Λόγος σκληρός: Κεφάλαια τοξικής θεολογίας

Ο «Λόγος σκληρός» είναι ένα βιβλίο για απαιτητικούς αναγνώστες. Όχι. Καλύτερα για αναγνώστες που αντέχουν στα δύσκολα μονοπάτια της Ανάγνωσης. Όπως κάθε τι δύσκολο όμως έτσι και τούτο το έργο κρύβει μονοπάτια εξαιρετικής ομορφιάς για ακριβά μάτια. Ας ξεκινήσουμε με τα απλά. Ο Δημήτρης Αρκάδας δεν χρειάζεται συστάσεις. Τα διαπιστευτήριά του τα έχει δώσει τόσο με τα εμπνευσμένα άρθρα του στο υπουργείο όσο και με την εν γένει παρουσία του στην πνευματική ωρίμανση πολλών από τις συζητήσεις που έγιναν εδώ. Ο Δημήτρης Μπεκριδάκης, παλιός συνδαιτυμόνας του πρώτου, συνοδεύει τη συγγραφική προσπάθεια που μας χάρισε ένα αντίδοτο στην θεολογική αφασία.

Γιατί μιλάμε για απαιτητικούς αναγνώστες; Αρχικά για να παρακολουθήσεις κάποια κεφάλαια πρέπει να έχεις ακουστά το κίνημα του Λετρισμού που εμφανίστηκε στη Γαλλία το 1940 και τον κυριότερο εκπρόσωπό του στην Ελλάδα, τον Ν. Λαπαθιώτη. Προσπαθώντας να βρείτε μια εύλογη σύνδεση με τα κεφάλαια του βιβλίου θα χαθείτε. Υπάρχουν γι’ αυτό στις σελίδες του ταξιδιωτικές οδηγίες και ανάλογες προειδοποιήσεις προς υπευθύνους. Όχι πως έτσι εξασφαλίζεται ένα ήρεμο αναγνωστικό ταξίδι, ίσα ίσα.

Για να παρακολουθήσει κανείς το περιεχόμενο χρειάζεται να διακινδυνεύσει πολλές από τις ασφάλειες του στην θεολογική βιβλιογραφία. Να θέσει πολλά ερωτήματα και να λάβει πολύ λίγες, αν όχι και καθόλου απαντήσεις. Χρειάζεται για παράδειγμα να συνδυάσει τον Μαρξ με τον ευαγγελιστή Μάρκο ή να τολμήσει να προσεγγίσει την έννοια των όρων «Καίσαρας» και «Θεός» σε συνάφεια με την τρέχουσα πολιτική και πολιτισμική πραγματικότητα. Οι προτάσεις της αυθεντικής απάντησης της Εκκλησίας «προς πάσας τας βασιλείας του κόσμου και την δόξαν αυτών» είναι, σύμφωνα με τους συγγραφείς προφητική και εσχατολογική και αναπτύσσεται με ένα εξαίρετο πάντρεμα λογοτεχνίας, θεολογίας και ποίησης στο δεύτερο μέρος του έργου. Εάν δεν προσφέρονταν αντίλυτρα από τις παγίδες της σύγχρονης θεολογικής σκέψης, ο λόγος θα παρέμενε φυλακή και για τούτο σκληρός ως βάσανο. Αντίθετα οι προτάσεις τοξικής θεολογίας προκαλούν ως τρόπος δραπέτευσης της σύνολης ύπαρξης, όχι μόνο της σκέψης, από την τοξική θεολογική πραγματικότητα. Δρόμος δύσκολος, επικίνδυνος αλλά σωτήριος.

Τελειώνοντας χρειάζεται να επισημάνω πως για την πληρέστερη παρακολούθηση του έργου, ο αναγνώστης θα πρέπει αν έχει δεχτεί εκ των προτέρων πως από τις πρώτες σελίδες του βιβλίου θα χρειαστεί να εγκαταλείψει πολλές από τις επιστημονικές και θεολογικές του ασφάλειες, ίσως και στον κάλαθος των αχρήστων και ίσως για πάντα. Τα γραφόμενα λειτουργούν ως πρόκληση μετάνοιας, αλλαγής του νου σε αυτό που αποτελεί ή πρέπει να αποτελεί τον θεολογικό λόγο που υπάρχει και δρα ως πρόταση ελευθερίας και ανατροπής. Ο αναγνώστης μέσα σε λίγες σελίδες θα γεμίσει τις αποσκευές του με τόση εμπειρία εσχατολογικού προβληματισμού και βιοθεωρίας που πιθανότατα δεν έχει υποψιαστεί πως μπορεί να χωρέσει. Και μόνο για αυτό το τόλμημα, ο δύσκολος δρόμος αξίζει. Άλλωστε ένα ηλιοβασίλεμα απελευθερωμένης από ψέματα και λάθη κρίσης και στάσης ζωής, δεν δικαιολογεί μια σκληρή ανάβαση μεταξύ εγκατάλειψης και αυτομεμψίας;

Όσοι απαιτητικοί προσέλθετε…

Ο «Λόγος σκληρός» των Δημήτρη Αρκάδα και Δημήτρη Ι. Μπεκριδάκη κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Εξάντας