Αγαπητέ Θεέ

Μπορεί ένα δεκάχρονο αγοράκι που πάσχει από λευχαιμία να στέλνει γράμματα στον Θεό κι αντί να αποθηκεύεις θλίψη, να γελάς; Να γελάς μέχρι την τελευταία σελίδα, γιατί εκεί με μια εκκωφαντική και τραγικά σύντομη πρόταση ο συγγραφέας ανακοινώνει τον θάνατο του μικρού Όσκαρ. Ο συγγραφέας, Έρικ Εμμάνουελ Σμιτ, με μια 95σέλιδη νουβέλα που απαρτίζεται από γράμματα που απευθύνονται στο Θεό, μας χαρίζει ένα μυθιστορηματικό θησαυρό αγάπης για τη ζωή.

Η καθημερινότητα του μικρού ήρωα είναι ποτισμένη με την ανεμελιά κάθε μικρού ανθρώπου που έχει μπροστά του ολόκληρη ζωή να ζήσει. Μια ζωή όμως που εδώ έχει σαφή ημερομηνία λήξης και γι’ αυτό συμπυκνώνεται ως προς τα νοήματα της στην κάθε στιγμή, στην κάθε ώρα, σε μια κίνηση ή μια απλή κουβέντα, σε ένα απλό καληνύχτισμα στον Θεό. Ο άνθρωπος που ξεκλειδώνει αυτή την προοπτική είναι η θεία Ροζ, ένα υπέροχο πλάσμα του οποίου η ταυτότητα αποκαλύπτεται στο τέλος, όταν πια δεν υπάρχει αγωνία για απαντήσεις ή απονομή δικαιοσύνης.

Κι αν ο μικρός Όσκαρ δεν καταφέρνει να ζήσει παρά λίγες μέρες μέσα από τις σελίδες του βιβλίου, πώς γίνεται να πεθαίνει υπέργηρος, μετά τα εκατό του χρόνια; Η απάντηση προϋποθέτει την ανάγνωση του βιβλίου όπου η θεία Ροζ με έναν ευφάνταστο τρόπο που αναγνωρίζουν μόνο οι γενναιόδωρες κι αισιόδοξες ψυχές, μαθαίνει τον μικρό ήρωα να μετρά τη ζωή αλλιώς. Και σε αυτή τη διαφορετικότητα κρύβεται η μεγάλη έκπληξη που νιώθει ο αναγνώστης να πλημμυρίζεται από συναισθήματα, όχι άγνωστα μα ξεχασμένα καθώς τα χρόνια περνούν, που έχουν να κάνουν με την αθωότητα, την αγάπη, την πληρότητα, την αλήθεια και το θάρρος.

Τα γράμματα στον Θεό, είναι η συνομιλία του καθενός από εμάς που κουβαλά εντός του το παιδί που ήταν κάποτε. Η άφθαρτη κι άγια παιδικότητά μας μπορεί να δει τον κόσμο διαφορετικά, να συγκινείται με ένα απλό άγγιγμα αγάπης, να μαθαίνει να μοιράζεται, να δικαιολογεί την ανεπάρκεια του άλλου, να γνωρίζει εν τέλει να αγαπά τους άλλους αλλά και τον κόσμο ολόκληρο όπως είναι κι όχι όπως θα θέλαμε να είναι.

Θα ήταν περιττό να απομονώσουμε κάποια από τα πολύ ευφάνταστα και αριστοτεχνικά γραμμένα αποσπάσματα του έργου. Θα ήταν ωστόσο παράλειψη να μην αναφέρουμε τον ευρηματικό τρόπο με τον οποίον ο Σμιτ κατάφερε να παρουσιάσει την αξία του χρόνου ως απαραίτητης προϋπόθεσης για την αξιολόγηση της ποιότητας της ζωής του καθενός. Θα κάνουμε λοιπόν μόνο μια εξαίρεση, ίσως όχι την πιο αντιπροσωπευτική όλου του βιβλίου. Σε έναν διάλογο λοιπόν για το τι συνιστά το μυστήριο στην ζωή των ανθρώπων, η θεία Ροζ αναφέρει πως τα πιο σημαντικά πράγματα στη ζωή δεν θα τα βρεις γραμμένα στα λεξικά. Ο διάλογος που ακολουθεί είναι χαρακτηριστικός :
«Θέλετε να πείτε ότι για τη "Ζωή" δεν υπάρχει λύση;»
«Θέλω να πω ότι για τη "Ζωή" υπάρχουν πολλές λύσεις και, άρα, καμία.»
«Εγώ, αυτό που πιστεύω, θεία Ροζ, είναι ότι η μόνη λύση για τη ζωή είναι το να ζεις.»

Είναι βέβαιο πως το τέλος του βιβλίου είναι ιδιαίτερα συγκινητικό. Το τελευταίο γράμμα στον Θεό το γράφει η θεία Ροζ. Εκεί μας αποκαλύπτει κάποια από τα μυστικά της συνομιλίας του Θεού με τον Όσκαρ, αφήνοντάς μας μια γλύκα από τούτη την συνομιλία, πλημμυρισμένη από ξεχασμένα μυστικά της νιότης μας και από τα όνειρα με τα οποία κάποτε βλέπαμε πεντακάθαρα τον κόσμο.

Τα τελευταία λόγια δεν θα μπορούσαν να είναι άλλα από του Όσκαρ στον Θεό, λίγο πριν πεθάνει: «Κατάλαβα ότι ήσουν εδώ• ότι μού ’λεγες το μυστικό σου! Κοίτα κάθε μέρα τον κόσμο σαν να ’ταν η πρώτη φορά».

Το «Αγαπητέ Θεέ» του Έρικ Εμμάνουελ Σμιτ κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Opera