της ΕΝΔΕΛΕΧΕΙΑΣ
«Φίλους έχων, νόμιζε θησαυρόν έχειν»
Αν έχεις φίλους, είναι σαν να έχεις θησαυρό.
Μένανδρος
Με την μεγάλη αυτή Αρετή ασχολήθηκαν άνθρωποι πολλοί, από την αρχαιότητα ακόμα. Ο φιλόσοφος Αριστοτέλης, στα Ηθικά Νικομάχεια , ανέλυσε το θέμα της φιλίας τόσο διεξοδικά σε όλες τις παραμέτρους της. Ο δε Κικέρωνας την εκθειάζει και υποστηρίζει πως αυξάνει την χαρά, ελαττώνει τις λύπες, μετριάζει την αθλιότητα της ψυχής.
Ο σπουδαίος παιδαγωγός Ευάγγελος Παπανούτσος επισημαίνει:
«Η τέλεια φιλία είναι συνάντηση και δεσμός δύο προσώπων, πάνω στον ίδιο ηθικό άξονα., στην ίδια αξιολογική κλίμακα. Θεμέλιο και εγγύηση της αγάπης τους είναι η «αρετή» και επειδή η αρετή είναι «κτήμα ες αεί» του ανθρώπου, ούτε αλλοτριώνεται, ούτε φθείρεται. Οι φιλίες που δημιουργούνται πάνω σ΄ αυτή τη βάση είναι σταθερές και μόνιμες, αδιάλυτες».
Να συμπληρώσω πως όταν η ανθρώπινη αυτή σχέση που αντέχει στο χρόνο, είναι πάντα έτοιμη να προσφέρει και να μοιραστεί το κουράγιο, την κατανόηση, την συμπόνια, την ζεστασιά, είναι μοναδική και πολύτιμη.
Είναι το γέλιο και αυτή η «ειδική» συνεννόηση ανθρώπων που ταιριάζουν, και αντιλαμβάνονται την χαρά σου για να γελάσουν, την λύπη σου για να κλάψουν.
« Ο φίλος είναι οι απορίες σου οι ίδιες, που βρήκαν απάντηση
είναι η γη που καλλιεργείς με αγάπη και θερίζεις μ' ευγνωμοσύνη,
είναι η καταφυγή και ζεστασιά σου»
καταγράφει ο Χαλίλ Γκισμπράν στον «Προφήτη του».
Μη έχοντας άλλη επιλογή ο άνθρωπος που από την φύση του διακατέχεται από έμφυτη κοινωνικότητα, οδηγείται στην δημιουργία αυτής της αμοιβαίας σχέσης, της φιλίας, που είναι απόρροια της εκτίμησης, της εμπιστοσύνης, της ηθικής εξύψωσης.
Διαισθανόμαστε πως ο φίλος, περιέχει την προσωπικότητά μας ακόμα και πολλά στοιχεία του χαρακτήρα μας, αποτελεί μια φυσική προέκταση του εαυτού μας. Του επιτρέπουμε συχνά να γίνεται ο αυστηρός κριτής μας, ο προσωπικός μας σύμβουλος, τον χρειαζόμαστε συνοδοιπόρο μας στην χαρά και την θλίψη.
Φυσικό είναι να επικρατεί αμοιβαίος σεβασμός στις όποιες επιλογές μας - επιλογές του, καθώς προσπαθούμε να πλησιάσουμε τον ψυχισμό του, να πράξουμε πάνω από τις απαιτήσεις του.
Η Μαρίνα Πετροπούλου στο έργο της « Σαν το γλυκό του κουταλιού» επισημαίνει πολύ παραστατικά, πως η ανιδιοτελής αληθινή φιλία μπορεί να διατηρηθεί, να ξαναζωντανέψει, παρά τις αποστάσεις του χώρου και του χρόνου.
«Κάποτε η απόσταση αποκοίμισε τα αισθήματα και σιγά - σιγά η φιλία καταχωνιάστηκε σαν βαλσαμωμένο πουλί στα μπαούλα της νεότητας.σαν ρούχο περασμένης μόδας, που δεν χαρίζεται ούτε πετιέται. Χτες βράδυ που έπεσε σαν θεϊκή σταγόνα το παιδικό άλμπουμ, άνοιξε, και το πατικωμένο λουλούδι δεν είχε ξεραθεί. Μύριζε υπέροχα όπως τότε, όπως πάντα, όπως μυρίζουν η φιλία και η αγάπη που είναι αληθινές».
Όταν στη ζωή συναντάς φίλους ανθρώπους, είναι σαν ο καλός Θεός να σου χαρίζει απλόχερα ευλογία.
Έτσι κι εμένα, πριν από μερικά χρόνια μου έστειλε μια υπέροχη φίλη.
Ένα ευγενικό πλάσμα, τόσο σπουδαίο, σεμνό και συγκρατημένο.
Παρά το γεγονός ότι σε ηλικία είναι νεότερη από εμένα, καθημερινά με διδάσκει με την ολιγάρκεια, την ταπεινότητα και το συγκροτημένο πνεύμα της.
Και είναι το χάρισμα της ανιδιοτελούς προσφοράς της, που με συγκινεί και αναβαθμίζει την φιλική μας σχέση.
Υπήρξε πάντοτε υποστηρικτική , ιδιαίτερα σε περιόδους της ζωής μου που η ανάγκη να ακουμπήσω την κουρασμένη μου ψυχή , ήταν τόσο επιτακτική.
Κάποτε, που η ζωή μου αναμετρήθηκε με τον θάνατο, βρισκόταν ακριβώς δίπλα μου.
Σαν ο καλός «φύλακας άγγελός» μου, λειτούργησε με αυταπάρνηση, με φρόντισε με αγάπη, υπερβαίνοντας την προσωπική της σύγχυση και ταραχή, τον φόβο και τον πόνο που βίωσε τόσο ξαφνικά και απρόσμενα.
Ουδέποτε αποδέχθηκε τις ευχαριστίες μου για το μεγαλείο της ψυχής της, το μέγεθος της αυθόρμητης πράξης της, αποδεικνύοντας για μια ακόμα φορά τον σπουδαίο χαρακτήρα της.
Και είναι τόσον «ίδιον» του χαρακτήρα της, που πάντα πρόθυμα προσφέρει σε όποιον αισθανθεί ότι έχει ανάγκη.
Ένα υπέροχο πλάσμα που κουβαλά με τόση αγάπη τον Χριστό μέσα στην ψυχή της, στη Ζωή της , στις πράξεις της.
Και θεωρώ τον εαυτό μου ιδιαίτερα ευλογημένο, όταν μια ύπαρξη τόσο μοναδική είναι η δική μου Φίλη.
Είθε ο Θεός να σε προστατεύει , να σε γεμίζει δύναμη και υπομονή καλή μου «Δ».
Είμαι πεπεισμένη πως σου επιφυλάσσει μια αντάξια ευτυχισμένη ζωή.
Αφού η μόνη αμοιβή για την αρετή είναι πάντα η αρετή (Έμερσον).
6 σχόλια:
Πάντα σκέφτομαι τους φίλους μου σαν ένα επίγειο κληροδότημα του Θεού στη ζωή μου, σαν ένσαρκους Αγγέλους.
Συγκλονιστική και απρόβλεπτη έως αμηχανίας η έκφραση σου Ενδελέχεια. Ο τρόπος όμως που μιλάς για τους φίλους σου είναι δηλωτική συμπεριφορά. Αποκαλύπτει την απεραντοσύνη της δικής σου καρδιάς.
Όσο για τους φίλους σου είναι σίγουρα και εκείνοι πολλαπλά κερδισμένοι από τη φιλία σας και εύχονται για την Ενδελεχή προστασία του Θεού προς εσένα.
Είναι αλήθεια αγαπητή μου «Ενθαλπία», ο τρόπος που αναφέρομαι – εκφράζομαι για τους φίλους μου, περιγράφει αυτό που ακριβώς αισθάνομαι, «ζωγραφισμένο» με λέξεις και ζωηρά χρώματα.
Είναι απόρροια της προσωπικής μου εμπειρίας, που έχει επιβεβαιωθεί από πολύ σοφούς ανθρώπους παλιότερα και σήμερα.
Η καρδιά μου είναι πάντα ανοιχτή και έτοιμη να χωρέσει εκτός από τους εξ αίματος πολύ αγαπημένους μου ανθρώπους, και όσους υπόλοιπους την συγκινήσουν και την κερδίσουν.
Όταν μια «αδελφή Ψυχή» διασταυρωθεί μαζί μας στην πορεία της ζωής, αποτελεί το επίγειο δώρο του Θεού που μας στέλνει με περισσή ευλογία και χάρη.
Θα ήταν λοιπόν υπέρμετρη αγνωμοσύνη και αμέλεια να μην δηλώσω πόσο σημαντικό είναι αυτό το δώρο για μένα.
Αυτό το «κέρδος» που αναφέρεις, αν μπορούμε να το αποκαλέσουμε έτσι, για μένα έχει λειτουργήσει θετικά, αφού αυτή η φιλία αποτελεί φωτεινό παράδειγμα , έναν οδηγό στο να γίνομαι καλύτερος άνθρωπος.
Γνωρίζοντας τον ταπεινό χαρακτήρα της δικής μου «φίλης αδελφής ψυχής» , είμαι σίγουρη ότι κοινοποιώντας και εκθειάζοντας τα καλά στοιχεία του χαρακτήρα της, θα έχει αναστατωθεί.
Όμως επειδή γνωρίζει ότι οτιδήποτε α ξ ί ζ ε ι σ’ αυτόν τον κόσμο και φυσικά το αντιληφθώ,
α π ο κ λ ε ί ε τα ι να μην το υποστηρίξω επιχειρηματολογώντας και να μην του εκφράσω τον ειλικρινή θαυμασμό μου, ευελπιστώ ότι θα με συγχωρέσει.
Επιλέγοντας αυτό το θέμα δεν θέλησα να φτιάξω έναν ύμνο στην δική μου φιλία, αλλά να δείξω, καταθέτοντας και την προσωπική μου εμπειρία, ότι όντως στην ζωή μας εμφανίζονται υπέροχοι άνθρωποι, αρκεί τα αισθητήρια και οι αντένες της ψυχής μας να είναι ανοιχτές.
Ευχαριστώ για τις ευχές σου.
ΕΝΔΕΛΕΧΕΙΑ
Με συγκίνησε πάρα πολύ το άρθρο σου Ενδελέχεια και αισθάνομαι δικαιωμένη που πρότεινα να γράψεις κάτι. Σκέφτομαι πάντως πως άσχετα με αυτό που μεταφέρεις ως εμπειρία με τη φίλη σου η φιλία είναι πολύ δύσκολο κομμάτι και επέτρεψέ μου να αμφιβάλλω εάν είναι όντως η ύψιστη αρετή. Μεγαλύτερα όρια γνωρίζει κάποιος στον έρωτα. Άποψή μου και θα με ενδιέφερε η άποψή σου!
Τέλεια τα αποσπάσματά σου!
Ευχαριστώ για την υποστήριξη και τα καλά σου λόγια filologina. Η αλήθεια είναι ότι το θέμα που επέλεξα είναι αρκετά «δύσκολο», γνωρίζοντας ότι πολλοί είναι εκείνοι που έχουν γευτεί το «πικρό» κομμάτι της ανθρώπινης αυτής σχέσης. Μιλάω για την προδοσία, που έχουν αισθανθεί από κάποιον «υποτιθέμενο» φίλο.
Αυτό συνήθως συμβαίνει όταν η φιλία δεν έχει σωστές βάσεις, είναι επιδερμική.
Τι εννοώ .
Όταν η φιλική σχέση ξεκινά, χτίζεται αργά, σταθερά με υπομονή και συνέπεια, και περνώντας ο καιρός εξακολουθεί να «καλλιεργείται», να ανθίζει, να ενδυναμώνεται
από αγάπη, εντιμότητα, σεβασμό, κατανόηση και εμπιστοσύνη, παρά το γεγονός ότι η ζωή μεταβάλλεται στο χώρο και στο χρόνο, τότε ναι είναι πλέον αληθινή, τότε μόνον μπορούμε να την χαρακτηρίσουμε ως μέγιστη αρετή.
Ο Β. Ουγκώ το επιβεβαιώνει, πως η φιλία μοιάζει με τα παλιά βιβλία, καθώς ο χρόνος έρχεται και τους προσδίδει μεγαλύτερη αξία.
Θα συμφωνήσω ότι συμβαίνει δύσκολα, όσο και σπάνια.
Όμως παίζει σημαντικό ρόλο το πόσο μπορεί ο καθένας μας να ξεπεράσει το κλειστό κομμάτι του χαρακτήρα του και να ανοίξει το μυαλό και την ψυχή του να αναγνωρίσει αυτά τα καλά στοιχεία, να αποδεχτεί την διαφορετικότητα της προσωπικότητας, της ζωής και των αναγκών του φίλου του. Να περπατά δίπλα του, να αισθάνεται πως μπορεί να τολμά να είναι ο εαυτός του μαζί του, αλλά παράλληλα να σέβεται τις διαφορετικές επιλογές του.
Θέλω να πω ότι ενώ γνωρίζει τα πάντα για σένα , αφού μαζί του μοιράζεσαι ιδέες, σκέψεις, ανάγκες, όνειρα, αξίες, αισθήματα, χρόνο, αντικείμενα , εξακολουθείς να του αρέσεις, σε αποδέχεται έτσι, τότε είναι αληθινός φίλος.
Ο έρωτας, κατά την άποψή μου, αποτελεί μια διαφορετική κατάσταση.
Συνοδεύεται συνήθως μ’ έναν άμετρο ενθουσιασμό που σε ανεβάζει στον ουρανό, και εκεί ακριβώς λόγω της μεγάλης επιθυμίας, εξιδανικεύεται το ποθούμενο, ο πραγματικός του χαρακτήρας γίνεται δυσδιάκριτος.
Υπάρχουν φορές που απαρνούμαστε κομμάτια του εαυτού μας, ώστε να αποκτήσουμε τον άλλον, κυριευμένοι από τον έντονο πόθο. Και είναι πολύ επικίνδυνο αυτό. Να δείχνουμε κάτι που δεν είμαστε, μόνο για να γίνουμε αποδεκτοί.
Βλέπεις ο Έρωτας αγάπησε την Ψυχή και την κυριεύει..
Αυτόματα δημιουργείται η εξάρτηση, ο εγωκεντρισμός, η κτητικότητα, η ζήλια.
Δεν βλέπουμε καθαρά. Μπορεί τα συναισθηματικά «όρια» που αναφέρεις να είναι πολύ υψηλά στον έρωτα, και αξίζει να τα βιώσουμε, όμως συγχώρεσέ με που θα σε απογοητεύσω, χρονικά κρατούν λίγο. Κι αν αυτός ο έρωτας δεν εμπεριέχει αγάπη τότε η από τον ουρανό απότομη προσγείωση δημιουργεί πόνο και πληγές. Αντίθετα, η ήρεμη σχέση στην φιλία, σου επιτρέπει να αναγνωρίσεις τα όποια ελαττώματα, τις διαφορές, ή τα καλά στοιχεία για να υπάρξει η διάρκεια.
Να είσαι πάντα καλά.
ΕΝΔΕΛΕΧΕΙΑ
Συμφωνώ με τα εξαιρετικά σχόλια της Ενδελέχειας όμως θέλω να προσθέσω μια σκέψη στην εύστοχη παρατήρηση της filologina. Γιατί στην εκκλησιαστική γραμματεία προτιμάται ο όρος θείος έρωτας και όχι θεία φιλία; Μήπως εμείς έχουμε διαστρέψει κάποιον όρο ή ο έρωτας αποκαλύπτει μεγαλύτερη πληρότητα για τις ανθρώπινες σχέσεις;
Όποιος έχει να καταθέσει την επιχειρηματολογία του ας το κάνει. Θα με ενδιέφερε πολύ.
Όταν διαβάζω κείμενα που χρησιμοποιούν τις λέξεις έρωτα ή αγάπη, αυτομάτως πλέον, σπεύδω να εξακριβώσω με ποιόν τρόπο χρησιμοποιούνται.
Για κάποιους ο όρος αγάπη χρησιμοποιείται για να περιγράψει μία κίνηση της καρδιάς γνήσια, καθολική, βαθειά, χωρίς προϋποθέσεις, περιορισμούς και εξαναγκασμούς, με πολλές εκφράσεις όπως την αδελφική αγάπη, τη φιλία, τη μητρική αγάπη, τη συντροφική αγάπη. Σε αντιπαραβολή τοποθετούν τον έρωτα που του αναγνωρίζουν μεγάλη σφοδρότητα και παρορμητικότητα ως όμως αποτέλεσμα επιπολαιότητας, πρόσκαιρου ενθουσιασμού λόγω σωρείας προβολών και θεωρήσεων για το αντικείμενο του ερωτικού πόθου, γνωστών και ανεπίγνωστων αναγκών. Κάποιοι άλλοι, στις λέξεις έρωτα και αγάπη, αποδίδουν ποιοτικά το ίδιο ακριβώς ευγενές νόημα διαφοροποιώντας τες μόνο ποσοτικά, αποδίδοντας στον όρο έρωτα τον μέγιστο βαθμό αγάπης (οποιασδήποτε έκφρασης αυτής).
Σκέφτομαι λοιπόν, ή τουλάχιστον έτσι το κατανοώ έως κάποιος να μου δείξει αλλιώς, ότι όταν χρησιμοποιείται ο όρος θείος έρωτας είναι χαρακτηρισμός ποσοτικός και όχι ποιοτικός. Καταδεικνύει την παραφορά του έρωτα. Για τα μάτια κάποιου/κάποιας οι άνθρωποι είναι δυνατόν να ξεπεράσουμε τον εαυτό μας. Αυτήν την υπερμεγέθη ορμή-δύναμη αυθυπέρβασης δανείζεται η εκ. γραμματεία για να περιγράψει και να εξηγήσει τη δύναμη που κάνει τους ανθρώπους δια Χριστόν σαλούς. Άλλωστε «έρωτι έρωτα διακρούσασθαι» (Κλίμαξ,Ε΄,ς΄).
Και καταλήγω να πιστεύω ότι η διαφοροποίηση είναι ποσοτική και όχι ποιοτική γιατί και για να γίνει κάποιος φίλος και να αποκτήσει φίλους και για να ερωτευτεί, στην γνήσια εκδοχή όλα, υπάρχει ένας κοινός παρανομαστής. Η ικανότητα του ανθρώπου να λειτουργεί ως πρόσωπο, σε σχέση, σε αναφορά με τον Άλλο. Η διάθεση να αγαπήσεις κάποιον Άλλο εκτός από τον εαυτό σου, όσο τον εαυτό σου. Ποιους και πόσους πραγματικούς φίλους θα έχουμε στη ζωή δεν εξαρτάται από εμάς μόνο. Αλλά εάν στην ενήλικη ζωή μας δεν καταφέρουμε να έχουμε έστω και ένα φίλο, είναι δυνατόν να έχουμε ένα πραγματικό σύντροφο;
Και επειδή ελέγχομαι συνεχώς από σκέψεις αμφιβολίας ψάχνω να βρω έρεισμα επιβεβαίωσης του ισοδύναμου φιλίας και έρωτα. Στο βιβλίο του ο π. Φ. Φάρος «Έρωτος φύσις» σελ.209-211 παραθέτει μερικά παραδείγματα διακεκριμένων φίλων. Αξίζει πραγματικά κανείς να τα διαβάσει. Αναφέρει τη φιλία μεταξύ Ιωάννου του Χρυσοστόμου και Μ. Βασιλείου. Το μέγεθος της, την έκφραση των αισθημάτων τους, τη λειτουργική ώθηση που τους παρείχε στη κοινή τους πορεία, την απόλυτη συμβατότητα και αδιαιρετότητα της αγάπης τους με εκείνη του Θεού. Χαρακτηριστικά αναφέρει «Δυο λαμπρά δείγματα χριστιανικής αγάπης (φιλίας συμπληρώνω εγώ) θα δείξουν πόσο η χριστιανική αγάπη δεν είναι δυϊστική και ασώματη και πόσο διατηρεί τη φλόγα του έρωτα». Αναφέρει και το απόσπασμα από το λόγο του Ι.Χρυσοστόμου περί αγάπης, την περίπτωση του Παύλου που ενώ είχε αντέξει ανείπωτες κακουχίες και βασανιστήρια τον κατέβαλε η απουσία του φίλου του Τίτου. Και καταλήγει ο Ι.Χ « Ο φίλος είναι γλυκύτερος και από αυτή την παρούσα ζωή…… γιατί πραγματικά ο φίλος είναι περισσότερο επιθυμητός και από το φως…».
Δε βρίσκω κανένα λόγο να μπαίνουμε στο δίλλημα έρωτας ή φιλία μας πάει πιο μακριά. Καταλαβαίνω πάρα πολύ καλά filologina τι εννοείς. Είσαι τόσο ιδιαίτερα ακριβής και ειλικρινής πάντα που μας βάζεις σε βαθειά σκέψη. Έχουμε όλοι τόσες φορές εξαπατηθεί από διαστρεβλωμένες λέξεις και σχέσεις, που λέει και ο υπουργός, τόσο προδοθεί από φίλους που δυσπιστούμε όπου το αντέχουμε. Βιωματικά μιλώντας όμως η αγάπη μπορεί να ξεχειλίσει είτε για ένα φίλο, είτε για ένα συγγενή, είτε για ένα σύντροφο. Φτάνει να υπάρχει ικανότητα αγάπης.
Υ.Γ. Ελπίζω μετά από τόση φλυαρία να κατάφερα να εξηγήσω τι σκέφτομαι.
Δημοσίευση σχολίου