἶναι παρὰ μία ἀπόλαυση, τὸν κατάντησαν λοιπὸν κάτι εὔκολο καὶ ἀκίνδυνο καὶ σίγουρο, ὅμοιο μὲ τὶς ἀπολαύσεις τῶν δρόμων.

Ἀλήθεια, πόσοι καὶ πόσοι νέοι στάθηκαν ἀνίκανοι νὰ βροῦν τὸ σωστὸ δρόμο ἀγάπης, γιὰ πόσους τὰ σύνορά του ἔρωτα σταματᾶνε στὸ εὔκολο, βιαστικὸ δόσιμο τοῦ ἑαυτοῦ τους! (οἱ περισσότεροι, ἄλλωστε, δὲ θὰ προχωρήσουν -σίγουρα- πιὸ πέρα ἀπὸ κεῖ). Νιώθουν, πολλοί, νὰ λυγίζουν κατ' ἀπ' τὸ βάρος αὐτοῦ τοῦ λάθους καὶ πασχίζουν νὰ κάνουν βιώσιμη καὶ γόνιμη, μὲ τὸ δικό τους προσωπικὸ τρόπο, τὴν κατάσταση αὐτὴ ὅπου βρέθηκαν ριγμένοι. Ἡ φύση τοὺς τοὺς λέει πὼς τὰ προβλήματα τοῦ ἔρωτα -λιγότερο ἀπὸ ἄλλα, ποὺ εἶναι τὸ ἴδιο σημαντικά- δὲ μποροῦν νὰ λυθοῦν σύμφωνα μὲ τοῦτον ἢ ἐκεῖνον τὸ γενικὸ κανόνα ποὺ ἐφαρμόζεται σ' ὅλες τὶς περιπτώσεις• νιώθουν πὼς τὰ προβλήματα αὐτὰ -ἄμεσα προβλήματα ἀνθρώπου πρὸς ἄνθρωπο- χρειάζονται, γιὰ κάθε περίπτωση, καινούργια, ἰδιαίτερη, ἀποκλειστικὰ προσωπικὴ ἀπάντηση. Πῶς ὅμως αὐτοὶ -μία καὶ μπερδεύτηκαν πιὰ ἔτσι ἀναμεταξὺ τοὺς ποὺ δὲν ξεχωρίζουν ὁ ἕνας ἀπ' τὸν ἄλλον, μία καὶ δὲν ἔχουν τίποτα Δικό τους -πῶς θὰ μποροῦσαν νὰ βροῦν μέσα τους κάποια ἔξοδο, γιὰ νὰ ξεφύγουν ἀπ' τὴν ἄβυσσο ὅπου ἔχει βουλιάξει ἡ μοναξιά τους;

Ἔρημοι κι ἀβοήθητοι, πορεύονται στὰ τυφλὰ κι ὁ ἕνας κι ὁ ἄλλος. Σκορπᾶνε τὶς καλύτερες δυνάμεις τους γιὰ νὰ γλυτώσουν ἀπὸ συμβατικότητες ὅπως ὁ γάμος, καὶ πέφτουν σ' ἄλλες συμβατικὲς λύσεις, λιγότερο χτυπητές, τὸ ἴδιο ὅμως θανάσιμες. Ἐπειδὴ μονάχα γιὰ συμβατικότητες εἶναι ἄξιοι. Ὅ,τι βγαίνει ἀπ' αὐτὲς τὶς βιαστικὲς κι ἀνυπόμονες, θολὲς καὶ ταραγμένες ἑνώσεις, εἶναι πάντα συμβατικό. Κάθε σχέση ποὺ εἶναι καρπὸς αὐτῆς τῆς πλάνης, ἔχει κάτι τὸ συμβατικό, ἀκόμα κι ἂν εἶναι ἀσυνήθιστη (ἤ, ὅπως λέει ὁ κόσμος, ἀνήθικη). Κι ὁ χωρισμὸς ἀκόμα θὰ ‘ταν μία συμβατικὴ χειρονομία, μία ἀπρόσωπη τυχαῖα ἀπόφαση, ἀδύναμη καὶ ἄκαρπη.

Στὸ δρόμο τοῦ Ἔρωτα (ὅπως καὶ στὸ δρόμο τοῦ Θανάτου, ποὺ εἶναι δύσκολος κι αὐτός) δὲ θὰ βρεῖς -ἅμα τὸν ἀντικρύζεις σοβαρά- κανένα φῶς, καμιὰν ἀπόκριση, οὔτε σημάδι, οὔτε χαραγμένο δρόμο, γιὰ νὰ σὲ βοηθήσουν. Καὶ γιὰ τὰ δυὸ τοῦτα καθήκοντα, ποὺ κρατᾶμε κρυμμένα μέσα μας καὶ τὰ παραδίνουμε στοὺς ἄλλους χωρὶς νὰ φωτίσουμε τὸ μυστικό τους, δὲν ὑπάρχουν γενικοὶ κανόνες. Ὅσο ὅμως πιὸ πολὺ ἀποζητᾶμε τὴ μοναξιὰ στὴ ζωή μας, τόσο περισσότερο ζυγώνουμε τὸ μεγάλο νόημα τοῦ ἔρωτα καὶ τοῦ θανάτου. Οἱ ἀπαιτήσεις, ποὺ τραχὺς καὶ δύσκολος ὁ ἔρωτας ἔχει ἀπ' τὴ ζωή μας σ' ὅλη της τὴν πορεία, εἶναι πάρα πολὺ βαριές, κι ἐμεῖς, στὰ πρῶτα μας βήματα, εἴμαστε πολὺ ἀδύναμοι μπροστά τους. Ἂν ὅμως σταθοῦμε καρτερικοὶ καὶ δεχτοῦμε τὸν ἔρωτα αὐτὸν σὰν τραχιὰ μαθητεία -ἀντὶς νὰ χανόμαστε σ' ὅλα ἐκεῖνα τὰ εὔκολα καὶ κούφια παιχνίδια, ποὺ ἐπινόησε ὁ ἄνθρωπος γιὰ νὰ μὴν ἀντικρύζει κατάματα τὴ βαθύτατη σοβαρότητα τῆς ζωῆς, ἴσως τότε, κεῖνοι ποὺ θα’ ρθοῦν καιρὸ ἒπειτ' ἀπὸ ἐμᾶς, νὰ νιώσουν μία κάποια πρόοδο κι ἕνα ξαλάφρωμα, καὶ θα’ τᾶν σημαντικὸ τοῦτο.

Από τα «Γράμματα σ' ένα νέο ποιητή» του Ράινερ Μαρία Ρίλκε σε μετάφραση του Μάριου Πλωρίτη, από τις εκδόσεις Ίκαρος Ολόκληρη η ανάρτηση...

Ζωή για κατανάλωση(αναγνωστικό αφιέρωμα στο πνεύμα των ημερών)

Καρναβάλι, εκπτώσεις, άγιος Βαλεντίνος. Σκέφτηκα πολύ το κλίμα όλων αυτών των ημερών μετά από την ανάγνωση του σημαντικού βιβλίου του Ζ. Μπάουμαν. Μπορεί, σκέφτηκα, να είναι τόσο διάχυτη ή τόσο σπάνια η χαρά γύρω μας που να μην προκαλεί με τις όποιες εκδηλώσεις της. Γιατί σώνει και καλά να προβληματιζόμαστε που τόσοι συνάνθρωποί μας τρέχουν στα καταστήματα της Ερμού αδειάζοντας ράφια με είδη προσφορών (τυχεροί πάλι ήμασταν, μας αγαπούν τόσο πολύ οι έμποροι...), που ετοιμάζουν εκδρομές και δώρα για να τιμήσουν τον άγιο Βαλεντίνο (να’ χουμε την ευχή του, τόσα τάματα πληρώσαμε στη μνήμη του...) ή κονσερβοποιούνται σε στίφη αλλαλαζόντων χορευτών στους τηλεοπτικούς δρόμους της Πάτρας, του Μοσχάτου, της Ξάνθης (με μάσκα βλέπεις διασκεδάζω αληθινά, γιατί στη καθημερινότητά μου η μιζέρια μου δεν κρύβεται με τίποτα...).

Ο συγγραφέας είναι συγκεκριμένος για τέτοιου είδους καταναλωτικές εκρήξεις που μας δημιουργούν την ψευδαίσθηση πως μόνο έτσι, μόνο τότε υπάρχουμε αληθινά, όταν δηλαδή αγοράζουμε ή διασκεδάζουμε ως καταναλωτές μιας εμπορικής βιομηχανίας. Έτσι: «Η σύγχρονη κοινωνία περιλαμβάνει τα μέλη της πρωτίστως ως καταναλωτές και μόνο δευτερευόντως και εν μέρει ως παραγωγούς... Οι φτωχοί του σήμερα είναι "μη καταναλωτές", όχι "άνεργοι". Ορίζονται κυρίως απ' το ότι είναι ελαττωματικοί καταναλωτές, καθώς το πιο κομβικό από τα κοινωνικά καθήκοντα που δεν επιτελούν είναι το καθήκον να είναι ενεργοί και αποδοτικοί αγοραστές των αγαθών και των υπηρεσιών που προσφέρει η αγορά». Όλοι λοιπόν οι φτωχοί της δικής μας κοινωνίας χάνουν το προσανατολισμό τους όχι δημιουργώντας νέες ανάγκες αλλά υποβαθμίζοντας τις χθεσινές τους. Ίσως σε ένα μελλοντικό καταναλωτικό μοτίβο να ξεπέσουν και οι σημερινές στο βωμό κάποιων νέων πλασματικών αναγκών.

Το ότι βέβαια μετατρεπόμαστε από κοινωνία παραγωγών σε κοινωνία καταναλωτών είναι γεγονός. Ο Μπάουμαν τονίζει λεπτομερώς το αντίκτυπο που είχε αυτός ο μετασχηματισμός σε ποικίλες όψεις της σύγχρονης ζωής, όπως τη δημοκρατία, τους κοινωνικούς διαχωρισμούς, τις κοινότητες, τον τρόπο σκέψης, τις αξίες... Πιο συγκεκριμένα πρόκειται για τη μετάβαση από την κατανάλωση στον καταναλωτισμό, «έναν τύπο κοινωνικής διαρρύθμισης που προκύπτει από την ανακύκλωση πεζών, μόνιμων και πολιτειακά ουδέτερων, ούτως ειπείν, ανθρώπινων αναγκών, επιθυμιών και πόθων σε πρωτεύουσα κινητήρια και λειτουργική δύναμη της κοινωνίας...».

Για τον Πολωνό κοινωνιολόγο όμως, η λέξη «καταναλώνω» σημαίνει επενδύω στην κοινωνική μου ένταξη. Συνεπώς, σ' έναν κόσμο που αξιολογεί τον καθένα και το καθετί βάσει της εμπορευματικής του αξίας, οι "αποτυχημένοι καταναλωτές" πρέπει μοιραία να βγουν στο περιθώριο ή ακόμα καλύτερα... να εξαφανισθούν!


Αυτοί οι σύγχρονοι περιθωριακοί, όχι μόνο εξορίζονται σταδιακά από τους δημόσιους χώρους που χρησιμοποιούμε εμείς, οι νόμιμοι κάτοικοι του γενναίου καταναλωτικού μας κόσμου αλλά κι από το «σύμπαν της ηθικής συμπάθειας» και τη δημόσια έγνοια. Κι εκεί ακριβώς, όπου οι δεοντολογικές μέριμνες σιωπούν ολοκληρωτικά ενώ η συμπάθεια σβήνει και οι ηθικοί φραγμοί καταρρέουν, (στο όνομα της καταναλωτικής επίπλαστης διασκέδασης) ελλοχεύει ο μεγαλύτερος κίνδυνος.

Αυτή, η πιο σημαντική ίσως από τις παράπλευρες απώλειες του άλματος στην καταναλωτική εκδοχή της ελευθερίας του σκεπτόμενου ανθρώπου, που είναι ο Άλλος ως αντικείμενο δεοντολογικής ευθύνης και ηθικής μέριμνας, είναι μία από τις πιο βαθυστόχαστες αναλύσεις του Μπάουμαν σ' αυτό το έργο του.

Θα ήθελα να τελειώσω με την προτροπή του μεγάλου Δοκιμιογράφου να κάνουμε σκέψεις με... "μήκος μεγαλύτερο από μερικά εκατοστά". Αναφέροντας τα λόγια του από τον επίλογο του έργου:
«Τίποτα δεν μας προσδιορίζει περισσότερο, εμάς, τους ανθρώπους του σήμερα, από την αδυναμία μας να μείνουμε νοητικά "ενήμεροι" αναφορικά με την πρόοδο των προϊόντων μας, να ελέγξουμε δηλαδή τον ρυθμό των ίδιων μας των δημιουργημάτων και να ανακτήσουμε στο μέλλον τα όργανα που μας έχουν κυριεύσει... Δεν είναι ολότελα αδύνατο εμείς, που κατασκευάζουμε αυτά τα προϊόντα, να είμαστε έτοιμοι να δημιουργήσουμε έναν κόσμο τον οποίο δεν θα μπορούμε να προλάβουμε και ο οποίος θα υπερβαίνει εντελώς την ικανότητά μας να "κατανοούμε", τη φαντασία και τη συναισθηματική μας αντοχή, όπως και θα κείται πέραν του μέτρου της ευθύνης μας».

Για όσους βέβαια οι έννοιες της ευθύνης , του ολοκληρωτισμού ή της καταναλωτικής μόδας ακούγονται σαν ξεπερασμένοι σνομπισμοί, οι καρναβαλικοί δρόμοι μεταμφιεσμένων ημερήσια επίπλαστα ερωτευμένων Βαλεντίνων, με αποκριάτικα κοστούμια από ράφια των εκπτώσεων είναι και θα παραμένουν ανοιχτοί. Αφού διαθέτουν μια ζωή για κατανάλωση...

H «Ζωή για κατανάλωση» του Ζύγκμουντ Μπάουμαν κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πολύτροπον Ολόκληρη η ανάρτηση...

Αγκαλιά με τη ζωή

Ολόκληρη η ανάρτηση...

Ο χαμένος λαχνός

Όλο και περισσότερο νιώθω
σαν αυτόν που κέρδισε το λαχείο
και έχασε τον λαχνό.

Τα «Ποιήματα» του Νίκου Δήμου κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ωκεανίδα Ολόκληρη η ανάρτηση...